Siła wojskowa w stosunkach międzynarodowych

Wojna Przemysłowa między państwami. Mówiąc o wojnie przemysłowej należy zacząć od schyłku wieku XVIII, ponieważ początki wspomnianej wojny związane są z epoką napoleońską. Napędem były dwa czynniki, mianowicie państwo i przemysł; czyli amerykańska wojna domowa, niemieckie wojny zjednoczeniowe oraz dwie wojny światowe. Zacznę od Francji, bo to tam Napoleon wprowadził wiele zmian, jakie mają wpływ nawet na czasy obecne. Człowiek ten miał genialne i nowe pomysły, jego mobilność organizacyjna i elastyczno operacyjna zadziwiały, umiał niezwykle połączyć różne cechy w genialny sposób.

  1. Wojna Przemysłowa między państwami. Mówiąc o wojnie przemysłowej należy zacząć od schyłku wieku XVIII, ponieważ początki wspomnianej wojny związane są z epoką napoleońską. Napędem były dwa czynniki, mianowicie państwo i przemysł; czyli amerykańska wojna domowa, niemieckie wojny zjednoczeniowe oraz dwie wojny światowe. Zacznę od Francji, bo to tam Napoleon wprowadził wiele zmian, jakie mają wpływ nawet na czasy obecne. Człowiek ten miał genialne i nowe pomysły, jego mobilność organizacyjna i elastyczno operacyjna zadziwiały, umiał niezwykle połączyć różne cechy w genialny sposób. Jego decyzje były odważne i doskonale wiedział co robi. Napoleon doprowadził do powstania armii obywatelskiej, na którą składali się poważni obywatele, którzy czuli ducha walki za ojczyznę. Formalnie w roku 1798 wprowadzono ustawę, która mówiła o obowiązkowej służbie wojskowej mężczyzn. W taki oto sposób doprowadził do tego iż armia funkcjonowała prawidłowo i zawsze było wielu żołnierzu, ponieważ co roku następował nowy nabór. Dla Napoleona ważna, była nie tylko duża liczba żołnierzy (która oczywiście odgrywała dużą role i była istotna), ale także ich nastawienie, oddanie dla ojczyzny, dlatego często do nich przemawiał, zależało mu, aby walczyli w myśli patriotycznej. Napoleon wykorzystywał w wojnach także różnego rodzaju działa, w jego armii liczyli się nie tylko żołnierze, ale brał pod uwagę również technologie, która u niego była bardzo rozwinięta i budziła respekt wśród innych. Wykorzystywał on osiągnięcia nauki i rozwój przemysłu do dalszego udoskonalania armii. Jego częstą zagrywka było ustawianie działa w tzw. „wielka baterię”, czyli tak, aby ognie torowały drogę piechocie. Przykładem na potęgę Napoleona jest postępowanie księcia Wellingtona, który starał się tak rozstawiać swoje siły na przeciwległej stronie stoku, która była niewidoczna, bądź kazał kłaść się piechocie, tak jak uczynił z gwardią pod Waterloo. Na sukcesy Napoleona składało się głównie planowanie kampanii, ale także szybkość i elastyczność działań. Kolejnym dobrym pomysłem było stworzenie armii wyposażonej we wszystkie rodzaje broni oraz zdolna do samodzielnych akcji. Dzięki silnej, doskonale zorganizowanej i wyposażonej armii Napoleon mógł przystępować do wojny w różnych rejonach. Posiadał on przewagę szybkości nad przeciwnikiem. Istotnym elementem w wojnie Bonaparte były marsze. Jest to sprytny sposób dający przewagę, przykładem może być rok 1805, kiedy gen. Davount poprowadził czołową dywizję 3 Korpusu z Wiednia [pod Austerlitz, pokonując w 2 dni 140 km. Napoleon stworzył armię o wysokim trwałym morale, wojsko dumnie ze swojego profesjonalizmu i sprawności, ufne we własne siły i mające zaufanie do wodza. Karl von Clausewitz docenił wysiłek Napoleona, ale był również wybitnym strategiem wiele wnoszącym do sfery wojennej. Sformułował on wiele teorii jedna z nich to „szczególna trójca” inna z kolei związana jest z poprzednia i nawiązuje do priorytetów polityki. W Europie powstały