Andrzej Wajda-poeta kina

Andrzej Wajda urodził się w Suwałkach w połowie lat 20. XX wieku. Przeżywszy wojnę, w roku 1946 zaczął studia malarskie na wydziale Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, które skończył w ciągu 4 lat. Wówczas rozpoczął kolejne studia, tym razem na wydziale reżyserii w Szkole Filmowej w Łodzi, co wyznaczyło jego późniejsze życie zawodowe, na stałe wiążąc je z fotelem reżyserskim. Pierwszy film Wajdy zatytułowany „Pokolenie” nie przyniósł mu rozgłosu, jednak nie trzeba było długo na niego czekać, gdyż już kolejna produkcja stała się filmem kultowym i do dnia dzisiejszego uważanym za legendarny.

Andrzej Wajda urodził się w Suwałkach w połowie lat 20. XX wieku. Przeżywszy wojnę, w roku 1946 zaczął studia malarskie na wydziale Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, które skończył w ciągu 4 lat. Wówczas rozpoczął kolejne studia, tym razem na wydziale reżyserii w Szkole Filmowej w Łodzi, co wyznaczyło jego późniejsze życie zawodowe, na stałe wiążąc je z fotelem reżyserskim. Pierwszy film Wajdy zatytułowany „Pokolenie” nie przyniósł mu rozgłosu, jednak nie trzeba było długo na niego czekać, gdyż już kolejna produkcja stała się filmem kultowym i do dnia dzisiejszego uważanym za legendarny. „Kanał” – bo o nim mowa – otworzył Wajdzie drogę do wielkiego kina. Reżyser nie zmarnował tej szansy i kolejne dzieła stanowiły już tylko potwierdzenie jego kunsztu. Takie filmy jak „Popiół i diament”, „Nóż w wodzie”, „Lotna”, „Brzezina”, „Człowiek z marmuru” czy „Panny z wilka” przypieczętowały sukces Wajdy, który wielokrotnie otrzymywał nagrody za swoje dzieła. Ukoronowaniem jego twórczości był rok 2000, kiedy to otrzymał Oscara za całokształt twórczości. Kolejną cechą charakterystyczną twórczości Wajdy jest to, że można ją określić jako zaangażowaną społecznie. Reżyser często odnosi się bowiem do problemów społeczno-politycznych, jakie są związane z okresem historycznym obejmującym dany film. I tak w „Kanale” mamy do czynienia z tematyką Powstania Warszawskiego, które zostało ukazane w tragiczny sposób. Mianowicie Wajda ukazał z góry skazane na porażkę starania ponad czterdzieścioro powstańców wędrujących po tytułowych kanałach. Ich los jest bardzo dramatyczny i smutny, ponieważ pomimo wielkiego poświęcenia, ogromnej odwagi i heroizmu, jakim się wykazują, ostatecznie wszyscy giną. Ich walka okazuje się bezsensowna i bezcelowa, a śmierć spotyka ich w momentach mających niewiele wspólnego z godnym i ludzkim umieraniem. Czy w takim razie Wajda krytykuje to wydarzenie oraz jego uczestników? W moim mniemanie nie, a nawet wręcz przeciwnie – oddaje im hołd, pokazując, że są bohaterami z krwi i kości, którzy mimo trudności, jakie ich spotykają, próbują im podołać i stawić im czoła, choć często się to nie udaje. Podobny wydźwięk ma film „Katyń”. Produkcja przedstawia temat rosyjskiego mordu na polskich żołnierzach, jaki miał miejsce w lesie katyńskim w czasie II wojny światowej, kiedy to ponad 20 tys. jeńców wojennych z naszego kraju straciło życie na podstawie wyroku wydanego przez samego Stalina. Żołnierze polscy w „Katyniu” zostali przedstawieni jako ludzie odważni, inteligentni i ze wszech miar kochający swój kraj. I choć Wajda w naturalistyczny sposób ukazał ich śmierć, co sprawia, że ich los wydaje się niezwykle dramatyczny, to jednocześnie w filmie widoczny jest patos i gloryfikacja śmierci generałów. Świadczą o tym powolne ujęcia i patetyczna muzyka. W „Katyniu” mamy zatem do czynienia zarówno z dramatycznym, jak i heroicznym przedstawieniem wizerunku polskich żołnierzy jako patriotów poświęcających życie w imię swojego narodu, co upodabnia ten film do „Kanału”. Wszytko to pozwala stwierdzić, że Wajda w swoich dziełach poruszał nie tylko tematykę historyczno-polityczną, ale również przedstawiał patriotyzm Polaków i ich poświęcenie w imię narodu. Na podstawie jego twórczości można wywnioskować, że sprawy narodowe były dla niego zawsze istotne. Z tego względu oddawał hołd rodakom walczącym o ojczyzny i w heroiczny sposób ukazywał ich działania, gloryfikując je i podkreślając ich znaczenie. Na podstawie „Kanału” i „Katynia” widać, że filmy Wajdy są zaangażowanie społecznie i politycznie, jednak nie dotyczą one wyłącznie wojny, ponieważ odnoszą się również do zmian społecznych zachodzących w Polsce, czego dowód stanowi „Ziemia obiecana”. Zaangażowane społecznie jest oczywiście także „Wesele” odnoszące się do kondycji polskiego społeczeństwa w dobie powstania listopadowego. Wajda często wrzuca swoich bohaterów w wir historii i portretuje ich postaci na tle określonych wydarzeń i sytuacji. Przedstawia dążenia jednostek w odniesieniu do takich sytuacji jak wspomniana wojna, czego dowód stanowią dzieła „Kanał” i „Katyń”, powstanie narodowe, tak jak to miało miejsce w „Weselu”, czy rozkwit kapitalizmu, o którym mówi „Ziemia obiecana”.