Wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego początku XXI wieku

Terroryzm. Bezpieczeństwo międzynarodowe to układ stosunków między krajami zapewniający wspólną stabilność tych państw tworząc system międzynarodowy. Bezpieczeństwo te obejmuje nie tylko wartości egzystencjonalne poszczególnych narodów, ale także wartości wspólne dla tego systemu takie jak stabilność, pokój itp. O ich ochronie decyduje polityka bezpieczeństwa prowadzona przez te państwa oraz całokształt więzi i instytucji międzynarodowych. Celem działań tego układu jest eliminowanie zagrożeń dla istnienia, przetrwania, tożsamości oraz rozwoju państw i systemów międzynarodowych.

  1. Terroryzm. Bezpieczeństwo międzynarodowe to układ stosunków między krajami zapewniający wspólną stabilność tych państw tworząc system międzynarodowy. Bezpieczeństwo te obejmuje nie tylko wartości egzystencjonalne poszczególnych narodów, ale także wartości wspólne dla tego systemu takie jak stabilność, pokój itp. O ich ochronie decyduje polityka bezpieczeństwa prowadzona przez te państwa oraz całokształt więzi i instytucji międzynarodowych. Celem działań tego układu jest eliminowanie zagrożeń dla istnienia, przetrwania, tożsamości oraz rozwoju państw i systemów międzynarodowych. Jednym z największych zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego jest terroryzm, która polega na przemyślanej akcji wymuszenia bądź zastraszenia rządów lub określonych grup społecznych w celach politycznych czy ekonomicznych. Jest aktem przemocy dokonywanym w sposób przestępczy przeciwko celom niewojskowym, przez ponadnarodowe grupy lub tajne grupy zwykle z intencją wywarcia wpływu na społeczeństwo. Współcześnie terroryzm stał się często używaną formą walki “słabszych” obywateli wobec “silnego” państwa. Stosowany jest na wszystkich kontynentach, we wszystkich rejonach świata. Terroryści stosują wszelkie środki przemocy aby zrealizować swój plan np. zabójstwa, zamachy bombowe czy też porwania, ich najczęstszym i “ulubionym” celem są niewinni ludzie. Sieją strach i terror, stosują przemoc nie patrząc na konsekwencję i są bezwzględni w swoich działaniach. Jednym z największych i najkrwawszych ataków terrorystycznych ostatnich lat było oczywiście zamach na World Trade Center w Nowym Jorku i budynek Pentagonu w Waszyngtonie. Do tych tragicznych zdarzeń doszło 11 września 2001 roku. Tego dnia terroryści Al-Kaidy porwali w USA cztery samoloty. Dwa z nich uderzyły w budynki World Trade Center w Nowym Jorku, a jeden w gmach Pentagonu w Waszyngtonie. Czwarta z porwanych maszyn, dzięki interwencji pasażerów, nie dotarła do celu i rozbiła się na polu w Pensylwanii. W zamachach z 11 września zginęły 2973 osoby, w tym sześcioro naszych rodaków. Podczas akcji ratunkowej poniosło śmierć ponad 300 strażaków i policjantów. Druga tragedia miała miejsce 14 sierpnia 2007. Celem ataku terrorystów powiązanych z Al-Ka’idą w Iraku była społeczność jazydystów w miejscowości Al-Kahtanijja. Zamach został przeprowadzony za pomocą cysterny i trzech samochodów wypełnionymi łącznie dwoma tonami materiałów wybuchowych. Potężne eksplozje wywołane przez zamachowców-samobójców, kierującymi pojazdami, spowodowały dewastacje budynków mieszkalnych co spotęgowało liczbę zabitych. W konsekwencji zginęło ok. 796 ludzi a ok. 1562 było rannych. Globalny zasięg i skala zjawiska terroryzmu stanowią poważne wyzwanie dla większości organów międzynarodowych i państwowych. Kraje i międzynarodowe organy odpowiadające za analizę i wymianę informacji o zagrożeniach terrorystycznych wciąż dopiero się kształtują w zakresie zarówno kompetencji, jak i sposobów działania. Dotyczy to w szczególności poziomu strategicznego i operacyjnego. Obowiązek walki z terroryzmem spoczywa na państwach, organizacjach i instytucjach międzynarodowych takich jak: Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Europejskiej, NATO, OBWE, Radzie Europy, Organizacji Państw Amerykańskich, Unii Afrykańskiej , Stowarzyszeniu Narodów Azji Południowo-Wschodniej, Forum Regionalnym Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej ,Południowoazjatyckim Stowarzyszeniu Współpracy Regionalnej, Forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku, Szanghajskiej Organizacji Współpracy oraz Globalne Forum Zwalczania Terroryzmu. Działania służące przeciwdziałaniu i zwalczaniu terroryzmu poszczególne państwa prowadzą we własnym zakresie. Szczególne znaczenie dla Polski mają działania NATO, Unii Europejskiej oraz Stanów Zjednoczonych. Skuteczność walki z terroryzmem zależy w dużej mierze od współpracy z rządami państw, które na co dzień doświadczają jego istnienia.Walka z terroryzmem międzynarodowym nie może być ograniczana jedynie do działań o charakterze militarnym – nie mniej istotne pozostają kroki podejmowane w sferze informacyjnej, edukacyjnej, gospodarczej oraz pomoc rozwojowa. Konieczne jest zaangażowanie sektora prywatnego i organizacji pozarządowych oraz prowadzenie dialogu kulturowo-cywilizacyjnego.