armie posiadające takie cechy: powszechny pobór do wojska, czyli obowiązkowa służba wojskowa mężczyzn. Przykłady to Francja i Prusy w połowie XIX wieku; kolejna cecha to mobilizacja – polityczni przywódcy zdawali sobie sprawę z ciężaru jakim jest wojna, dlatego odwlekali w czasie takie decyzje. Tworzono plany pozwalające rządom podejmować w ostatniej chwili decyzję o wojnie i w ślad za tym wprawiać w ruch machinę mobilizacyjną. Trzecia cecha to profesjonalizm. Wyszkoleni fachowo oficerowie zajmowali się przygotowywaniem mas poborowych do zadań czekających ich na polu walki. Ostatnia cecha to rozwój technologiczny. Uświadomiono sobie rolę potencjału wytwórczego kraju. Rozwój technologiczny dawał przewagę nad rywalami. Maszyny parowe doprowadziły do rewolucyjnych zmian w strategii. Dały możliwość siłom militarnym dotarcie do wcześniej niedostępnych miejsc, np. maszyny parowe wzmocniły pozycję Wielkiej Brytanii. Innym innowacyjnym transportem okazała się siec kolejowa. Lokomotywa otworzyła świat czyniąc go dostępnym dla jednostek i państw. Przykład to Imperium Rosyjskie oraz USA, zyskały one możliwość sprawowania skutecznej kontroli politycznej, ekonomicznej i militarnej nad swymi dużymi terytoriami. Większe możliwości dawało także wynalezienie telegrafu, który umożliwiał wymianę poleceń i informacji, a także możliwość stałej łączności. Niezwykłe dokonania militarno – transportowe można zaobserwować w wojnie z Burami między 1899 i 1902 r. kiedy Wilka Brytania wysłała 250 – tysięczną armię z całym zaopatrzeniem za ocean. Równie ważnym wynalazkiem okazała się „rtęć piorunująca”, która eksplodowała pod wpływem uderzenia i mogła zapalić proch. Kolejnymi etapami to były wynalazki broni, pocisku, udoskonalanie ich, aby były coraz bardziej celne i sprawniejsze. Pierwsze karabiny maszynowe, opancerzone okręty wojenne, wpłynęło na to, iż wyparzenie armii uprzemysłowionych stało się podobne, co doprowadziło praktycznie do dziś, do konkurencji broni i ulepszaniu jej. Wojna przemysłowa ma również ścisły związek z biznesem i przedsiębiorczością, gdyż zawsze dostarcza ona możliwość zdobycia pieniędzy w różny sposób. W wojnach przemysłowych gospodarki walczą ze sobą tak samo jak armii. Przykład to Eliphalet Remington, który założył wytwornie broni i w ten sposób stał się poważnym dostawcą. Rozrastająca się industrializacja przemysłu zbrojeniowego umożliwiła rozwój wojen przemysłowych, które wymagały nowych produktów. Bez wojen przemysł nie przetrwałby. Amerykańska wojna secesyjna z 1861r. była pierwszym dużym konfliktem gdzie wykorzystano nowe rodzaje broni, nowe osiągnięcia techniczne w transporcie i komunikacji. Przemysł wywierał duży wpływ na wszystkie aspekty wojny. Pod koniec XIX wieku paradygmat wojny przemysłowej został doprowadzony do finalnego kształtu, wpływ na to miała pierwsza wojna światowa. Wprowadzono plan Schlieffena, który się nie sprawdził. Wprowadzono ogromna liczbę ludzi i sprzętu co było główną cechą wojny przemysłowej, lecz przerosło to wyobrażenia twórców planu niemieckiej ofensywy. Francuzi odparli ich atak. Pierwsza wojna światowa była przede wszystkim wojną artyleryjską, najwięcej ofiar było przez tysiące wielkich dział. Każda ze stron próbowała poprzez środki militarne ograniczyć możliwość kontynuowania wojny przez wroga. Niemcy (posiadali okręty podwodne) atakowali Brytyjczyków na morzu i w powietrzu. Na froncie zachodnim skutkiem rozwoju technicznego był atak z powietrza, choć samoloty nie były jeszcze co prawda uzbrojone. Pierwszy atak bombowy na duże miasto miał miejsce kiedy niemiecki samolot przeleciał z Marny nad Paryż i zrzucił