Utwór ,,Zbrodnia i kara ’’ Fiodora Dostojewskiego nazywanego „ ojcem nowoczesnej analizy psychologicznej” jest przykładem dziewiętnastowiecznej powieści psychologicznej. Autor przybliża czytelnikowi postać głównego bohatera, analizując jego postępowanie jako jednostki wybitnej, która daje sobie prawo do dokonania zbrodni w imię społecznego dobra. Raskolnikow dzieli się swoimi przemyśleniami na temat prawa do popełnienia zbrodni w artykule ,, O zbrodni ‘’, którą publikuje w czasopiśmie ,, Słowo Periodyczne ‘’. Uważa, że jednostka wybitna, która postępuje w imię idei postępu, nie jest zobowiązana liczyć się prawami moralnymi oraz nakazami sumienia. We fragmencie pierwszym podczas rozmowy z Sonią Raskolnikow przedstawia Soni swoją teorię i przyznaje się do zbrodni. Twierdzi, że ,, kto mocny i silny rozumem i duchem, ten jest władcą ’’ ludzi. Nadaje sobie prawo zmiany świata na lepszy, wystarczy według niego ,, odważyć się ‘’.

             Powieść rozpoczyna się od przedstawienia sylwetki bohatera oraz stajemy się obserwatorami planowania zbrodni, czyli pomysłu pozbawienia życia bezwzględnej lichwiarki. Raskolnikow początkowo nie utożsamia morderstwa ze złem, nigdy nie używa pojęcia morderstwo, zastępuje go zaimkiem – ,, to ''. Miesiącami planuje zbrodnię, olbrzymią wagę przywiązuje do szczegółów – ,, drobiazgi, drobiazgi są najważniejsze .. ''. Raskolnikom popełnia zbrodnię, zabija lichwiarkę oraz przypadkowo jej siostrę – Lizawietę. Zbrodniarz nie czuł wyrzutów sumienia z powodu drugiej nieplanowanej zbrodni. Na podstawie fragmentu drugiego można wysnuć wniosek, że Raskolnikow nawet na katordze nie czuje się winny. Pragnąłby skruchy z powodu swojej zbrodni, ale jej nie odczuwa. Czuje się winny tylko dlatego, że był za słaby, aby wytrzymać i przyznał się do winy.

            Głównym problemem ideowym utworu jest przeciwstawienie rozumu wierze, której symbolem jest Sonia. Dziewczyna potrafiła przeciwstawić chrześcijańską pokorę- dumie Raskolnikowa, który nie potrafił przyznać się do popełnienia błędu oraz stworzenia teorii, która skazana została na porażkę. Sonia stała się duchową przewodniczką mordercy, w drodze do odkupienia i zrozumienia ogromu zła, jaką niosła jego zbrodnia. Pogląd, że poprzez upadek, a także postępujące po nim odkupienie można poznać ogrom chrześcijańskiego miłosierdzia, to główna idea prawosławia, którego wyznawcą był Fiodor Dostojewski. We fragmencie trzecim jesteśmy świadkami przemiany bohatera, pod wpływem miłości Soni ,, wskrzesiła ich miłość ''. Raskolnikow ,, zmartwychwstał i wiedział, o tym, czuł to w pełni całym odnowionym jestestwem ''. Zrozumiał swój błąd, zaczął żałować swojego czynu i poczuł skruchę.

           Autor powieści stawia czytelnika w roli świadka, Raskolnikow broni swoich poglądów, przekonanego o słuszności swojej zbrodni, o swej wyższości. Raskolnikow przyznaje się do zbrodni i zastaje zostaje skazany na 8 lat syberyjskiego więzienia. Tam nie żałuje swojego czynu, Dostojewski jednak zapowiada jego przemianą w przyszłości. W epilogu dowiadujemy się, że po ośmiu latach katorgi bohater bohater przeżył duchowy przełom.