Podstawowe prawa i wolności człowieka jednym z wiodących problemów współczesnej rzeczywistości

1, 2 SLAJD Podstawowe prawa i wolności człowieka jednym z wiodących problemów współczesnej rzeczywistości. Wywołują one nie tylko naukowe dociekania służące zgłębianiu tej problematyki oraz praktyczne działania mające na celu zabezpieczenie praw człowieka w określonej sytuacji społeczno- polityczno- gospodarczej, ale także ożywioną dyskusję, której uczestnikami są już nie tylko politycy, przywódcy poszczególnych państw, przedstawiciele organizacji międzynarodowych, ale coraz szersze grono współcześnie żyjących ludzi. 3 SLAJD Przede wszystkim wynika to z ogólnoludzkiego doświadczenia – ciągle jeszcze występującego zjawiska łamania praw człowieka w formie np.

1, 2 SLAJD Podstawowe prawa i wolności człowieka jednym z wiodących problemów współczesnej rzeczywistości. Wywołują one nie tylko naukowe dociekania służące zgłębianiu tej problematyki oraz praktyczne działania mające na celu zabezpieczenie praw człowieka w określonej sytuacji społeczno- polityczno- gospodarczej, ale także ożywioną dyskusję, której uczestnikami są już nie tylko politycy, przywódcy poszczególnych państw, przedstawiciele organizacji międzynarodowych, ale coraz szersze grono współcześnie żyjących ludzi. 3 SLAJD Przede wszystkim wynika to z ogólnoludzkiego doświadczenia – ciągle jeszcze występującego zjawiska łamania praw człowieka w formie np.. dyktatorskich systemów sprawowania władzy, prześladowania ludzi za ich przekonania, zjawisk nędzy i głodu itp. Nie bez znaczenia jest tu także próba samoobrony człowieka przed zagubieniem w świecie własnej cywilizacji, utratą kontroli nad wieloma procesami z nią związanymi, utratą własnej tożsamości i grożącą mu anonimowością. Istotne znaczenie ma również tzw. Pogłębione dziś świadomość godności człowieka. Jest to przyczyna podstawowa, gdyż o pełnym uświadomieniu przysługujących osobie praw można mówić dopiero wówczas, gdy człowiek sam uświadomi sobie, że on sam bezpośrednio, a nie z tytułu przynależności np. do określonego stanu posiada pewne uprawnienia. 4 SLAJD Mówiąc o prawach człowieka, mówimy o określonych uprawnieniach, które są należne człowiekowi. Stwierdzamy przez to, że ma on do czegoś określone prawo. Mówiąc natomiast bardziej precyzyjnie Prawa człowieka to prawa podmiotowe, które przysługują człowiekowi na płaszczyźnie publiczno-prawnej. Tak rozumiane, charakteryzują się specyficznymi cechami: Pierwszą jest korelacja pomiędzy uprawnieniami a obowiązkami, które służą realizacji tych uprawnień. Ponad to należy wspomnieć, że uprawnienia są wcześniejsze, a obowiązki wtórne zarówno logiczne, jak i prawne. To obowiązki służą realizacji uprawnień. Druga cecha ujawnia się w zakresie podmiotu uprawnień. O ile w innych prawach podmiotowych tym podmiotem może być zarówno jednostka ludzka jak i wspólnota ( osoba prawna) to w prawach człowieka może być tylko i wyłącznie jednostka ludzka i to praw człowieka podmiot obowiązku występuje w trzech postaciach: państwa, każdy człowiek wobec innego człowieka i przysługujących mu uprawnień, człowiek wobec samego siebie i swoich uprawnień. Ostatnią charakterystyczną cechą praw człowieka jest ich niezbywalność. Oznacza to, że osoba uprawniona jest zobowiązana do korzystania z przysługujących jej uprawnień oraz, że nie może się ich zrzec z ważnym skutkiem prawnym. 5 SLAJD Wolność, pojęcie oznaczające całkowity brak przymusu i konieczności. Jej najgłębszą istotą, jej fundamentalnym wymiarem jest możliwość podejmowania przez człowieka wyborów, decyzji, określonego działania. Niektórzy mówią jeszcze o wolności do wyboru wartości, samookreślaniu lub autodeterminacji. Akcent jest położony zatem na możliwości dokonywania wyborów. Ta też możliwość podejmowania wyborów, decyzji i działania jest podstawowym wymiarem samego pojęcia wolności. 