kilka ręcznych granatów. Loty bombowe dalekiego zasięgu mogły wykonywać początkowo tylko niemieckie sterowce Zeppelina. Wojna była gigantyczną próbą sił, którą ostatecznie wygrali alianci, dzięki wsparciu sił USA. Po podpisaniu traktatu westalskiego 1919r. państwa były bardzo wyczerpane i nie zanosiło się na to by Europa zdecydowała się w krótkim czasie na wojnę przemysłową. Niemcy po przegranej nadal udoskonalali swoja armię i wprowadzali coraz to nowsze wynalazki tak by skutecznie przeprowadzić druga wojnę światową. Podporządkowali sobie Europę. Niemcy zastosowali słuszną jak się okazało taktykę „wojny błyskawicznej”. Wojna ogarnęła cały świat, kiedy Japonia, która na wzór Niemców chciała przeprowadzić szybka i decydującą walkę w 1941 roku zaatakowała Stany Zjednoczone. Wojna zakończyła się w Europie poprzez najpotężniejszy wynalazek, jakim jest bomba Atomowa. Stany Zjednoczone zrzuciły na Japonię takie dwa potężne niszczyciele. Bombardowania atomowe były ostatnim etapem.

  2. Konfrontacja konflikt – nowy cel użycia siły

    Istotne jest rozróżnienie tych dwóch pojęć. Konfrontacja nie musi zakończyć się rozstrzygnięciem, natomiast konflikt cechuje to, iż do niego dochodzi. Przykładem konfrontacji rozstrzygniętej może być zimna wojna mimo, iż trwało to 45lat. Natomiast konfrontacja izraelsko – palestyńska mimo 57 lat nie doczekała się rozstrzygnięcia. W jednym jak i w drugim rodzaju występuje bron i wojsko, różnica polega na sposobie użycia. Jeśli chodzi o konfrontację są rozłożone w taki sposób, aby zademonstrować ich siłę oraz wywrzeć odpowiednie wrażenie. Celem konfrontacji jest wywarcie wpływu na przeciwnika, skłonienie go do zmiany zamiarów, stworzenie warunków do pokonania przeciwnika poprzez złamanie jego woli. Biorąc pod uwagę natomiast konflikt celem jest zniszczenie, zajęcie, utrzymanie, uzyskanie rozstrzygnięcia siłowego w wyniku bezpośredniego użycie sił zbrojnych. W przypadku, gdy konfrontacji nie da się rozwiązać, obie bądź jedna ze stron mogą zdecydować się na rozwiązanie go siłą co równoznaczne jest z przejściem w konflikt. Przykład to spór wielkiej Brytanii z Argentyną o Falklandy, była to długotrwała konfrontacja, która w 1982 roku została zamieniona na konflikt przez Argentynę. Biorąc pod uwagę wojnę wśród społeczeństw konfrontacja i konflikt nie rozwijają się w łatwy sposób. Przeciwnicy mogą przechodzić od jednego do drugiego, przykład to różne związane z Irakiem interwencje w rejonie zatoki Perskiej. Przyczyna przechodzenia z konfrontacji w konflikt i odwrotnie wynika z charakteru wyznaczonego celu. Siła straciła swą przydatność w sensie przemysłowym, ponieważ w wojnie przemysłowej wykorzystuje się ogromne armie, a w wojnach społeczeństw siły zbrojne są obecne, budzą zaufanie ale często wykorzystuje się je w innym celu niż szukanie rozwiązania. Wojnę należy traktować przede wszystkim jako narzędzie polityki. Kiedy zapadnie decyzja o przystąpieniu do konfliktu, debata polityczna powinna skupić się na trzech głównych sprawach: na celu jaki należy osiągnąć, sposobie jego osiągnięcia i środkach do tego potrzebnych. Jak na poziomie politycznym dojdzie już do ustalenia równowagi między celami, sposobem działania i środkami, na poziomie militarno – strategicznym następuje wybór celów, jakie należy osiągnąć siłą zbrojną. Wybrawszy cele wojskowe strateg musi dokonać alokacji środków militarnych, spośród sił, którymi dysponuje i uzgodnić w jaki sposób zamierza osiągnąć. Przez cały czas konfliktu czy konfrontacji między poziomem politycznym i strategicznym, musza zachodzić ścisłe związki, które powinny być dyskusja aż do osiągnięcia celu.

