CELE, WARTOŚCI I INTERESY W STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP z 2007 r

Strategia bezpieczeństwa narodowego to teoria i praktyka działania państwa, ukierunkowanego na osiągnięcie celów założonych w dziedzinie bezpieczeństwa, ujmowanych w skali ogólnej i mających charakter długofalowy . Jak mówi wstęp do strategii, prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejścia do sprawy bezpieczeństwa narodowego. Określa on interesy narodowe i formułuje cele strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyższej, jakim jest Konstytucja RP . Cele strategiczne są to zoperacjonalizowane interesy i misje, określone stosownie do danych warunków, ujęte w określonym czasie i miejscu z uwzględnieniem zewnętrznych i wewnętrznych potrzeb i możliwości.

Strategia bezpieczeństwa narodowego to teoria i praktyka działania państwa, ukierunkowanego na osiągnięcie celów założonych w dziedzinie bezpieczeństwa, ujmowanych w skali ogólnej i mających charakter długofalowy . Jak mówi wstęp do strategii, prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejścia do sprawy bezpieczeństwa narodowego. Określa on interesy narodowe i formułuje cele strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyższej, jakim jest Konstytucja RP . Cele strategiczne są to zoperacjonalizowane interesy i misje, określone stosownie do danych warunków, ujęte w określonym czasie i miejscu z uwzględnieniem zewnętrznych i wewnętrznych potrzeb i możliwości. Cele wynikają z interesów bezpieczeństwa i rozwoju RP. Główne cele strategiczne RP • zapewnienie niepodległości, suwerenności i nienaruszalności terytorium RP; • stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego; • zapewnienie możliwości korzystania przez obywateli z wolności i praw człowieka i obywatela; • zapewnienie możliwości kształtowania stosunków w otoczeniu międzynarodowym; • zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony nad obywatelami polskimi poza granicami kraju; • promocja polskiej gospodarki, wspieranie polskich przedsiębiorstw; • zapewnienie poczucia bezpieczeństwa prawnego obywateli; • ochrona duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego; • ochrona środowiska naturalnego, ochrona przed skutkami klęsk żywiołowych, a także katastrof spowodowanych przez działalność człowieka; • zapewnienie szerokiego dostępu do informacji, podniesienie poziomu edukacji narodowej. Wartość według Encyklopedii Powszechnej to wszystko to, co cenne i godne pożądania, co stanowi cel dążeń ludzkich; uznane wartości stanowią podstawę ocen, norm i wzorów kulturowych . W ocenie strategicznego środowiska bezpieczeństwa, za Marianem Kozubem wartości możemy podzielić na trzy rodzaje: egzystencjalne, koegzystencjalne i uniwersalne. Podstawową wartością dla każdego państwa, od występowania której za¬leży realizacja wszystkich innych, jest istnienie (wartości egzystencjalne). Kolejną ważną wartością, wskazywaną zaraz po istnieniu, jest bezpieczeństwo, definiowane najczęściej jako „brak zagrożenia fizycznego albo ochronę przed nim, oraz suwerenność, traktowana jako „wyłączność jurysdykcyjna państwa w spra¬wach wewnętrznych i niezależność od autorytetów zewnętrznych”. Drugi z przyjętych typów wartości stanowią wartości koegzystencjalne, wynikające z faktu występowania różnych uczestników stosunków mię¬dzynarodowych. Do podstawowych rodzajów tego typu wartości zalicza się m.in.: współistnienie, sprawiedliwość, równowagę sił, równość, solidarność. Ostatnią z typów wartości są wartości uniwersalne, do których najczęściej zalicza się m.in.: pokój, wolność, honor. Wartości zawarte w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego z 2007r. są fundamentalne i niezmienne. To z nich wynikają interesy narodowe. Zostały one określone zgodnie z obecnie obowiązującą Konstytucją. Zalicza się do nich: • zapewnienie niepodległości,  nienaruszalność terytorialna,  wolność,  bezpieczeństwo,  poszanowanie praw człowieka i obywatela,  zachowanie dziedzictwa narodowego  ochronę środowiska naturalnego w warunkach zrównoważonego rozwoju.

Interesy danego podmiotu (społeczności międzynarodowej, narodu, grupy, osoby itp.) – to wyraz jego tożsamości, wyznawanych wartości, historycznego dorobku, tradycji, bieżących potrzeb oraz dążeń i aspiracji przyszłościowych . Zespół autorów z Brookings Institution utrzymywał, że interes narodowy stanowi zespół ogólnych i stałych celów na rzecz których działa państwo. Z tak rozumianego interesu narodowego, czyli zespołu ogólnych i stałych celów, wyprowadza się cele bezpośrednie (objectives), które następnie są konkretyzowane i realizowane przez zewnętrzno-polityczne działania . Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2007r. wyróżnia trzy rodzaje interesów: żywotne, ważne i istotne. Realizacja żywotnych interesów stanowi bezwzględny priorytet polskiej polityki bezpieczeństwa. Zaliczamy do nich: zapewnienie przetrwania państwa i jego obywateli, zachowanie niepodległości i suwerenności państwa, jego integralności terytorialnej i nienaruszalności granic; zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, praw człowieka i podstawowych wolności, umacnianie demokratycznego porządku politycznego. Do ważnych interesów narodowych Polski należy zagwarantowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego kraju, stworzenie warunków do wzrostu dobrobytu społeczeństwa, do rozwoju nauki i techniki oraz do należytej ochrony dziedzictwa narodowego, tożsamości narodowej i środowiska naturalnego. Istotne interesy narodowe Polski związane są z dążeniem do zapewnienia silnej pozycji międzynarodowej państwa oraz możliwości skutecznego promowania polskich interesów na arenie międzynarodowej, a także umacnianie zdolności działania i skuteczności najważniejszych instytucji międzynarodowych, w których Polska uczestniczy, rozwój stosunków międzynarodowych opartych na poszanowaniu prawa oraz efektywnej współpracy wielostronnej zgodnie z celami i zasadami określonymi w Karcie Narodów Zjednoczonych . Stąd prof. Ryszard Zięba w swoim opracowaniu dotyczącym prognozy interesów narodowych na najbliższe 20 lat, stwierdza iż Polska będzie oscylować ( skłaniać się) wokół takich potrzeb jak:

  1. Zapewnienie dalszego istnienia oraz umacnianie państwa, narodu i społeczeństwa polskiego.
  2. Stworzenie warunków dla optymalnego rozwoju państwa, narodu i społeczeństwa polskiego w warunkach globalizacji i rosnącej konkurencji w świecie. Rozwój ten powinien być kompleksowy i zrównoważony, tak aby mógł dostarczać zasobów i zdolności do zapewnienia przetrwania ww. elementów polskiej państwowości, oraz podnoszenia jakości życia obywateli.
  3. Utrwalanie stabilnego i przyjaznego środowiska międzynarodowego.
  • zakłada dążenie do utrzymania i wzmocnienia gwarancji, że nasze bezpieczeństwo narodowe jest wzmacniane przez sojuszników (z NATO i Unii Europejskiej),
  • stabilizować je będzie partnerstwa współpraca ze wszystkimi sąsiadami, w tym z Rosją,
  1. Umacnianie pozycji międzynarodowej Polski, co zwiększy jej możliwości umacniania własnego bezpieczeństwa, a także pozwoli na odgrywanie znaczących ról między .