  2. Broń masowego rażenia.

    Współczesnym środkiem walki jest broń masowego rażenia, są to środki bojowe o potencjalnej sile oddziaływania, umożliwiającej spowodowanie w zaatakowanej populacji albo na obszarze poddanym ich działaniu masowych zgonów lub zniszczeń. Broń masowego rażenia wykazuje również destrukcyjne oddziaływanie na środowisko naturalne. Do broni masowego rażenia zalicza się broń nuklearną, biologiczną i chemiczną. Jest to obecnie najgroźniejszy ze środków bojowych możliwy do zastosowania przez siły zbrojne poszczególnych państw, a także podmioty pozapaństwowe. Jej rozprzestrzenianie jest obecnie jednym z największych zagrożeń międzynarodowych. Pierwszym rodzajem BMS jest broń jądrowa zwana też atomową lub nuklearną, po zakończeniu procedury uzbrajania i odpalania jest zdolny do zainicjowania reakcji jądrowej z uwolnieniem energii. Następnie jest broń biologiczna w skład której wchodzą różne drobnoustroje chorobotwórcze oraz ich toksyny wywołujące epidemie chorób wśród ludzi, zwierząt i roślin. Broń chemiczna to specjalna grupa związków chemicznych, które poprzez bezpośrednie działanie na organizm człowieka lub przez skażenie środowiska (powietrza, wody, gleby i żywności) mogą spowodować masowe porażenie ludzi, zwierząt i roślin. Broń chemiczna należy do najgroźniejszych współczesnych środków rażenia. Broń radiologiczna to broń wykorzystująca pierwiastki radioaktywne powodująca najczęściej promieniotwórcze skażenie terenu.

  3. Cyberzgrożenia

Cyberbezpieczeńśtwo RP obejmuje proces zapewniania bezpiecznego funkcjonowania w cyberprzestrzeni państwa jako całości, jego elementów, struktur, osób fizycznych i osób prawnych, w tym przedsiębiorców i innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej oraz będących w ich dyspozycji systemów teleinformatycznych i zasobów informacyjnych. Cyberzagrożenia pojawiły się w XXI wielu i są to: • Cyberkonflikt - konflikt, w którym zagrożenia w większości generowane są w cyberprzestrzeni (Cyberzagrożenia) i którego rozstrzygnięcie w decydujący sposób zależy od działań (operacji) w cyberprzestrzeni. • Cyberprotesty i cyberdemonstracje - protesty i demonstracje realizowane w cyberprzestrzeni. • Cyberwojna - rodzaj destrukcyjnego (dezorganizującego, niszczącego) cyberkonfliktu o celach politycznych na poziomie państw.