  3. Wojna wśród społeczeństw – współczesne operacje – kierunek użycia siły.

    Okres po drugiej wojnie światowej to czas, kiedy pojawiła się wojna wśród społeczeństw. Nowy paradygmat zarysował się w konfliktach towarzyszących zimnej wojnie. Wpływ na to miał koniec „wielkiej konfrontacji”. Sztuczne tłumienie konfliktu pojawiło się dopiero po rozpadzie bloków, przeważnie na Bałkanach oraz obszarach Afryki. W większej części były to konflikty wśród społeczeństw, wewnątrz państw. Owy nowy typ wojen zdominował tematykę wojenną pod koniec 1991r. Jeśli chodzi o paradygmat wojny wśród społeczeństw jego trendy są następujące: • Walka nie toczy się o cele decydujące o politycznym wyniku, ale o ustalenie warunków, warunków których zapadnie decyzja o wyniku • Walka toczy się wśród społeczeństw • Konflikty nie sa ograniczone w czasie • W walce oszczędza się siły • Nowe zastosowania dla starych broni • Stronami są przeważnie podmioty nie będące państwami Wspomniane wcześniej społeczeństwa to realne zbiorowe podmioty, ale nie monolity. Połączone są więzami plemiennymi, rodzinnymi, etnicznymi, religijnymi, ideologicznymi, państwowymi, zawodowymi. Przykładem podziałów między ludźmi są wydarzenia w Zimbabowie, a także sytuacja panująca w Iraku. W tego rodzaju wojnach praktycznie nie ma szybkich rozwiązań. Najskuteczniejsza akcja militarna to ta podjęta we właściwym czasie. Tego typu konflikty mogą trwać latami, przykład: konfrontacja w Korei, przez Cypr do 30 letniego konfliktu w Indochinach. Przyczyna tego mogą być cele stawiane przez uczestników konfliktów, metody bądź sposoby prowadzenia walki We współczesnych konfliktach po jednej stronie występują wielonarodowe formacje, sojusze lub koalicje a po drugiej przeciwnicy bez państwowego statusu. Często zdarza się, iż reprezentantami jakiegoś państwa są żołnierze, ale działający w ponadpaństwowym charakterze. Im mniej wyraziste są cele i im dłużej ciągną się konflikty i konfrontacje, tym mocniejsze jest dążenie zainteresowanych państw do wspólnego działania. Relacje cywilno – wojskowe są podstawą obecneg paradygmatu. Od posiadania dokładnych informacji zależy skuteczne użycie siły na wszystkich poziomach. Wojna wśród społeczeństw jest paradygmatem na który składają się konfrontacje i konflikty. Jest ona toczona wśród wrogom jakimi są ludzie których nie można traktowac jako cel strategiczny. Do owej sytuacji instytucje cywilne czy militarne a także organizacje międzynarodowe musza do tego przywyknąć. Ci którzy żyja przekonaniami wojny przemysłowej szukają danych bądź informacji przy podejmowaniu decyzji, zarówno o uzyciu siły jak i jej sposobach.