TEMAT: Integracja polskiego rolnictwa z rolnictwem Unii Europejskiej

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej znacząco wpłynęło na całą gospodarkę Polski, a szczególnie na rolnictwo. Dzięki członkostwu w strukturach Unii Europejskiej sektor rolnictwa co roku ma do zagospodarowania duże środki finansowe na rozwój. Rolnictwo zwiększyło eksport produktów rolnych jak i nastąpił wzrost dochodów rolników. Jeśli chodzi o stan polskiego rolnictwa to w okresie przedakcesyjnym oraz po wejściu Polski do Unii Europejskiej w krajowym rolnictwie dokonano ważnych zmian. Należało dostosować procesy produkcyjne oraz uzyskiwanie w ich efekcie wyrobów do standardów było koniecznym warunkiem, jaki musieli spełnić rolnicy, aby otrzymać środki z Unii Europejskiej.

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej znacząco wpłynęło na całą gospodarkę Polski, a szczególnie na rolnictwo. Dzięki członkostwu w strukturach Unii Europejskiej sektor rolnictwa co roku ma do zagospodarowania duże środki finansowe na rozwój. Rolnictwo zwiększyło eksport produktów rolnych jak i nastąpił wzrost dochodów rolników. Jeśli chodzi o stan polskiego rolnictwa to w okresie przedakcesyjnym oraz po wejściu Polski do Unii Europejskiej w krajowym rolnictwie dokonano ważnych zmian. Należało dostosować procesy produkcyjne oraz uzyskiwanie w ich efekcie wyrobów do standardów było koniecznym warunkiem, jaki musieli spełnić rolnicy, aby otrzymać środki z Unii Europejskiej. Mimo podjętych działań sektor rolnictwa w Polsce wciąż jest słabiej rozwinięty niż w większości członkowskich Unii. Rolnicy mają niewielki udział w tworzeniu PKB, często również niższe plony niż przeciętnie w Unii Europejskiej. W Polsce istnieje też duże rozdrobienie gospodarstw rolnych oraz niski poziom specjalizacji produkcji. Trzeba również zauważyć, że polscy rolnicy mają słabo rozwiniętą organizację skupu i przetwórstwa artykułów rolnych. Często polskie gospodarstwa nie potrafią skorzystać z dofinansowań na zakup nowych lub remont starych maszyn i środków rolniczych. Ale najważniejsze jest to, iż nadal obecne jest niedostateczne wykształcenie rolników. A mianowicie w 2013 r. aż 52,2% nie posiadało żadnego wykształcenia rolniczego, nawet kursu, a zaledwie 2,6 % posiadało wykształcenie wyższe. Ale polskie rolnictwo posiada również mocne strony na tle innych krajów Unii Europejskiej. Polacy mają znacznie niższe koszty pracy niż w większości państw Unii. Nasi rolnicy posiadają wyższą jakość wielu produktów, co oznacza, że większość z nich jest ekologiczna lub prawie ekologiczna. Posiadamy również duży potencjał ziemi, dzięki temu mamy możliwość powiększenia areału upraw i obszaru chowu. Mamy też duży udział gruntów ornych w ogólnej powierzchni użytków rolnych, co umożliwia racjonalne użytkowanie gleby jak i dostosowywanie struktury produkcji roślinnej do potrzeb rynku. Posiadamy również korzystną strukturę wiekową rolników, ponieważ znaczny odsetek jest osób młodych. Posiadamy również przejawy integracji Polski z Unią Europejską, która zauważalna jest z ramach wspólnych polityk. Właśnie dzięki przystąpienia Polski do Unii bierzemy udział we wspólnych politykach dotyczących sektora rolnictwa, czyli w polityce rolnej, handlowej czy też strukturalnej. Dzięki temu rolnicy w Polsce tak jak i rolnicy z innych krajów Unii mogą liczyć na środki przyznawane w ramach różnego typu działań pomocowych takich jak: dopłaty bezpośrednie, kontrolowanie produkcji, subwencje eksportowe, system skupów interwencyjnych czy też fundusze strukturalne. Dopłaty bezpośrednie otrzymuje każdy polski rolnik, który posiada ziemię o powierzchni przekraczającej 1 hektar. Wyjątkiem są rolnicy, którzy posiadają poniżej 1 hektara użytków rolnych oraz bydło, krowy, owce czy kozy, a więc przysługuje im płatność związana z produkcją. Fundusze te mają być przeznaczane przede wszystkim na modernizację środków produkcji, co za tym idzie środki mają tym samym wpływać pośrednio na obniżanie cen wyrobów. Wysokość dopłat w poszczególnych państw Unii jest mocno zróżnicowana. Dlatego też niektórzy polscy rolnicy uważają, że ta forma pomocy wcale nie podnosi ich