Wirus komputerowy – program komputerowy posiadający zdolność powielania się, tak jak prawdziwy wirus, stąd jego nazwa. Wirus do swojego działania potrzebuje i wykorzystuje system operacyjny, aplikacje oraz zachowanie użytkownika komputera.  Wirusa komputerowego zalicza się do złośliwego oprogramowania. Do zwalczania i zabezpieczania się przed wirusami komputerowymi stosuje się programy antywirusowe oraz szczepionki antywirusowe 
  1. Polityka reżimów autorytarnych. Autorytaryzm – ustrój polityczny, w którym władza jest skupiona w rękach przywódcy i jego najbliższego środowiska. Decyzje podejmowane przez przywódcę autorytarnego zatwierdzane są przez podporządkowany mu parlament. W systemie ważną rolę sprawuje cenzura, policja polityczna i wojsko, które są narzędziami do tłumienia przejawów działalności opozycyjnej i niezadowolenia społecznego. Jak zapobiegać powstawaniu reżimów autorytarnych? Jakość społeczności międzynarodowej jest uzależniona od jakości rządów, będących jej podstawą. Najlepszą gwarancją naszego bezpieczeństwa jest świat złożony z dobrze rządzonych państw demokratycznych. Rozpowszechnianie dobrych rządów, popieranie reform społecznych i politycznych, walka z korupcją i nadużywaniem władzy, ustanawianie państwa prawa i ochrona praw człowieka są najlepszymi sposobami umacniania porządku międzynarodowego. Cechami wspólnymi państw autorytarnych są:
  • Ograniczony pluralizm partii politycznych (jedna dominująca z ewentualnie kilkoma zaporowymi),
  • Ograniczona zasada samorządności narodu i jego dostępu do sprawowania władzy publicznej,
  • Sterowanie nastrojami społecznymi nierzadko przez nieklarowną ideologię państwa autorytarnego,
  • Oparcie władzy w państwie autorytarnym na armii i policji, rozbudowany system kontroli bez wpływu na życie prywatne obywateli (jak w przypadku totalitaryzmu).
  1. Zagrożenia dla systemów energetycznych państw. Bezpieczeństwo energetyczne to „stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska” Polska w jeszcze długiej perspektywie w sferze energetyki będzie skazana na węgiel. Należy to brać pod uwagę przy udziale w kreowaniu unijnej polityki klimatycznej i energetycznej, jak i wewnętrznej strategii rozwoju gospodarczego. W obszarze gazu i ropy naftowej skazani jesteśmy na import, zwłaszcza po fiasku mocarstwowych planów dotyczących produkcji energii z własnych złóż łupków. Dominującą pozycję w imporcie węglowodorów, mimo prowadzonych od lat działań dywersyfikacyjnych, zajmuje wciąż Rosja. Pakiet energetyczno-klimatyczny (znany także jako pakiet klimatyczny, pakiet „3x20” lub „20-20-20”) jest zbiorem wiążących ustaw mających na celu zapewnienie realizacji założeń Unii Europejskiej dotyczących przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Celami tego pakietu są:
  2. zmniejszenie do 2020 roku emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 20%, w porównaniu do 1990 roku,
  3. zwiększenie efektywności energetycznej o 20%,
  4. zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych do 20% całkowitego zużycia energii finalnej. Pakiet ten spowoduje w polskiej gospodarce znaczący wzrost inwestycji w energię odnawialną oraz konieczność dodatkowych inwestycji w celu zbudowania i remontu sieci przesyłowych, umożliwiających podłączenie zakładów produkujących energię odnawialną. Spowoduje także wzrost liczby gospodarstw domowych, dla których koszt energii elektrycznej wyniesie ponad 10% ich dochodów do dyspozycji.