„Świat jest płaski. Krótka historia XXI wieku.” Thomas L. Friedman

W swojej pracy pragnę przeanalizować książkę Thomasa Laurena Friedman’a pt. „Świat jest płaski, Krótka historia XXI wieku.” Postaram się skrupulatnie przybliżyć tematykę lektury, jej strukturę i inne ważne elementy. Przede wszystkim należy jednak zacząć od autora książki.
Thomas Lauren Friedman urodzony 20 lipca 1953 w Minneapolis. Amerykański dziennikarz i publicysta. Friedman w 1973 roku przeniósł się na Brandeis University w Waltham (Massachusetts) gdzie studiował zagadnienia związane z krajami śródziemnomorskimi i uzyskał w 1975 roku tytuł licencjata. Jako beneficjent tzw. Stypendium Marshalla (Marshall Scholarship) uczęszczał do St. Antony’s College na Uniwersytecie Oxfordzkim uzyskując tytuł magistra w zakresie studiów bliskowschodnich. Po studiach pracował w United Press International. Pisał o sprawach Bliskiego Wschodu i był korespondentem z Białego Domu. W latach 1983, 1988 i 2002 został trzykrotnie uhonorowany Nagrodą Pulitzera, w tym dwukrotnie za reportaże o sprawach międzynarodowych. Obecnie, od 2004 roku, zasiada w zarządzie Nagrody Pulitzera. Publikuje dwa razy w tygodniu na łamach dziennika The New York Times. Pisze na tematy związane z polityką międzynarodową w tym: na temat handlu globalnego, o Bliskim Wschodzie i o sprawach związanych z ochroną środowiska. Jest autorem kilku książek, z których część stała się bestsellerami. W swojej książce z 1999 roku „The Lexus and the Olive Tree (Lexus i drzewo oliwne)”, w wskazał on na to, że na świecie zabiega się obecnie o dwie sprawy: dobrobyt i rozwój ekonomiczny czego symbolem może być Lexus i pożądanie zachowania tożsamości i tradycji czego symbolem może być drzewo oliwne. Publikacja „Świat jest płaski. Krótka historia XXI wieku” utrzymywała się ponad rok w pierwszej piątce listy hitów New York Timesa. Friedman uchodzi za osobę mającą rozległe kontakty w świecie polityki, biznesu i nauki. Mieszka z rodziną w Bethesdzie w stanie Maryland. Ojciec żony Thomasa Friedmana Matthew Bucksbaum był przewodniczącym rady nadzorczej firmy budowlanej General Growth Properties. W 2007 roku Forbes szacował majątek rodziny Bucksbaum na sumę 4,1 miliarda dolarów. Niedługo nastąpił jednak znaczny spadek wartości funduszu powierniczego rodziny Bucksbaum. Ostatecznie w kwietniu 2009 roku firma ogłosiła bankructwo. Było to największe bankructwo dewelopera budowlanego w historii Stanów Zjednoczonych. Prace Thomasa Friedmana były przedmiotem rozlicznych krytyk. Między innymi grono amerykańskich antropologów kulturowych w pracy „Dlaczego najwięksi mędrcy Ameryki się mylą. Odpowiedź antropologów”, zweryfikowało zawartość merytoryczną publikacji czołowych, wpływowych dziennikarzy i autorytetów z dziedziny politologii ( m.in. Samuela Huntingtona, Roberta Kaplana i Thomasa Friedmana) wskazując na uproszczenia, operowanie stereotypami i mitotwórstwo.

Ogólnie rzecz biorąc jest to popularno – naukowa książka dotycząca globalizacji, a według Gazety Wyborczej jest to najgłośniejsza książka o tej tematyce. Pozwolę przytoczyć sobie nagłówek z owej gazety, mianowicie: „ “Świat jest płaski”: biblia entuzjastów globalizacji. „1 Thomas L. Friedman stara się ukazać czytelnikom nową, wspaniałą rzeczywistość XXI wieku, aby mogli zrozumieć wydarzenia dziejące się na ich oczach na globalnej scenie. Wyjaśnia też, jak doszło do spłaszczenia świata u progu nowego stulecia, co ten proces oznacza dla krajów, firm, grup społecznych i jednostek oraz jak władza i społeczeństwo mogą i muszą się do niego dostosować. „Świat jest płaski”, to aktualne spojrzenie na globalizację, jej sukcesy i porażki. Globalizacja jest procesem tyle oczywistym, co skomplikowanym. Skomplikowanym ponieważ kwestie gospodarcze mieszają się z politycznymi, kulturowe ze społecznymi, a zaawansowana technologia sąsiaduje ze skrajnym ubóstwem. Thomas L. Friedman, postanowił opisać globalizację jako naoczny jej świadek, bezpośredni uczestnik procesów, zaciekły wędrowiec docierający do najdalszych zakątków świata. Dlatego też „Świat jest płaski” to swoiste kompendium wiedzy o globalizacji, trendach ją potęgujących i zjawiskach, których stała się przyczyną. Zebrane myśli i koncepcje Friedmana oraz wielu innych autorów, kompleksowo ujęte i przedstawione w barwnej formie, są jakby podsumowaniem tego, czego dotychczas o globalizacji się powiedziano. Już chociażby dlatego warto przeczytać tę książkę. Do tego dochodzą interesujące przykłady i liczne, ciekawe anegdoty z życia autora i jego doświadczenia na różnych polach. Przyprawione nimi suche fakty zyskały na atrakcyjności, co udanie przełożyło się na ciekawą całość.

