Rola Sądu Najwyższego w kształtowaniu się ustroju Stanów Zjednoczonych Ameryki w XIX stuleciu

Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki (ang. The Constitution of the United States) to ustawa zasadnicza Stanów Zjednoczonych, uchwalona 17 września 1787 i później ratyfikowana w każdym ze stanów przez specjalne zgromadzenia. Składa się ona z tylko siedmiu artykułów, do których potem, w ciągu wielu lat, na skutek różnych potrzeb, dodano jeszcze 27 poprawek. Ostatnia, 27 poprawka weszła w życie 7 maja 1992 roku. Co ciekawe, została ona zaproponowana wspólnie z Kartą Praw w 1789 roku, a zatem jej ratyfikacja trwała ponad 200 lat.

Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki (ang. The Constitution of the United States) to ustawa zasadnicza Stanów Zjednoczonych, uchwalona 17 września 1787 i później ratyfikowana w każdym ze stanów przez specjalne zgromadzenia. Składa się ona z tylko siedmiu artykułów, do których potem, w ciągu wielu lat, na skutek różnych potrzeb, dodano jeszcze 27 poprawek. Ostatnia, 27 poprawka weszła w życie 7 maja 1992 roku. Co ciekawe, została ona zaproponowana wspólnie z Kartą Praw w 1789 roku, a zatem jej ratyfikacja trwała ponad 200 lat.

       Jest to pierwsza na świecie konstytucja (pierwsza spisana konstytucja nowożytna) i nadal obowiązuje (nieprzerwanie od początku, chociaż z poprawkami). (W krajach europejskich konstytucje były co jakiś czas zmieniane, pisane od nowa.) Była ona wzorem dla wielu konstytucji w innych krajach (niedawno w Kosowie próbowano się zawzorować na konstytucji amerykańskiej).

       Zaczyna się ona od słów „My, naród Stanów Zjednoczonych” (ang. „We the people of the United States”).Słowa te są w USA bardzo popularne a Amerykanie są z nich bardzo dumni, podobnie, jak i z całej swojej konstytucji.

Konstytucja amerykańska jest przechowywana (wraz z kilkoma innymi dokumentami ważnymi dla historii USA) na publicznej wystawie w budynku National Archives and Records Administration w Waszyngtonie (w klimatyzowanych pancernych szafach, za szkłem kuloodpornym).

       Jej twórcy sami przyznali, że pisząc ją korzystali z dorobku Monteskiusza i innych filozofów Oświecenia a także z republikańskiej tradycji starożytnego Rzymu 

i demokratycznej starożytnej Grecji.

Był to kolejny dokument (w historii USA), który miał spajać poszczególne kraje (stany) i pomóc im obronić niepodległość (po wojnie z Wielką Brytanią). Konstytucja ta zapewnia więc utrzymanie demokratycznego ustroju republikańskiego oraz wspólną obronę („Stany Zjednoczone gwarantują każdemu stanowi wchodzącemu w skład tej Unii republikańską formę rządów, będą bronić każdego z nich przed inwazją oraz na żądanie władzy ustawodawczej lub wykonawczej (w wypadku gdy ustawodawcza zebrać się nie może) przed zaburzeniami wewnętrznymi.”). Trzeba tu przypomnieć, że formalnie USA są federacją wielu (początkowo 13, a obecnie 50) krajów (czyli stanów), w których obowiązują różne prawa.

Konstytucja zapewnia też ochronę każdemu obywatelowi USA przed nadużyciami ze strony rządu federalnego a także przed rządami stanowymi, zakłada prawo do obrony w procesie sądowym, poszanowanie własności i inne.

       Konstytucja USA zakłada podział władzy na: ustawodawczą (Kongres), wykonawczą (prezydent) i sądowniczą.

Niektóre jej zapisy uważamy dziś za oczywiste (podział władzy, prawa człowieka, poszanowanie własności ludzi przez państwo). Np. takie:

Poprawka III W czasie pokoju wojsko nie będzie kwaterowane w żadnym domu bez zgody właściciela, a w czasie wojny też tylko w sposób prawem określony.

Poprawka IV Nie będzie naruszane prawo ludzi do bezpieczeństwa osobistego, nietykalności mieszkania, papierów i ruchomości, oraz zapewniające ochronę przed nieuzasadnionymi rewizjami i sekwestrami. Nakaz rewizji lub aresztowania może być wydany jedynie przez sąd na podstawie uzasadnionego podejrzenia, popartego przysięgą lub oświadczeniem, przy czym dokładnie musi być wymienione miejsce rewizji oraz osoby i rzeczy, które mają być obłożone aresztem.

Inne zaś jej zapisy byłyby w Europie nie do pomyślenia, np. prawo do powszechnego posiadania i noszenia broni - Poprawka II:Dobrze zorganizowana milicja jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa; prawo ludzi do posiadania i noszenia broni nie może być naruszone.

       Jedni uważają konstytucję USA za wzór i szczyt demokracji. Np. słowa „My, naród”, jako dobitny wyraz tego, że to naród ustanawia swoją konstytucję i swoje prawa a także Poprawka X: Uprawnienia, których Konstytucja nie powierzyła Stanom Zjednoczonym ani nie wyłączyła z właściwości poszczególnych stanów, przysługują nadal poszczególnym stanom bądź ludowi.

Niektórzy zachwycają się tym (podkreślając zwięzłość, prostotę a zarazem uniwersalność tej konstytucji), że dokument opracowany w XVIII w dla 13 państw członkowskich Unii i ok. 4 mln. obywateli jest nadal wystarczający, skuteczny i dobry w XXI w. dla ponad 300 mln. mieszkańców w 50 stanach.

Inni zaś twierdzą, że jest ona taka krótka, tylko dlatego, że w czasie jej opracowywania było bardzo gorąco a jej twórcy pracowali pod presją:

„Konstytucję tę pisano latem, i to latem upalnym i wilgotnym. Sześćdziesięciu ojców-założycieli siedziało od końca maja do wczesnego września w stosunkowo niewielkiej sali, a ponieważ spiskowali, okna były zabite, a drzwi szczelnie zamknięte, by nikt nie podsłuchiwał ich obrad. Ojcowie-założyciele nosili ciężkie stroje zakrywające całe ciało i jeszcze bardziej dokuczliwe peruki. Jak pisze historyk: „Gdy delegaci pozajmowali siedzenia wokół niewielkich, lecz solidnych stołów, które dla nich ustawiono, przybysze z północy omdlewali w swoich wełnianych garniturach”. Czy w tych warunkach można normalnie i długo pracować? Oczywiście, że nie. (…) Gdy po wielu tygodniach sporów osiągnięto wreszcie porozumienie, delegaci mieli już serdecznie dosyć obrad: powtarzam, w upale i w szczelnie zamkniętym pomieszczeniu.”