Bezrobocie

Brak pracy, czyli bezrobocie jest jednym z najtrudniejszych obecnie problemów gospodarczo-społecznych we współczesnej gospodarce. W ciągu ostatnich dwudziestu lat nastąpił bardzo duży przyrost bezrobocia, a zwłaszcza w państwach rozwiniętych gospodarczo. O bezrobociu mówi się wówczas, kiedy liczba ludzi poszukujących pracy, zdolnych do wykonywania pracy, oraz chcących pracować, a także akceptujących proponowany poziom wynagrodzenia nie może dostać pracy. Bezrobocie jest nieodłącznie wiązane z problemem ubóstwa. Szczególnie widoczne jest to w naszym kraju, gdzie wskaźnik bezrobocia sięgał w niektórych momentach 20 procent.

Brak pracy, czyli bezrobocie jest jednym z najtrudniejszych obecnie problemów gospodarczo-społecznych we współczesnej gospodarce. W ciągu ostatnich dwudziestu lat nastąpił bardzo duży przyrost bezrobocia, a zwłaszcza w państwach rozwiniętych gospodarczo. O bezrobociu mówi się wówczas, kiedy liczba ludzi poszukujących pracy, zdolnych do wykonywania pracy, oraz chcących pracować, a także akceptujących proponowany poziom wynagrodzenia nie może dostać pracy. Bezrobocie jest nieodłącznie wiązane z problemem ubóstwa. Szczególnie widoczne jest to w naszym kraju, gdzie wskaźnik bezrobocia sięgał w niektórych momentach 20 procent. Obecnie waha się on wokół 17 procent. Jest to jedno z najwyższych poziomów bezrobocia w Europie. Od lat nie udaje się kolejnym rządom zwalczyć tego problemu. Pociąga on bowiem za sobą wiele innych niekorzystnych zjawisk, jak zwłaszcza ogromne ubóstwo, przestępczość, brak perspektyw życiowych, bezdomność, choroby, frustracje społeczne. Tak wysoki wskaźnik bezrobocia jest wynikiem lat komunistycznej gospodarki, a później transformacją systemową, która wielu ludzi wyrzuciła na margines społeczny. Dotknęło to zwłaszcza pracowników nierentownych zakładów państwowych i przedsiębiorstw rolnych. Istnieje kilka przyczyn bezrobocia, między innymi: -zła organizacja rynku pracy, -nieodpowiednie wykwalifikowanie osób poszukujących pracy, -zbyt niskie oferowane stawki płac, -automatyzacja procesów produkcyjnych, -utrudnienia administracyjne dla osób chcących założyć własne firmy, -zbyt wysokie podatki. W Polsce bezrobocie najczęściej dotyka ludzi najgorzej wykształconych (dotyczy ono zwłaszcza osób z wykształceniem podstawowym lub zawodowym). Według statystyk w Polsce bezrobocie 4 razy częściej dotyka osoby z wykształceniem podstawowym niż wyższym. Stopa zatrudnienia osób z wykształceniem podstawowym wynosi mniej niż 20%, osób z wykształceniem wyższym - 80%. Równocześnie aż dwukrotnie częściej bezrobotnymi są młodzi ludzie, co szczególnie stwarza ogromne zagrożenia dla tej grupy ludzi. Podstawowym kryterium rozróżniania zatrudnienia od bezrobocia jest jedna godzina pracy tygodniowo. Osoba, która pracowała zarobkowo przynajmniej jedną godzinę (i więcej oczywiście) w tygodniu, zalicza się do osób pracujących, natomiast człowiek, który nie przepracował ani jednej godziny w tygodniu zaliczany jest do osób bezrobotnych. To kryterium jest bardzo rygorystyczne, i zdecydowanie zawyża liczbę osób pracujących a zniża faktyczną liczbę osób bezrobotnych. Jednak jest to międzynarodowy standard, który przyjęła Międzynarodowa Organizacja Pracy, i który stosowany jest przez większość rozwiniętych gospodarczo państw. Coraz większa liczba Polaków pracuje poza granicą naszego kraju i korzysta z możliwości stworzonych przez porozumienia oraz umowy międzyrządowe dotyczące wzajemnego zatrudniania obywateli. Do zagranicznych prac wyjeżdżają przeważnie zarejestrowani bezrobotni, jak również obywatele szukający pracy, wielu studentów a także ludzie dla których zagraniczna praca jest sposobem na przeżycie . W wielu krajach Europy Środkowo - Wschodniej, również w Polsce, minimalna płaca jest relatywnie wysoka w stosunku do średnich zarobków, gdyż stanowi nawet 40% średniej płacy, co jednak tylko fałszuje faktyczny stan zarobków przeciętnego Polaka. Średnia zarobków wynosi bowiem 2,5 tysiąca złotych, podczas gdy zdecydowana większość ludzi zarabia poniżej jednego tysiąca złotych. Zależnie od tego jaki są przyczyny bezrobocia rozróżnia się różne jego typy :

