J. Kochanowski, Pieśń IX ks. II Interpretacja

Pieśń IX J. Kochanowskiego ukazuje typową dla filozofii epoki postawę wobec życia. Poeta nawiązuje do popularnego w tym czasie motywu Fortuny i zmienności losu, wskazuje , jak człowiek powinien przyjmować zmieniające się sytuacje życiowe i co w ludzkim życiu jest najważniejsze. Utwór rozpoczyna zwrot do adresata, w którym poeta zachęca do bycia opanowanym wobec zmienności losu i do tego, by nigdy nie tracić nadziei na lepsze. W kolejnych wersach Kochanowski posługuje się prostymi stwierdzeniami: „Bo nie już słońce ostatnie zachodzi, a po złej chwili piękny dzień przychodzi”.

Pieśń IX J. Kochanowskiego ukazuje typową dla filozofii epoki postawę wobec życia. Poeta nawiązuje do popularnego w tym czasie motywu Fortuny i zmienności losu, wskazuje , jak człowiek powinien przyjmować zmieniające się sytuacje życiowe i co w ludzkim życiu jest najważniejsze. Utwór rozpoczyna zwrot do adresata, w którym poeta zachęca do bycia opanowanym wobec zmienności losu i do tego, by nigdy nie tracić nadziei na lepsze. W kolejnych wersach Kochanowski posługuje się prostymi stwierdzeniami: „Bo nie już słońce ostatnie zachodzi, a po złej chwili piękny dzień przychodzi”. Poeta ukazuje przeplatanie się dobrych i złych chwil, przypomina podstawową prawdę, że nic nie trwa wiecznie, zarówno szczęście jak i nieszczęście. Podobną filozofię przedstawiają kolejne strofy. W drugiej i trzeciej zwrotce Kochanowski wykorzystuje motyw zmieniających się pór roku. Opisując brzydką i sroga zimę, zaraz zaznacza, że po niej przychodzi piękna, wesoła i kolorowa wiosna. Z kolei w strofie czwartej poeta pisze: „ Nic wiecznego na świecie”, zaznaczając w ten sposób potrzebę akceptacji zmian, tym bardziej, że na wiele rzeczy nie mamy wpływu, bo ludzkim losem często rządzi przypadek. Rzymska bogini przypadku- Fortuna nie bez powodu przedstawiana była w czasach renesansu jako kobieta z przepaska na oczach- wszechmocna siła rządząca się własnymi, często niezrozumiałymi dla nas prawami: Bo z nas Fortuna w żywe oczy szydzi, to da, to weźmie, jako się jej widzi”. Osoba mówiąca w wierszu przestrzega czytelnika przed naiwną wiarą w przychylność losu. Wobec nieodgadnionych wyroków Fortuny potrzebna jest, jak zaznacza Kochanowski, stałość uczuć i pielęgnowanie ideałów oraz wartości. Jedyną obronę człowieka w tej sytuacji stanowi „serce jednakie”, to znaczy równowaga ducha w szczęściu i nieszczęściu. Renesansowy poeta odwołuje się tu do filozofii stoickiej. Opiera się nie tylko na własnym życiowym doświadczeniu, ale też na przekonaniach Horacego, od którego przejął zasadę „złotego środka”. W ostatniej zwrotce przypomina, że nie powinno się przywiązywać zbyt wielkiej do zrządzeń losu, które i tak nie mogą być zmienione przez ludzi. Zwraca natomiast uwagę na to, że niezależnie od biegu wydarzeń, trwała i niezmienna powinna być wiara w Boga, ponieważ to na zapewnia wieczny spokój i stanowi największa wartość w życiu człowieka. Bóg jest tu przedstawiony jako obrońca i jego opiekun, który jako wszechmogący może obrócić los na korzyść człowieka. W „Pieśni IX” Kochanowski połączył chrześcijańskie przekonania o tym, że zawierzenie Bogu gwarantuje życie wieczne, że „ kto mu kolwiek ufa, nie zaginie” z renesansowa fascynacją życiem. Echa filozofii zawartej w „Pieśni IX” odnajdujemy w wierszu „ Przedśpiew” L. Staffa – przedstawiciela dwudziestowiecznego klasycyzmu. Osoba mówiąca w tym utworze potrafi pogodnie znosić los i mądrze się smucić. Dla niej, tak jak dla renesansowego humanisty, nic w życiu „nie jest obce” i dlatego głosi pochwałę życia. Renesansowy charakter pieśni Kochanowskiego podkreśla jej budowa. Zgodnie z zasadami epoki to utwór regularny, stroficzny i melodyjny. Całość mieści się w ideałach epoki i zachowuje klasyczną zasadę jedności stylu. Tego dotyczy również oszczędność zastosowanych epitetów i prostota np. : „zła chwila”, „ piękny dzień”. Pozwala to odbiorcy skupić się na wyraźnie sformułowanych refleksjach, a nie na nadmiarze środków stylistycznych, będących jedynie popisami retoryki, ozdobnikami. Podsumowując, interpretowana przeze mnie pieśń zawiera podstawowe prawdy o ludzkim życiu i człowieku. Podejmuje jeden z charakterystycznych dla renesansu motywów, jakim jest kapryśna Fortuna, która ma władzę nad całym światem. Osoba mówiąca w wierszu, podobnie jak w wielu innych filozoficzno-refleksyjnych utworach Kochanowskiego, takich jak np. : „Pieśń XVII” , „Pieśń XXII” ks. II, poucza czytelnika, jak mądrze żyć w świecie, w którym nic nie jest nam dane na zawsze.