6 SLAJD Prawa człowieka i podstawowe wolności należące do światowej konstytucji praw człowieka sformułowano w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Placie Praw Osobistych i Politycznych, Międzynarodowym Pakcie Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych. Są to prawa i wolności jednostki oraz prawa narodu. 7 SLAJD Współcześnie wyróżnia się trzy generacje praw człowieka: wolnościowe, społeczne i solidarnościowe. Każda z tych grup odznacza się własna specyfiką. I tak prawa wolnościowe rozdrobnione są na poszczególne płaszczyzny: kulturowa, w której można mówić o takich wolnościach jak: wolność poszukiwania prawdy, własnych przekonań czy opinii. Drugą płaszczyznę stanowi płaszczyzna społeczno – gospodarcza. Można w niej mówić, o wolnościach podejmowania wyboru pracy, stowarzyszania się lub wolności angażowania się w życie społeczne. Kolejną jest płaszczyzna polityczna gwarantująca wolności do zapatrywań politycznych, szeroko rozumianej działalności politycznej. Czwartą płaszczyzną jest małżeńsko- rodzinna, która upoważnia do swobodnego zawierania małżeństw czy wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Ostatnią jest płaszczyzna religijna, gdzie można mówić o wolności zapatrywań religijnych, wyrażania ich, sprawowania kultu. Drugą kategorię praw człowieka stanowią tzw. Prawa społeczne. Jest to zbiór wymagań, jakie człowiek lub grupa społeczna mogą stawiać społeczności, aby zapewniła im ona środki niezbędne do godziwego życia. Można tu mówić o całym zespole szczegółowych uprawnień przysługujących każdemu człowiekowi: pracy, sprawiedliwej płacy, własności, udziału w dochodzie, wyżywienia i mieszkania, korzystania z dorobku kulturalnego itp. Ostatnią kategorię stanowią prawa solidarnościowe, które jak żadne inne wymagają solidarnej współpracy całego społeczeństwa, ponieważ tylko dzięki współpracy mogą być gwarantowane osobie ludzkiej np. prawo do rozwoju ( przykładem szkoła). 8,9 SLAJD Na tym slajdzie przedstawiłam wam szereg praw człowieka, zwanymi prawami indywidualnymi. 10 SLAJD Wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności powinny być uznawane, szanowane i przestrzegane. Zasada ta inaczej stosuje się jednak do praw ujętych w Pakcie Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych a inaczej dopraw ujętych w Pakcie Praw Osobistych i Politycznych. Ten ostatni, biorąc pod uwagę zaistnienie nadzwyczajnych sytuacji, przewiduje możliwość zawieszenia stosowania niektórych praw i wolności w nim ujętych. Zawieszenie stosowania może wystąpić w zakresie ściśle odpowiadającym wymogom sytuacji, ale nie może być sprzeczne z innymi zobowiązaniami danego państwa wynikającymi z prawa międzynarodowego. Nie może pociągać za sobą dyskryminacji wyłącznie z powodu rasy, skóry, płci, języka, religii lub pochodzenia społecznego. Natomiast prawami i wolnościami, które w żaden sposób nie mogą być legalnie zawieszone, są: … 11 SLAJD Powszechna Deklaracja proklamuje tylko indywidualne prawa człowieka. Są wśród nich takie prawa, które jednostka może realizować jedynie wspólne z innymi, np. prawo do zrzeszania się, niemniej pozostają one prawami indywidualnymi. Narody Zjednoczone uznają również istnienie kolektywnych praw człowieka. Podmiotem tych praw nie jest jednostka, lecz wspólnota ludzi, naród. Powstały zatem dwa kolektywne prawa człowieka, których przedmiotem jest naród. Są to: prawo wszystkich narodów do samo istnienia. Pakty stanowią, że na mocy tego prawa narody swobodnie określają swój status polityczny i swobodnie zapewniają swój rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny. Drugie prawo mówi, że wszystkie narody mają prawo do swobodnego rozporządzania dla swoich celów swymi bogactwami i zasobami naturalnymi bez uszczerbku dla jakichkolwiek zobowiązań wynikających z międzynarodowej współpracy gospodarczej oraz z prawa międzynarodowego. Mowa