Między awangardą a modernizmem

Sztuka nowoczesna silnie związania jest z pojęciem modernizmu w filozofii i zjawiskiem awangardy. Twórcy awangardowi zaś zdecydowanie przeciwstawiają się twórczości dotychczasowej i torujących drogę nowym zjawiskom eksperymentatorskim, współbrzmiącym z całokształtem przemian cywilizacyjnych, społecznych i technologicznych. Jerzy Jastrzębski w swoim tekście mówi o odmiennym podejściu do problemu zagrożenia przez Witkacego, Schulza i Gombrowicza. Jerzy Jastrzębski, uważa, że awangardowość jest czynnikiem wpływającym na poczucie zagrożenia. Swoją opinię popiera twórczością trzech artystów. Pierwszy z nich to Witkacy.

Sztuka nowoczesna silnie związania jest z pojęciem modernizmu w filozofii i zjawiskiem awangardy. Twórcy awangardowi zaś zdecydowanie przeciwstawiają się twórczości dotychczasowej i torujących drogę nowym zjawiskom eksperymentatorskim, współbrzmiącym z całokształtem przemian cywilizacyjnych, społecznych i technologicznych. Jerzy Jastrzębski w swoim tekście mówi o odmiennym podejściu do problemu zagrożenia przez Witkacego, Schulza i Gombrowicza. Jerzy Jastrzębski, uważa, że awangardowość jest czynnikiem wpływającym na poczucie zagrożenia. Swoją opinię popiera twórczością trzech artystów. Pierwszy z nich to Witkacy. Tutaj mamy do czynienia z katastrofizmem - gdzie świat zmierza ku zagładzie, a przez zewnętrzną i wewnętrzną destrukcje, kultura i tradycyjny ład są zagrożone. ,,Szewcy’’ - Witkacego są potwierdzeniem na powyższe stwierdzenie. Witkacy, tworząc ,,Szewców’’, dał wyraz właśnie swojemu lękowi o losy cywilizacji. Uważał on, że kryzys nadciąga nieuchronnie i łączy się z uprzedmiotowieniem człowieka, zanikiem potrzeb metafizycznych, deprecjacją wartości duchowych jak sztuka, religia, filozofia. Kolejnym autorem jest Bruno Schulz, ukazuje on swoje obawy poprzez zabiegi literackie , jak mityzacja i oniryzm. Swoje lęki ukazuje w zbiorze opowiadań ,,Sklepy Cynamonowe’’ . Na plan pierwszy wysuwa się rzeczywistość zmitologizowana i zdeformowana. Podobnie jak w marzeniu sennym, bohater powraca do czasów swego dzieciństwa, przypomina sobie sylwetki ojca, matki, bliskich i znajomych. Marzenia są zniekształcone. Obraz jest falujący, płynny, przedmioty i ludzie dowolnie zmieniają kształty. Akcja rozgrywa się w małym, miasteczku, nietrudno jest dopatrzeć się tu nawiązań do rodzinnego Drohobycza. Najważniejszym problemem, jaki Schulz porusza w swoich utworach, jest problem ojca. Ojciec próbuje wyzwolić się spod przytłaczającej małomiasteczkowej atmosfery. Ujawnia się tu jego, a zarazem autora, obsesja. Jest to lęk przed redukcją, odczłowieczeniem, sprowadzeniem człowieka do roli manekina. Proza Brunona Schulza jest pełna obaw przed zdegradowaniem człowieka do przedmiotu, manekina. Manekiny są symbolami odczłowieczenia, bezduszności. Dla autora “Sklepów cynamonowych” stanowiło to symbol ugrzęźnięcia człowieka w świecie prymitywnej erotyki, codzienności, nijakości. Ludzie są potępieni, skazani, nie mogą wyzwolić się, zrzucić z siebie krępującej ich formy plastikowego manekina. Ostatni z nich , Witold Gombrowicz, wyrażający się w sposób absurdalny i groteskowy. Mówi o sytuacji człowieka w świecie. Swój problem przedstawił w powieści „Ferdydurke’’ .