Omówmy jednak strukturę książki, która liczy blisko 600 stron. Friedman wymienia w niej 10 sił, które spłaszczyły świat. To m.in. Internet, oprogramowania ułatwiające organizację pracy, siła sieciowej samoorganizacji, outsourcing i offshoring, czyli zlecanie prac usługowych podwykonawcom w innych miejscach, a nawet krajach, nowoczesna logistyka. Autor podzielił swoją publikację na siedem części. Część I „How The World Became Flat” („Jak Świat Stał Się Płaski”) Część II. „America And The Flat World” („Ameryka I Płaski Świat”) Część III. „Developing Countries And The Flat World” („Kraje Rozwijające Się I Płaski Świat”) Część IV. „Companies And The Flat World” („Firmy I Płaski Świat”) Część V. „You And The Flat World” („Ty I Płaski Świat”) Część VI. „Geopolitics And The Flat World” („Geopolityka I Płaski Świat”) Część VII. „Conclusion: Imagination” („Wniosek: Wyobraźnia”) Niektóre z części dodatkowo podzielone są na rozdziały, który każdy, podobnie jak części, dotyczy czego innego. Między rozdziałami i częściami łatwo zauważyć, że nie są one ze sobą powiązane i nie wynikają z siebie wzajemnie. Mimo to, lektura jest bardzo przyjemna w czytaniu. Mimo swojej obszerności, biorąc pod uwagę liczbę stron, czyta się ją bardzo szybko. Sądzę, że na ten efekt wpływa również fakt, że książka bogata jest w liczne anegdoty i rozważania jej twórcy, który opisuje różne sytuacje, jakich doświadczył, i które przełożyły się na jego pogląd o globalizacji. Dodatkowym plusem, który przekłada się na szybkość czytania książki to prosty język i nieskomplikowane słownictwo, które trafia zapewne do każdego.

Gdybym miała polecić komuś tę książkę bez zastanowienia stwierdzam, że jest to lektura ewidentnie dla każdego. Zarówno dla młodych jak i dla starszych, studentów i profesorów, chociaż bez wątpienia każdy profesor ma tę pozycję w swojej biblioteczce. Studentom, czy w ogóle uczniom na pewno pomoże w ukształtowaniu swojego zdania na temat globalizacji, pomoże postawić się po którejś stronie i skłoni do pogłębiania wiedzy na jej temat. Myślę, że dzięki tej książce powstała już nie jedno wypracowanie godne oceny celującej. Polecam ją również zwolennikom globalizacji, którym przeczytanie publikacji dostarczy na pewno wielu argumentów popierających ich poglądy lecz również przeciwnikom ponieważ zmusi ich do wyostrzenia swoich zarzutów. Ogólnie rzecz biorąc jest to książka dla każdego kto interesuję się podobną tematyką, ale też dla tych którzy nie wiedzą nic na ten temat a pragną zaczerpnąć wiedzy. Z pewnością ta pozycja będzie najlepszym początkiem, a zarazem końcem drogi do pogłębiania wiedzy na temat globalizacji ponieważ tak jak już wspomniałam wcześniej, jest to książka doskonała, w której zawarte jest wszystko co można było zawrzeć. Nie bez powodu została nazwana „biblią entuzjastów” .

Zatem kilka słów podsumowania. Świat jest płaski to cenne kompendium wiedzy o globalizacji. Zebrane z wcześniejszych publikacji rozważania autora o tym zjawisku w połączeniu z jego nowymi doświadczeniami i przemyśleniami tworzy ciekawy zbiór. Wzbogacony przykładami i anegdotami mógłby stanowić scenariusz do trzymającego w napięciu kolorowego filmu, gdyby nie znaczące dysproporcje (chociażby objętościowe) pomiędzy poszczególnymi rozdziałami, z których w zasadzie każdy mógłby stanowić odrębną całość. Trudno również doszukać się zaplanowanych połączeń między nimi. Można odnieść wrażenie, że poszczególne części składowe książki powstawały w różnym okresie i w odmiennych warunkach, zaś po ich złożeniu w całość Friedman starał się, za pomocą mniej lub bardziej udanych pisarskich wolt, połączyć je w spójną całość. Trochę brak więc ciągłości i połączenia poruszonych zagadnień na poziomie ich wzajemnych oddziaływań. Nie obniża to wartości zawartych informacji, niemniej wymaga od czytelnika większego wysiłku, a po przeczytaniu książki na pewno stwierdzimy, że owy wysiłek się opłacił.