1 Jakie formy buntu przeciw zniewoleniu ukazują twórcy w swoich utworach? Odpowiedz na podstawie załączonego fragmentu Sceny końcowej Kornela Filipowicza oraz wybranych tekstów kultury

Sprzeciw wobec zastanej i niezadowalającej nas rzeczywistości to często spotykane w naszym życiu zjawisko. Nie istnieje człowiek, któremu odpowiada każda rzecz, można powiedzieć, że każdy w pewnym sensie jest buntownikiem. Bunt wynika z chęci poprawiania samego siebie oraz całego świata. Twórcy w różny sposób przedstawiają w utworach bunt i pokazują nam jego różne formy. Człowiek zostaje zniewolony przez epidemię, systemy totalitarne oraz także podporządkowanie komuś. W załączonym fragmencie „Sceny końcowej” Kornela Filipowicza mamy do czynienia z buntem.

Sprzeciw wobec zastanej i niezadowalającej nas rzeczywistości to często spotykane w naszym życiu zjawisko. Nie istnieje człowiek, któremu odpowiada każda rzecz, można powiedzieć, że każdy w pewnym sensie jest buntownikiem. Bunt wynika z chęci poprawiania samego siebie oraz całego świata. Twórcy w różny sposób przedstawiają w utworach bunt i pokazują nam jego różne formy. Człowiek zostaje zniewolony przez epidemię, systemy totalitarne oraz także podporządkowanie komuś.

W załączonym fragmencie „Sceny końcowej” Kornela Filipowicza mamy do czynienia z buntem. Nastrój towarzyszący tej scenie jest tajemniczy, ponieważ panowała cisza i był półmrok. Ciała goryli były w bezruchu. Przyjęły one najróżniejsze pozy i nie zjadły nawet jedzenia, które prawdopodobnie niedawno im podano. Narrator nie wie co miało oznaczać takie postępowanie i czy był to protest czy demonstracja przeciw czemu albo komu. Zastanawia się czy zwierzęta są świadome swojej niewoli i nieszczęśliwe. Mogły nie chcieć już wykonywać swoich codziennych czynności i postanowiły protestować milczeniem i bezruchem. Człowiek zapewnił pewnego rodzaju „luksusową niewolę”, ale one nie chciały żyć w więzieniu. Chcą one przeżywać wszystko to co mogły by robić na wolności. Nie chcą mieć jedzenia pod ręką, wolę je zdobywać i cieszyć się nawet gdy go nie ma. Narrator bardzo dokładnie opisuje zachowanie goryli. Przybrały one jakby przemyślane wcześniej pozy, pozy Ty przypominały ludzi, nie patrzyły też na nich. Ich zachowanie wyrażało bezradność i beznadzieje. „Było jednocześnie coś patetycznego w tej scenie” słowa te świadczą o tym, że narratora zaciekawiło zachowanie zwierząt. Autor stosuje zdania pytające, które mają skłonić nas do refleksji i zastanowienia się nad odpowiedzią na nie. Bezruch goryli mógł być wyrazem ich protestu przeciwko niewoli.

Z innym przykładem buntu możemy się spotkać w „Dżumie” Alberta Camusa. Utwór opisuje rozwój epidemii w mieście Oran. Choroba pochłania tysiące istnień ludzkich. Bunt zawiera się tu w działaniach osób walczących z ową dżumą. Najlepszym tego przykładem jest dr Bernard Rieux, który walkę z chorobą postawił na pierwszym planie. Poświęca się walce całkowicie. Jest lekarzem, jest wojownikiem walczącym z wrogiem. Każdy ocalony, to tak jak każdy odbity jeniec wojenny. Rieux buntuje się przeciwko chorobie, walczy z nią i pokonuje. Osiąga cel nie walcząc jednak sam. Doktor prowadzi walkę wraz z organizacjami sanitarnymi. Piękny bunt Rieux’a i jego postawa pociąga do wspólnej walki innych. Zwycięstwo z chorobą jest celem każdego buntownika. Tu bunt zbiorowy odnosi sukces. Pokazuje, że zjednoczenie i działanie ku temu samemu celu jest możliwe. Tutaj ewidentnie dr Rieux jest właśnie tym co pociąga innych do walki ze złem. Zniewoleniem w tym przypadku jest choroba. Główny bohater podejmuje walkę z nią, nie boi się tego, że się zarazi i umrze. Taka postawa wobec epidemii świadczy o jego odwadze. Bunt przedstawiony w utworze to wola walki z otaczającą rzeczywistością. Bunt przeciw Bogu spotykamy także w dziele Adama Mickiewicza “Dziady”. W III części tego utworu pojawia się pojedynek człowieka z Bogiem. Konrad, główny bohater “Wielkiej Improwizacji” to wzorcowy przykład buntownika. Jest indywidualistą i samotnikiem, przekonanym o swojej wyjątkowości i mocy. Szaleńcze oddanie sprawom ojczyzny oraz niepokorny charakter bohatera doprowadza go do buntu przeciw Bogu. Przekonany o swojej twórczej sile i mocy równa się z Bogiem. Konrad jest świadomy swojej wyjątkowości. Czuje w sobie olbrzymią moc, którą pragnie wykorzystać dla dobra swojej ojczyzny. W “Wielkiej Improwizacji”, w scenie buntowniczej rozmowy z Bogiem opowiada się za dobrem Polski. Jest gotowy do poświęcenia i ofiary w imię narodowej sprawy, co skłania go do żądania, by Bóg dał mu “rząd dusz”, by podzielił się z nim władzą. Chęć przewodzenia narodowej walce łączy się z przekonaniem, że potrafi on poprowadzić naród ku upragnionej wolności. Mimo szlachetnych idei, jakim się poświęca, jest w swej bluźnierczej walce z Bogiem samotny. Jest jednakże świadomy, że ważny cel wymaga od niego ofiary i poświęcenia. “Dziady” są utworem, który w przejmujący sposób ukazuje cierpienie polskiej ludności, a zwłaszcza młodych jej przedstawicieli. Reżim carski dotykał nawet kilkuletnich dzieci. Dramat Mickiewicza to niewątpliwe utwór opisujący bunt przeciw przemocy i niewoli. Konrad chciał podjąć walkę poprzez bluźnierczy dialog z Bogiem. Nie odpowiadała mu otaczająca go rzeczywistość i chciał zmienić ją mimo wszystko, nawet jeśli w swoich działaniach miałby być sam.

Przedstawione powyżej przykłady ukazują zarówno bohaterów, którzy buntując się osiągnęli zamierzone cele, jak i tych, którzy, podobni mickiewiczowskiemu Konradowi, nie zrealizowali planowanych zamierzeń. Postacie buntownicze od zawsze fascynowały twórców, ale mają też wpływ na czytelników. Wszystkie opisane postawy buntu to bunt przeciwko otaczającej bohaterów rzeczywistości. W przypadku „Sceny końcowej” to bunt przeciwko mieszkaniu w niewoli. W „Dżumie” przedstawiona jest czynna walka z epidemią , a w „Dziadach” chęć wolności dla całej zniewolonej ojczyzny.