Rola i miejsce Straży miejskich i gminnych w kształtowaniu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Zadania z dziedziny ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także bezpieczeństwa i porządku ruchu drogowego realizują liczne podmioty administracji publicznej. Jednym z podstawowych zadań każdego państwa jest ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego. Realizacja tego zadania wiąże się ściśle z zasadą praworządności, a zwłaszcza z funkcjami wewnętrznymi państwa. Ochrona porządku i bezpieczeństwa ruchu drogowego należy więc do wielu organów administracji publicznej. Są one różnie usytuowane w aparacie administracji i pozostają do siebie w różnym stosunku prawnym i w różnym zakresie kompetencji.

Zadania z dziedziny ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także bezpieczeństwa i porządku ruchu drogowego realizują liczne podmioty administracji publicznej. Jednym z podstawowych zadań każdego państwa jest ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego. Realizacja tego zadania wiąże się ściśle z zasadą praworządności, a zwłaszcza z funkcjami wewnętrznymi państwa. Ochrona porządku i bezpieczeństwa ruchu drogowego należy więc do wielu organów administracji publicznej. Są one różnie usytuowane w aparacie administracji i pozostają do siebie w różnym stosunku prawnym i w różnym zakresie kompetencji. Funkcję administracji publicznej pełni dziś wiele podmiotów. Podstawowy trzon stanowią organy administracji publicznej, a zwłaszcza administracji rządowej i samorządowej. W ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, a więc i bezpieczeństwa ruchu na drogach istotną rolę odgrywa Policja, zatem zasadne są rozważania dotyczące jej współdziałania z innymi podmiotami ochrony bezpieczeństwa porządku ruchu na drogach. Spośród wielu zadań własnych gmina realizuje przedsięwzięcia z zakresu porządku publicznego. Nie ulega więc wątpliwości, że współdziałanie Policji z samorządem gminy będzie dotyczyło spraw związanych z porządkiem publicznym na obszarze gminy. Rozważając możliwości współdziałania Policji z organami samorządu gminnego, można wyróżnić następujące aspekty dotyczące porządku i bezpieczeństwa publicznego, w tym i ruchu drogowego: o udział wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) w powoływaniu komendanta komisariatu przez wydawanie opinii o kandydacie, o współpraca ze strażami miejskimi. Zgodnie z treścią ustawy o Policji do jej podstawowych zadań należy m.in. nadzór nad strażami gminnymi (miejskimi) [art. 1 ust.2 pkt. 5] Obowiązek współpracy Policji z tymi jednostkami powstaje w chwili ich powołania i przekazania regulaminu straży właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu Policji. Współdziałanie Policji i straży miejskich gminnych działa na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 sierpnia 2004 r. w sprawie zakresu i sposobu współpracy Policji ze strażami gminnymi ( miejskimi) oraz zakresu sprawowania przez Komendanta Głównego Policji nadzoru nad działalności straży. Współdziałanie Policji i straży gminnych polega w szczególności na: o stałej wymianie informacji o zagrożeniach występujących na określonym terenie w zakresie bezpieczeństwa ludzi i mienia, spokoju i porządku publicznego, o zorganizowaniu systemu łączności Policji i straży, uwzględniającego lokalne potrzeby i możliwości, oraz zapewniającego utrzymanie stałej łączności między jednostkami Policji i straży, o koordynowaniu rozmieszczenia służb policyjnych i straży, z uwzględnieniem zagrożeń występujących w danym terenie, o wspólnym prowadzeniu działań porządkowych w celu zapewnienia spokoju i porządku w miejscach publicznych, o organizowaniu wspólnych szkoleń oraz ćwiczeń policjantów i strażników gminnych. Wymienione płaszczyzny współdziałania komendanci jednostek organizacyjnych Policji i komendanci straży realizują w szczególności przez: o okresowe spotkania komendantów w celu dokonywania ocen zagrożenia bezpieczeństwa ludzi oraz porządku i bezpieczeństwa publicznego, a także wytyczenia wspólnych zadań, o wzajemne, bieżące konsultacje w zakresie wykonywanych zadań, o organizowanie odpraw, a w razie konieczności podjęcie wspólnych zadań Policji i straży, o wyznaczanie policjantów i strażników utrzymywania bieżących kontaktów. Współdziałanie między Policją a organami gminy to także obowiązek składania tym organom – przez komendantów Policji – sprawozdań ze swojej działalności oraz informacji o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Powyższe rozważania wskazują, że współdziałanie Policji z organami gminy może się przejawiać na wielu płaszczyznach, często pozornie ze sobą niezwiązanych. Jednak głębsze wniknięcie w tę problematykę pozwala znaleźć wspólną cechę – sprawy związane z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym. Współdziałanie w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, a więc i bezpieczeństwa ruchu na drogach, czyli ochrona ogółu uczestników ruchu realizowane jest przez różne organy administracji publicznej, inne jednostki organizacyjne i organizacje społeczne ( np. Polski Związek Motorowy, Ligę Ochrony Kraju). Zakres i sposób wykonywania obowiązków poszczególnych podmiotów mających na celu ochronę bezpieczeństwa i porządku ruchu na drogach, uregulowany w różnego rodzaju aktach normatywnych, determinuje płaszczyzny i zasięg ich współdziałania. Jednak w tym systemie podmiotów zasadniczą funkcję ma do spełnienia Policja, która zajmuje specyficzną pozycję wśród organów administracji publicznej – jest generalnym wykonawcą zadań w tym zakresie. Jakkolwiek obowiązek tej ochrony ciąży na innych organach, to Policja podejmuje wiele zadań polegających na działalności bezpośrednio zapobiegającej przyczynom niepożądanych zjawisk towarzyszących ruchowi na drogach. Zakres przedmiotowy funkcji organów Policji, w porównaniu z innymi organami ochrony bezpieczeństwa ruchu na drogach, ma charakter najbardziej ogólny i obejmuje zarówno sferę działalności administracji państwowej, jak też organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

K. Rajchel, Bezpieczeństwo ruchu drogowego w działaniach administracji publicznej, Rzeszów 2006