  1. Bezrobocie frykcyjne, które jest rezultatem ruchów, zatrudnionych osób, po rynku pracy; chodzi tu o ludzi zmieniających pracę czy zawód, przenoszących się do innego miasta/ miejscowości i którzy pozostają na dość krótko na jakimś rynku pracy. Frakcyjne bezrobocie występuje we wszystkich gospodarkach, nawet w warunkach zatrudnienia pełnego. Jest ono z korzyścią dla gospodarki, ponieważ umożliwia znalezienie nowych pracowników w dosyć krótkim czasie. Ten typ bezrobocia także nie pociąga dużych kosztów dla społeczeństwa.
  2. Bezrobocie koniunkturalne albo recesyjne - ten typ bezrobocia pojawi się wtedy, kiedy następuje nagły i duży spadek popytu, aktywności gospodarczej i produkcji. Znaczna część bezrobocia w Polsce, które ujawniło się w czasach transformacji, ma właśnie recesyjny charakter.
  3. Bezrobocie strukturalne - takie, które jest wynikiem nieaktywności struktury popytu siły roboczej i jej podaży na rynkach pracy. Bezrobocie to może być wynikiem szybkich przemian strukturalnych jakie zachodzą w gospodarce, a za którymi szkolnictwo ogólne i zawodowe nie nadąża. Bezrobocie strukturalne istnieje również wówczas, kiedy zasoby kapitału nie są wystarczające aby zatrudnić zasoby pracy (ludzie chcący pracować).
  4. Bezrobocie technologiczne - jest ono wynikiem postępu technicznego, automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych, przybierających charakter praco-oszczędny. Ten typ bezrobocia pojawia się z bardzo dużą siłą wtedy, kiedy tempo gospodarczego wzrostu jest niskie, natomiast inwestycje są o charakterze modernizacyjnym, który prowadzi do wzrostu oraz unowocześnienia produkcji, jednocześnie przy obniżaniu zatrudnionych.
  5. Bezrobocie sezonowe - ten typ występuje prawie we wszystkich państwach, jest ono bowiem rezultatem wahań w aktywności gospodarczej mających miejsce w zmieniających się porach roku, które spowodowane są zmianami w warunkach klimatycznych Trudno jest wypracować jakąś skuteczną metodę do walki ze zjawiskiem bezrobocia. Działania jakie się podejmuje to roboty publiczne, kursy i szkolenia, przekwalifikowania pracowników. Jak na razie nie daje to wymiernych efektów. Czynnikiem, który zdaniem przedsiębiorców skutecznie hamuje rozwój przedsiębiorczości, inwestycji i tworzenie nowych miejsce pracy jest wadliwie skonstruowane polskie prawo, a szczególnie prawo podatkowe. System biurokracji skutecznie zniechęca bowiem do podejmowania jakichkolwiek działań. Ponadto opłaty takie jak na system ubezpieczeń społecznych oraz podatki także nie zachęcają do tworzenia nowych miejsc pracy. Kwestią przyszłości jest więc by tą sytuację zmienić.