tu o współpracy gospodarczej opartej na zasadzie wzajemnych korzyści. Pakty stanowią, że w żadnym przypadku nie można pozbawić narodu jego własnych środków egzystencji. Państwa należące jednego choćby z dwóch paktów mają obowiązek popierać realizację do samostanowienia i szanować to prawo zgodnie z Kartą NZ. 12 SLAJD Międzynarodowe prawo praw człowieka przykłada ogromną wagę do tego, aby wszyscy ludzie mogli korzystać z podstawowych praw i wolności na zasadzie równości. Oczywiście uznaje ono konieczność i potrzebę różnego traktowania ludzi, ale różnice te nie powinny występować ze względu na pewne cechy wyglądu czy pochodzenia. Różnicowanie ludzi ze względu na cechy, co do których ludzie powinni być traktowani na zasadzie równości, określa się jako dyskryminację, czyli jako postawę niedopuszczalną. Jako dyskryminację poszczególne konwencje traktują wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie, ograniczenie lub uprzywilejowanie ze względu na cechę, co do której nie wolno różnicować ludzi. Występuje ona wtedy, gdy owo zróżnicowanie ma na celu przekreślenie bądź uszczuplenie uznania, wykonywania lub korzystania na zasadzie równości z praw człowieka i podstawowych wolności. Dyskryminacją jest również zróżnicowanie, które może nie mieć takiego celu, ma jednak taki skutek: jest to też zróżnicowanie obojętne, czy dotyczące praw osobistych, politycznych, czy też ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych czy też w jakiejkolwiek dziedzinie życia publicznego.
Z dyskryminacją silnie wiąże się pojęcie rasizmu. Najpełniejszą charakterystyką rasizmu jest stwierdzenie: Wszelka teoria zawierająca pretensje do tego, że grupy rasowe czy etniczne są wrodzone wyższe lub niższe, zakładająca, że ktoś może mieć tytuł do dominacji albo ugruntowująca walor przesądów o zróżnicowaniu rasowym nie ma podstaw naukowych i jest sprzeczna z moralnymi i etycznymi zasadami ludzkości. Pojęcie rasizmu obejmuje: ideologie rasistowskie, postawy przesądne, postępowanie dyskryminujące. Przeszkadza on rozwojowi swoich ofiar, deprawuje tych którzy go praktykują, dzieli wewnętrznie narody, przeszkadza współpracy międzynarodowej, powoduje wzrost napięcia politycznego między narodami. Jest sprzeczny z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego i w konsekwencji zakłóca międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo. Konwencja Praw Człowieka nakazuje dlatego państwom potępiać dyskryminacje rasową po przez prowadzenie polityki zmierzającej do likwidacji jej wszelkich form oraz do pogłębiania zrozumienia między ludźmi wszystkich ras. Obowiązkiem państw jest potępianie i zakazanie wszelkiej propagandy oraz działań organizacji opartych na ideach lub teoriach o wyższości rasowej. Państwa powinny delegalizować organizacje mające na celu popieranie dyskryminacji rasowej oraz karać za udział w takiej organizacji. Dyskryminacja kobiet to wszelkie zróżnicowanie, wyłączenie lub ograniczenie ze względu na płeć, które powoduje lub ma na celu uszczuplenie lub uniemożliwienie kobietom niezależnie od ich stanu cywilnego przyznania, realizacji bądź korzystania na równi z mężczyznami z praw człowieka oraz podstawowych wolności we wszystkich dziedzinach życia. Konwencja wymaga, aby państwa, które ją ratyfikowały, potępiły dyskryminację kobiet we wszelkich jej formach, a także prowadziły za pomocą wszelkich odpowiednich środków i bez zwłoki politykę likwidacji dyskryminacji kobiet. W tym celu mają obowiązek wpisać zasadę równości mężczyzn i kobiet do swoich konstytucji czy innych aktów ustawodawczych. Ponadto muszą wydawać ustawy oraz prowadzić działania przewidujące sankcje zabraniające dyskryminacji kobiet, ustanowić ochronę prawną kobiet na zasadach równości z mężczyznami , zapewnić kobietom możliwość pełnego rozwoju i możliwości awansu społecznego. Deklaracja definiuje nietolerancję