ustroj polityczny wielkiej brytanii

Wielka Brytania jest dziedziczną monarchią konstytucyjną. Funkcjonuje w niej system gabinetowo-parlamentarny, którego główną cechą jest przewaga gabinetu nad parlamentem oraz fakt, iż głowa państwa pełni jedynie funkcję reprezentacyjną. Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii charakteryzuje się zasadą równoważenia władzy, zgodnie z którą parlament ma prawo egzekwowania odpowiedzialności politycznej rządu i ministrów przy jednoczesnym prawie gabinetu do rozwiązania parlamentu. Specyficznymi cechami ustroju Wielkiej Brytanii są dwupartyjny system, wraz z występującym tu gabinetem cieni oraz brak konstytucji w znaczeniu formalnym tj.

Wielka Brytania jest dziedziczną monarchią konstytucyjną. Funkcjonuje w niej system gabinetowo-parlamentarny, którego główną cechą jest przewaga gabinetu nad parlamentem oraz fakt, iż głowa państwa pełni jedynie funkcję reprezentacyjną. Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii charakteryzuje się zasadą równoważenia władzy, zgodnie z którą parlament ma prawo egzekwowania odpowiedzialności politycznej rządu i ministrów przy jednoczesnym prawie gabinetu do rozwiązania parlamentu. Specyficznymi cechami ustroju Wielkiej Brytanii są dwupartyjny system, wraz z występującym tu gabinetem cieni oraz brak konstytucji w znaczeniu formalnym tj. konstytucji spisanej. Konstytucję tworzy tu ogół norm i zasad dotyczących wykonywania władzy, wywodzących się z pięciu źródeł: prawo stanowione, prawo precedensowe, konwenanse konstytucyjne, dzieła, traktaty i podręczniki prawnicze oraz prawa i traktaty Unii Europejskiej Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej jest unią realną, którą tworzą 4 regiony: kraje Anglia i Szkocja, Królestwo Walii oraz prowincja - Irlandia Północna wraz z należącymi do nich wyspami. Ponadto Wyspy Normandzkie i wyspa Man podlegają zwierzchnictwu królowej i parlamentu, choć nie są uważane za część Królestwa. Wielka Brytania ma długą tradycję demokracji uczestniczącej, w której głos społeczeństwa odgrywa ogromną rolę zarówno w procesie legislacyjnym, jak i w codziennym podejmowaniu decyzji, zarówno na szczeblu narodowym, jak i lokalnym. W Wielkiej Brytanii obowiązuje system gabinetowo-parlamentarny. Wielka Brytania jest monarchią parlamentarną. Tron królewski jest dziedziczny. Od 1952 r. zasiada na tronie angielskim Elżbieta II z dynastii Windsor. Jest ona głową państwa i głową kościoła anglikańskiego. Do kompetencji monarchy należy: zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu, powoływanie i dymisjonowanie ministrów, powoływanie premiera, zawieranie i ratyfikowanie umów międzynarodowych, wypowiadanie wojny, prawo łaski, nadawanie tytułów szlacheckich. W praktyce jednak królowa nie może urzeczywistnić swych kompetencji. Monarcha nie ponosi odpowiedzialności za akty prawne wydawane przez siebie. Ponosi ją odpowiedni minister, który je podpisał. Królowa pełni rolę reprezentacyjną i integrującą brytyjskie społeczeństwo i państwo. Cechą charakterystyczną brytyjskiego systemu politycznego jest oddzielenie pojęć rządu i gabinetu. Rząd liczy około 100 osób. W skład natomiast gabinetu wchodzi premier i 20 ministrów. Rząd w pełnym składzie nigdy się nie zbiera. Zasadnicze decyzje w sprawach państwowych podejmowane są przez gabinet. To on kieruje całością aparatu państwowego, polityką zagraniczną, przygotowuje projekty ustaw. Członkowie rządu wybierani są spośród parlamentarzystów, mianuje ich monarcha na wniosek premiera. Kolejnym wyróżnikiem tegoż systemu jest istnienie tzw. gabinetu cieni, czyli odpowiedników ministrów, którzy w razie klęski obecnie sprawującego władzę gabinetu są gotowi przejąć jego funkcję. Biorąc pod uwagę rodzaj ustroju politycznego mamy do czynienia z monarchią parlamentarną o systemie parlamentarno-gabinetowym, na czele której stoi dziedziczny władca. Monarcha pełni jednocześnie funkcję głowy Kościoła w Anglii oraz Kościoła Prezbiteriańskiego w Szkocji. Do kompetencji władcy należy m.in. otwieranie sesji parlamentu, wypowiadanie wojny, nadawanie tytułów szlacheckich i różnego typu odznaczeń, rozwiązywanie Izby Gmin, prawo łaski, powoływanie premiera, obsadzanie stanowisk dostojników kościelnych oraz udzielanie sankcji ustawom przyjętym przez parlament. Formalnie monarcha jest reprezentantem władzy wykonawczej, zasadnicza władza skupia się jednak w rękach parlamentu i rządu. Zasadnicza władza skupia się w rękach parlamentu i rządu. Parlament składa się z Izby Lordów oraz Izby Gmin oraz monarchy. W Izbie Lordów zasiadają lordowie dziedziczni, dożywotni oraz lordowie duchowni, łącznie 782 osób. Izba Wyższa pełni głównie funkcję doradczą, posiada jedynie prawo weta, które zawiesza ustawę przegłosowaną przez Izbę Niższą, jednak tylko na rok, może także wnosić poprawki do projektów Izby Gmin, a także brać udział w komisjach wspólnych, ponadto pełni funkcję sądu apelacyjnego najwyższej instancji. Z kolei w skład Niższej Izby wchodzi 650 deputowanych, którzy wybierani są w powszechnych i bezpośrednich wyborach. Pełni zdecydowanie uprzywilejowaną, nadrzędną rolę w parlamencie. Ogłasza ona najważniejsze projekty ustaw, sprawuje kontrolę nad finansami, podatkami i budżetem. Prace tej Izby prowadzone są poprzez system debat w specjalnych komisjach. Wyjątkową cechą systemu brytyjskiego jest brak referendum. System sądowniczy nie jest skomplikowany, Sąd Najwyższy, którym jest Supreme Court znajduje się w Londynie, zaś Sąd Izby Lordów pełni funkcję trybunału apelacyjnego. Najniższym szczeblem są sądy pokoju, w których orzeczenia wydają niezawodowi sędziowie pokoju oraz sądy hrabstw, to te dwa rodzaje sądów rozstrzygają większość spraw sądowych. Podział terytorialno-administracyjny Wielkiej Brytanii jest zróżnicowany. Anglia i Walia podzielone są na hrabstwa, Szkocja dzieli się na obwody, a Północna Irlandia na okręgi. W każdej z tych jednostek administracyjnych ludność wybiera radę na 4-letnią kadencję, nie ma organów wykonawczych.