konkurencyjności na rynku wewnętrznym Unii a wręcz przeciwnie. Należy też zaznaczyć, że ze względu na dużą liczbę małych gospodarstw prawie połowa rolników w Polsce otrzymuje w ciągu roku dopłaty nie większe niż 2 tys. zł. Dlatego też w rzeczywistości stanowią one tylko źle wydaną pomoc socjalną, a nie istotny impuls modernizacyjny. Istotnym działaniem pomocowym kierowanym dla polskiej wsi jest skup interwencyjny, który polega na administracyjnym skupowaniu nadwyżek produkcji wtedy, gdy cena danego artykułu osiągnie poziom minimalny. Właśnie dzięki temu rolnicy nie ponoszą większych strat. Skuo interwencyjny we wszystkich krajach Unii jest stosowany według tych samych określonych reguł. Aby zapobiec takiej sytuacji, gdzie skup interwencyjny jest niezbędny, w krajach Unii Europejskiej wprowadzono kwotowanie, czyli limitowanie produkcji lub sprzedaży więc i eksportu poza kraj Unii niektórych produktów. Taki skup ma zapobiec lub możliwie jak najbardziej ograniczyć nadmierną podaż i dostosować jej wielkość do popytu na rynku wewnętrznym Unii, ale i też do potrzeb eksportu. Subwencje eksportowe również są istotnym narzędziem pomocowym dla rolników, a przede wszystkim eksporterów, którzy sprzedają swoje produkty za granicę po cenach niższych niże te, które obowiązują na rynku krajowym lub Unii. Dlatego też subwencje eksportowe mają wyrównywać eksporterowi straty z tego tytułu, ale i również przyczyniają się one także do ochrony miejsc pracy. Fundusze strukturalne mają na celu wspieranie rozwoju, modernizacji i restrukturyzacji gospodarek będących członkami Unii Europejskiej. Dzięki tym funduszom możliwa jest modernizacja środków produkcji, procesów produkcji i przetwórstwa artykułów rolnych, które podnoszą jakość produktów rolnych, a także wspiera ochronę środowiska. Umożliwiają również sfinansowanie przedsięwzięć mających na celu przekształcanie strukturalne rolnictwa. Przykładem tego są inwestycje, które mają na celu rozwój infrastruktury na obszarach wiejskich jak i tworzenie na tych terenach nowych miejsc pracy. Fundusze strukturalne wspierają też inne formy działalności gospodarczej, a mianowicie świadczenia usług turystycznych, czyli agroturystyki.
Możemy się zatem zastanowić jak będzie wyglądać przyszłość polskiego rolnictwa. Członkostwo w Unii Europejskiej sprawia, ze sytuacja krajowego rolnictwa w dużej mierze zależy od wspólnej polityki rolnej. Opiera się ona na dwóch filarach, które mają na celu: Po pierwsze zwiększenie dochodów rolników dzięki corocznemu przyznawaniu dopłat bezpośrednich i dodatkowo do stosowania instrumentów interwencji rynkowej. Po drugie finansowanie zadań związanych z ochroną środowiska, zmianami klimatycznymi, restrukturyzacją rolnictwa i wdrażaniem innowacji do procesu produkcji. Istotne jest również to, iż mino wysokości dopłat bezpośrednich do hektara ma stopniowo wzrastać każdego roku o kilkanaście euro. Założenia wspólnej polityki rolnej na lata 2014- 2020 w przyszłości przyczynią się do wzrostu kosztów wynikających z dążenia do zwiększenia ekologiczności produkcji, a także na mniejszą konkurencyjność w porównywaniu z innymi państwami członkowskimi ze względu na nierówny podział dopłat bezpośrednich. Należy też tu wspomnieć, że to dzięki zastrzykowi finansowemu, pozyskiwanemu z budżetu Unii europejskiej wolno, ale nieprzerwalnie zwiększa się i polepsza poziom modernizacji oraz wzrasta powierzchnia gospodarstw.

LITERATURA

  1. Pod red. HUNKA T., 2013, Dylematy polityki rolnej. Integracja polskiej wsi i rolnictwa z UE Warszawa.
  2. DOMAGAŁA A., 2008, Integracja Polski z Unią Europejską, WAIP, Warszawa.
  3. JUDZIŃSKA A., ŁOPACIUK W., 2011, Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na rolnictwo, Warszawa.
  4. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi http://www.minrol.gov.pl/Wsparcie-rolnictwa-irybolowstwa/PROW-2014-2020
  5. NURZYŃSKA I., POCZTA W., 2014, Polska wieś 2014 Raport o stanie wsi, SCHOLAR, Warszawa.
  6. Agencja Restrukturyzacji i Rozwoju http://www.arimr.gov.pl/pomoc-unijna/prow-2014-2020.html
  7. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich http://www.prow.sbrr.pl/index,5,75,pl.html