Karol Marks, urodzony 5 maja 1818 r. w Trewirze, na obszarze ówczesnych Prus. Pochodził z rodziny żydowskiej. Po ukończeniu gimnazjum Marks podjął studia prawnicze na uniwersytecie w Bonn, a po roku przeniósł się na Uniwersytet Berliński, w tym czasie jeden z najlepszych na świecie. Jednocześnie pracował jako dziennikarz. W 1843 r. opuścił Niemcy i osiadł w Paryżu, gdzie poznał Engelsa. W 1845 r., po powrocie do kraju, próbował razem z Engelsem stworzyć partię komunistyczną. W 1864 Marks współtworzył Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników, tzw. Pierwszą Międzynarodówkę Socjalistyczną, którego został przewodniczącym. Brał udział w wydarzeniach Wiosny Ludów i po ich zakończeniu musiał ponownie emigrować, tym razem do Anglii. Osiadł wówczas w Londynie i pozostał tam do śmierci. Zmarł 14 marca 1883 r.

Punktem wyjścia dla poglądów Marksa były poglądy Hegla. Stąd zaczerpnął bowiem ważne pojęcia: dialektykę dynamikę i antagonizm. Myśl Marksa rozwijała się pod wpływem dwóch sprzecznych tendencji – determinizmu (związek przyczynowo-skutkowy) i aktywizmu. Z jednej strony Marks wierzył, że historią i rozwojem społeczeństw rządzą prawa deterministyczne, a studiowanie historii pozwoli poznać je i przewidywać przyszłe zmiany, z drugiej zaś uważał, że mimo wszystko można tę historię zmieniać – filozofowie dotąd tylko objaśniali świat, chodzi jednak o to, by go zmieniać. Źródła marksizmu Teoria Marksa, nazwana przezeń “materializmem historycznym”, a przez Engelsa “socjalizmem naukowym” lub “materializmem dialektycznym”, opiera się na heglowskiej tezie, że historia przejawia się w dialektyce – ścieraniu się przeciwstawnych sił. Hegel był filozofem idealistycznym i uważał, że świat materialny jest światem pozorów, natomiast rzeczywistość jest idealna. Marks zaadaptował na potrzeby swojego systemu pojęcie dialektyki, odrzucił jednak idealizm Hegla. Kontynuował tu materialistyczne idee Ludwika Feuerbacha. Podobnie jak Hegel i inni filozofowie, Marks odróżniał pozory od rzeczywistości, jednak jego zdaniem tylko uwarunkowane historycznie i społecznie ideologie uniemożliwiają ludziom jasny ogląd warunków materialnych w jakich żyją. Ważny wpływ na poglądy Marksa wywarło dzieło Engelsa Położenie klasy robotniczej w Anglii w 1844 roku ,które nasunęło Marksowi koncepcję walki klasowej i pogląd, że klasa robotnicza jest siłą społeczną, która dokona rewolucji. Historiozofia Marksowska filozofia historii została określona jako materializm historyczny, powstała ona bowiem jako rozszerzenie koncepcji materializmu dialektycznego na zjawiska społeczne. Według Marksa, świat jest materialny i rozwija się zgodnie z obiektywnymi prawami materii, stąd jest poznawalny. Podstawą naszej wiedzy jest praktyka.

Praca Jednym z fundamentalnych pojęć koncepcji Marksa jest praca. Marks twierdził, że w naturze ludzkiej leży przekształcanie przyrody i nazwał ów proces transformacji pracą, a samą zdolność do przekształcania przyrody określił mianem siły roboczej. Siła robocza jest nierozerwalnie związana z ludzką wyobraźnią i inteligencją i jest to jedyne założenie, jakie Marks czyni o naturze ludzkiej.

Koncepcje alienacji Marks rozważał problem alienacji – dokonując kolejnego zapożyczenia od Hegla dokonał jego reinterpretacji w duchu materializmu. Według Marksa sytuacja, gdy ktoś rezygnuje z własnej siły roboczej – własnej zdolności przekształcania świata – jest równoznaczne z alienacją swojej natury. Marks opisał formę alienacji jako fetyszyzm towarowy – jego zdaniem ludzie nabierają przekonania, że rzeczy, które wytwarzają, oraz narzędzia produkcji mają samoistną wartość, a nie włożona w produkty siła robocza i wtedy sprowadzają stosunki społeczne do wymiany handlowej. Marks pisał: „robotnik staje się towarem tym tańszym, im więcej towarów wytwarza”.

Marksowska krytyka kapitalizmu Marks twierdził, że alienacja siły roboczej (i wynikający z niej fetyszyzm towarowy) jest cechą charakterystyczną kapitalizmu. Kapitalistyczne sposoby produkcji umożliwiają duże tempo rozwoju, ponieważ kapitalista ma motywację i może inwestować zyski w nowe technologie. Marks uważał klasę kapitalistów za najbardziej rewolucyjną w historii, ponieważ stale rewolucjonizuje środki produkcji. Konkurencja między przedsiębiorcami powoduje, że muszą oni płacić robotnikom coraz więcej lub zastępować ich pracę coraz nowocześniejszymi maszynami. Marks zapatruje się bardzo pesymistycznie na położenie klasy pracującej i przepowiada upadek kapitalistycznego ustroju. Wykazywał, że kapitaliści inwestują coraz więcej w nowe technologie, a coraz mniej w pracę. Ponieważ to wartość dodana jest źródłem zysku, doszedł do wniosku, że stopa zysku maleje wraz ze wzrostem ekonomii. Gdy stopa zysku spadnie poniżej pewnego poziomu, nastąpi recesja, co doprowadzi do zapaści niektórych gałęzi ekonomii, a także do upadku tego systemu gospodarczego – ogólnego kryzysu kapitalizmu.

Główne dzieło Marksa i Engelsa obejmuje szeroki zakres problemów i przedstawia całościową analizę historii i społeczeństwa w terminach klasowych. Ich następcy, odwołując się do tych analiz, rozwinęli filozofię ekonomiczną i polityczną nazywaną marksizmem. Marksizm to całokształt prądów filozoficznych, ekonomicznych i polityczno-społecznych, a także światopoglądowego myślenia i działania,

Dziś za marksistę uważamy właściwie każdego, kto odwołuje się bezpośrednio do jego filozofii, używa charakterystycznego języka stworzonego przez Marksa, jego kluczowych pojęć (klasy społeczne, fetyszyzm towarowy, alienacja pracy) lub wyznawcę wiary, że rewolucja jest jedyną drogą do społeczeństwa komunistycznego.