Temat: Stosunek polskich pozytywistów do tzw. kwestii żydowskiej na podstawie fragmentów Mendel Gdański Konopnickiej oraz artykułu O Żydach i kwestii żydowskiej.

W polskiej lieraturze pozytywistycznej częstym tematem była sprawa Żydów zamieszkujących państwo Polskie. Asymilacja ich z Polakami była jedną z zasadniczych kwestii poruszanych przez pozytywistów. Opowiadali się oni po stronie Żydów mimo nienawiści i szerzonego antysemityzmu. W swoich dziełach poeci próbowali zwalczać nietolerancję względem uznawanej za typowo niższą klasę mniejszość żydowską. Związane było to między innymi z brakiem chęci zapoznania się z kulturą, tradycją, izolowaniu od społeczeństwa polskiego. Uprzedzenie wynikające ze stereotypowego myślenia o narodzie żydowskim wykluczało go z pełnoprawnego życia na terenie Polski. Często byli prześladowani, bici tylko z powodu pochodzenia. Wykształcenie, zawód, majątek nie miał już w tej kwestii znaczenia. Cechują się zaradnością, oszczędnością w wyniku czego oskarżano ich za oszustwo z powodu posiadania pieniędzy.
W przytoczonym fragmencie noweli ,, Mendel Gdański '' Maria Konopnicka ukazuje stosunek obywateli do narodu żydowskiego. Zegarmistrz jest typem człowieka lekkomyślnego, niesprawiedliwego. Mimo tego, iż zna Mendla od dawna, a mianowcie od dwudziestu siedmiu lat i wie, że jest osobą uczciwą , a na cały swój dobytek ciężko pracował własnymi rękoma, traktuje go jako obcą osobę, podstępnego żyda, który jak każdy ma swoje wykręty. Nieprzemyślanie mówi w sposób obraźliwy i upokarzający, co wynika ze stereotypowego myślenia na ich temat. Podstawowym zarzutem jaki stawia zegarmistrz jest pochodzenie : ,,Za to, że Żyd''. Jest to jedyny argument jakiego używa. Starzec oburzony postawą przyjaciela, broni się tym,  że kultura w jakiej jest wychowany nie powinna czynić go gorszym. Nie sądził, że może to mieć takie znaczenie. W zasadzie poza religią nic innego ich nie różni. ,, Pada na nich ten sam deszcz, ten sam wiatr wieje w twarz ''. Twierdził, że: ,,Uczciwym Żydem być jest piękna rzecz”. Cała ta sytuacja z biciem żydów zmienia jego stosunek do ojczyzny i traci w nią wiarę. Mimo tego, że od urodzenia mieszka w kraju, uważa się za pełnomocnego obywatela Polski zostaje osądzony. Dodatkowo na swoim utrzymaniu ma wnuka, dba o jego wykształcenie, aby w przyszłości nie musiał wstydzić się tego, że jest żydem. Chce go wychować na wartościowego człowieka. Zegarmistrz przyznaje poniekąd rację wypowiedzi starca, mając wciąż na uwadze swoją wyższość. Jednakże w praktyce ciężko zmienić poglądy całego społeczeństwa.
Natomiast w swoim artykule ,, O Żydach i kwestii żydowskiej '' Eliza Orzeszkowa postanawia również walczyć z antysemityzmem. Apeluje o porzucenie fałszywego wizerunku Żydów jaki jest powszechnie uznany. Osoba wypowiadająca się na temat kwestii żydowskiej stawia się w ich obronie. Kieruje swoje słowa do nas czytelników. Uświadamia nam nieznajomość kultury narodu, co jest egocentryczne w stosunku do nich. Traktujemy Żydów stereotypowo, wyłącznie jako interes pieniężny. Czerpiąc korzyści nie zastanawiamy się nad ich uczuciami i potrzebami, do czego prowadzi zwykła niewiedza. Dla nas znikome, natomiast dla Żydów spore znaczenie miałoby założenie szkółek pierwiastkowych na przestrzeni kraju. Zapewne prowadziłoby to stopniowo do zatarcia widocznej odrębności między niską klasą Żydów, a wyższą Polaków. 
Stosunek Marii Konopnickiej i Elizy Orzeszkowej do problemu poruszanego w epoce pozytywistycznej jest jednogłośny i jasno opowiadają się za potrzebą zintegrowania narodowego i kulturowego narodu żydowskiego z ludnością polską. W swoich utworach postulują o odrzucenie powszechnie fałszywego schematu Żydów uznanego przez większość społeczeństwa i upatrywaniu się w nich przyczyn niepowodzeń dotyczących Polski. Dążą do równouprawnienia i swobody życia na terenie kraju.