Inflacja – proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego. Przeciwnym zjawiskiem do inflacji jest deflacja.

Wzrost ten wyrażany jest w postaci procentowego wskaźnika i nosi nazwę stopy inflacji.

Wyróżniamy kilka rodzajów inflacji:

• Inflację pełzającą (do kilku % w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli.
• Inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu % rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać spod kontroli.
• Inflację galopującą (powyżej 20%), powodująca narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie życia społecznego. inflacja galopująca (zwana także superinflacją), to taki wzrost ogólnego poziomu cen.
• Hiperinflację – bardzo wysoka inflacja powodowana zwykle przez całkowite załamanie systemu finansowego kraju (i utratę zaufania do waluty krajowej) oraz ogromny deficyt budżetowy finansowany przez dodruk pieniędzy.

Przyczyny inflacji

Różne są przyczyny występowania inflacji, ale najczęściej skupiają się one na zależności podaży pieniądza i poziomu cen. Może też wynikać z nieuzasadnionych podwyżek płac. Inflację powoduje nadmiar pieniądza na rynku w stosunku do ilości oferowanych produktów. Konsumenci zwiększają swoje wydatki chcąc uchronić swoje pieniądze przed utratą ich wartości, podczas gdy producenci nie zmieniają realnego poziomu produkcji gdyż jest on określany przez warunki produkcji. Zwiększenie popytu powoduje wzrost cen, który w fazie końcowej doprowadza do równowagi na rynku pieniężnym. Do przyczyn inflacji możemy zaliczyć także: wadliwą strukturę gospodarki oraz import inflacji, czyli wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen.

Skutki inflacji

Inflacja jest zjawiskiem niepożądanym zwłaszcza dwu i więcej cyfrowa, ponieważ jest bardzo niebezpieczna dla gospodarki danego kraju. Może wymknąć się spod kontroli rządu i Banku Centralnego i przekształcić się w hiperinflację. Wpływa destabilizacyjnie na gospodarkę kraju i osłabia stosunki społeczno-polityczne. Gdy wrasta inflacja siła nabywcza pieniądza spada. Pieniądze tracą na wartości, a tym samym traci sens ich odkładanie, czyli oszczędzanie. Im dłużej pozostają na koncie, tym mniej można za nie potem kupić. Negatywne skutki inflacji: sprawia, że czujemy się niepewnie, zniechęca do oszczędzania, wpływa na nasze zarobki, napędza wzrost kosztów produkcji, wpływa negatywnie na gospodarkę państwa.

Sposoby przeciwdziałania inflacji

Koszty zwalczania inflacji są bardzo wysokie, dlatego rządy krajów podejmują różne kroki w celu szybkiego i względnie bezbolesnego obniżenia inflacji. Są to:

• Naprzemienne hamowanie i pobudzanie gospodarki; skutek działań - obniżenie wydajności.
• Regulacja płac i cen.
• Dobrowolne wytyczne płac i cen.
• Strategia konkurencyjno-rynkowa. Podejście to opiera się na ograniczeniu wzrostu cen i płac.
• Naturalnej dyscyplinie rynków. W tym celu usuwa się ograniczenia wstrzymujące konkurencję, przyspiesza się deregulację takich gałęzi gospodarki jak: gazu naturalnego, telekomunikacji, użyteczności publicznej, transportu i finansów.
• Polityka dochodowa operująca podatkiem. Polega to na następującym działaniu, aby obniżyć stopę inflacji ustala się normę wzrostu płac. Jeżeli średnia płaca w firmie wzrośnie więcej niż ten wskaźnik – firma nie może odliczyć tej nadwyżki ze swych zysków jako podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
• Wytwarzanie większej ilości dóbr i usług.
• Zwiększenie konsumpcji.
• Ujawnienie szarej strefy.
• Kontrola podaży pieniądza przez Narodowy Bank Polski (NBP).

Mierniki inflacji

Pomiaru wymiernych skutków inflacji dokonuje się za pomocą zbioru mierników. Do najczęściej stosowanych mierników inflacji należą:

• deflator produktu narodowego brutto
• indeks cen dóbr konsumpcyjnych
• indeks cen dóbr produkcyjnych
• stopa inflacji