Pracownik administracji publicznej – potocznie mówiąc Urzędnik – czyli osoba pracująca lub pełniąca funkcję w administracji publicznej. Stanowisko urzędnicze może przybrać formę pracownika służby cywilnej, urzędnika służby celnej, pracownika samorządowego lub inną.

Obowiązki pracownika to zbiór powinności, których realizacja spoczywa na nim w czasie trwania stosunku pracy i których niewykonanie może spowodować zastosowanie wobec niego sankcji w postaci kar porządkowych, a nawet rozwiązania umowy o prace bez wypowiedzenia. Zakres obowiązków pracowniczych określają przepisy prawa pracy, postanowienia umowy o pracę oraz – jeżeli chodzi o ich konkretny kształt – zwyczaj zakładowy (wyrok SN z 23 października 2003 r., I PK 425/02, OSNP 2004/20/345).

Pracownik podpisując umowę z pracodawcą jednocześnie zobowiązuje się między innymi do wykonywania na jego rzecz zleconych mu obowiązków zawodowych, nie stojących w opozycji do istniejących przepisów prawa. Należy powiedzieć, że umowa o pracę to tylko jeden z dokumentów, w którym mogą być zapisane obowiązki pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy.

Obowiązki pracownicze w umowie Umowa o pracę jest podstawowym dokumentem, w którym strony, tj. pracodawca i pracownik, regulują najważniejsze kwestie związane ze stosunkiem pracy. Dokument ten powinien zawierać rodzaj pracy, jaką będzie wykonywał pracownik oraz jego obowiązki służbowe, czy zakres kompetencji. Szczegółowo obowiązki pracownika, bez względu na zajmowane przez niego stanowisko pracy, wymienia też Kodeks pracy czy regulamin obowiązujący w danym zakładzie pracy.

Obowiązki pracownicze w Kodeksie pracy Przepisy Kodeksu Pracy regulują zarówno prawa, jak i obowiązki pracowników pracodawców, którzy związani są ze sobą na mocy umowy o pracę, niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z umową czasową czy bezterminową, umową na zastępstwo czy też kontraktem. Kodeks pracy wraz z innymi przepisami rozporządzeń i uchwał, reguluje zakres czynności, jakie wchodzą w skład obowiązków każdego pracownika. Obowiązki ustawowe nie są uszczegółowione co do specyfiki zajmowanego przez pracownika, konkretnego stanowiska pracy.

Indywidualny zakres obowiązków służbowych W regulaminie pracy w danym przedsiębiorstwie, sporządzonym na piśmie, pracodawca może wskazać konkretny zakres obowiązków dotyczących każdego stanowiska pracy zajmowanego przez pracowników w jego zakładzie pracy. Obowiązki pracownicze mogą też być wskazane pracownikowi w formie ustnego pouczenia i będzie to zgodne z obowiązującym stanem prawnym. Przy zatrudnianiu pracownika pracodawca może nakreślić zakres jego obowiązków zawodowych, ale wiadomo, że wraz z upływem czasu czy zmianą okoliczności wykonywania pracy, owe obowiązki mogą zostać zmodyfikowane. Zmiana listy zadań służbowych przedstawionych pracownikowi ustnie lub na piśmie, zasadniczo nie wymaga wręczenia mu wypowiedzenia zmieniającego, ponieważ jest ono zastrzeżone do modyfikacji warunków zatrudnienia, wynikających z zawartej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą umowy o pracę. Modyfikacje zakresu obowiązków pracowniczych dokonywane przez pracodawcę nie mogą wykraczać poza rodzaj pracy, jaka została określona w podpisanej z pracownikiem umowie. W przeciwnym wypadku zmiana ta pociągnie za sobą obowiązek sporządzenia wypowiedzenia zmieniającego.

Do podstawowych obowiązków pracownika administracji publicznej należy dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesów państwa oraz indywidualnych interesów obywateli. Tak więc pracownik administracji publicznej powinien:

• przestrzegać prawa,
• wykonywać zadania urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,
• informować organy, instytucje i osoby fizyczne oraz udostępniać dokumenty znajdujące się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania,
• zachować tajemnicę państwową i służbową w zakresie przez prawo przewidzianym,
• zachowywać się uprzejmie i życzliwie w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami, zachowywać się z godnością w miejscu pracy i poza nim. • przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, • przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, • przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych, • dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (tzw. tajemnica przedsiębiorstwa), • przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, • przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.