i dyskryminację w oparciu o religię lub przekonania jako wszelkie wyróżnienie, wyłączenie, ograniczenie lub uprzywilejowanie oparte na religii lub przekonaniu, których celem lub skutkiem jest sprowadzenie do zera lub ograniczenie uznania, korzystania lub realizowania na równych warunkach praw człowieka i podstawowych wolności. NZ i inne organizacje regionalne przywiązują wielką wagę do eliminowania nietolerancji i dyskryminacji opartych na religii lub przekonaniu. Jednak jest to zbyt osobisty i delikatny temat, dlatego dotychczas państwom nie udało się opracować i przyjąć konwencji o eliminowaniu powyższej dyskryminacji. 800 mln osób niepełnosprawnych żyje na świecie. Mniej więcej co 8 człowiek jest niepełnosprawny tj. jest osobą niezdolną zapewnić sobie całkowicie lub w części tego, co jest niezbędne do normalnego życia, w rezultacie braku wrodzonego lub nie wrodzonego w jej fizycznych lub umysłowych zdolnościach. Państwo w stosunku do osób niepełnosprawnych ma szereg obowiązków. Przede wszystkim w pierwszej kolejności powinno traktować ich tak samo jak ludzi w pełni zdrowych tj. możliwość pracy, powinni dostawać godziwe wynagrodzenie za pracę, powinni być brani pod uwagę we wszystkich stadiach planowania ekonomicznego i społecznego. Mają też prawo wspólnie żyć ze swoimi rodzinami i uczestniczyć w działalności twórczej lub rekreacyjnej. Mniejszość narodowa to grupa obywateli danego państwa stanowiąca liczebną mniejszość, nie dominująca w danym państwie, posiadająca cechy etniczne, religijne lub językowe różne od cech większości społeczeństwa. Państwa powinny ochraniać istnienie i tożsamość mniejszości narodowych lub etnicznych, kulturalnych, religijnych lub językowych i sprzyjać tworzeniu warunków do promowania tej tożsamości. Ponadto powinno stwarzać takie warunki, aby osoby należące do mniejszości mogły integralnie i efektywnie korzystać ze swoich praw i wolności, wyrażać swoją odrębność, rozwijać kulturę i język. Za pracownika – migranta konwencja uznaje osobę, która wykonywała, wykonuje lub będzie wykonywać pracę za wynagrodzeniem w państwie, którego obywatelem nie jest. Od państwa takiego wymaga się by w pełni szanowało tożsamość kulturową pracownika, a nawet zachęcało do utrzymywania więzi kulturalnych z krajem jego pochodzenia. Zapewnić musi ponadto migrantom prawo do wywiezienia z kraju zatrudnienia dóbr i zasobów tam zdobytych, a także prawo do życia wspólnie z rodziną. Chronić przed podwójnym opodatkowaniem. Uznanie państwa i społeczności międzynarodowej, działających przez wielorakie swe organa i struktury, za dwa fundamentalne podmioty obowiązków w zakresie ochrony praw należnych osobie, pozwala wydobyć dwie zasadnicze formy ochrony tych praw. Jest to tzw. Wewnątrzpaństwowa ochrona praw człowieka związana bezpośrednio z państwem jako podmiotem obowiązków w tej sferze oraz międzynarodowa ochrona związana ze społecznością międzynarodową jako podmiotem tychże obowiązków. W obu formach ochrony można wyróżnić dwie postacie: ochronę prawną polegającą na stworzeniu przez państwa jak i społeczność odpowiednich systemów prawnych gwarantujących osobie jej podmiotowe prawa; ochronę pozaprawna polegającą na stworzeniu odpowiednich struktur społeczno-gospodarczych w państwie, jak i w społeczności ogólnoświatowej tworzących takie warunki, że jednostka będzie miała możliwość realizacji swoich uprawnień. Tak rozumiana ochrona praw człowieka zawierająca zarówno ochronę prawną jak i pozaprawną jest w stanie zagwarantować poszanowanie praw należnych człowiekowi z samego faktu jego człowieczeństwa. Z jednej strony bowiem prawo państwowe i międzynarodowe daje osobie prawną gwarancję nienaruszalności własnych praw, a z drugiej strony środowisko kształtowane przez odpowiednie struktury społeczno- gospodarcze daje jej możliwość realizowania tego, co jest jednostce gwarantowane prawem.