Zapoznając się z danym dziełem artystycznym, najczęściej nie analizujemy jego budowy, czy sensu użycia przez autora danego chwytu literackiego, gdyż nie zawsze dostrzegamy go na pierwszy rzut oka. Odbieramy to, co twórca tekstu chce, abyśmy dostrzegli: nastrój, aurę, kontrasty, emocje. Jednak jeśli chcemy dotrzeć do idei i koncepcji utworu, musimy rozpracować, jakich chwytów stylistycznych użył autor oraz odczytać ich znaczenie i funkcje, jakie pełnią. Dotrzemy wtedy do celu komunikatu i doznamy kontaktu z samym twórcą dzieła. Środki stylistyczne, w niektórych przypadkach, służą do złagodzenia formy przekazu, pośredniego wyrażania prawdy, rzeczywistej opinii, tak aby otwarcie nikogo nie urazić, nie krytykować, ani nie ośmieszyć.

Podany fragment “Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego prezentuje wykorzystanie środków artystycznych, jako chwytu ukazującego rzeczywistość, widzianą oczami autora. Żeromski, chcąc wyrazić swój stosunek wobec leniwej szlachty polskiej, posłużył się ironią, pogardą dla ich wygodnego, beztroskiego życia mieszkańców dworku Wielosławskich. W tym celu zastosował zdrobnienia, takie jak: “kawusia”, “kożuszek”, “śmietaneczka”, które nie bardzo pasują do reszty tekstu; liczne epitety: kamienne garnuszki, suchymi ciasteczkami, bosych pokojówek. Występuje wykrzyknienia: “Jakże to! Jeszcze śniadania nie ma na stole, a gość, taki gość, paniczów największy przyjaciel, czeka”; porównania, np. “zabiegał jak fryga”, oba środki oznaczają starania i wielkie przejęcie służącego Maciejunia, na wieść, że na Cezarego nie czeka przygotowany posiłek, ponieważ dla szlachciców jest to niewyobrażalna sytuacja, uczty są ich głównym punktem dnia i okazją do prowadzenia różnych dyskusji, czy po prostu zrelaksowania się, spożywając rozmaite przysmaki. Zaprezentowany fragment jest zobrazowaniem różnic pomiędzy klasami społecznymi, bogaci - rządzą, biedni - służą. Główny bohater “Przedwiośnia” był lekko zażenowany postawą mieszkańców, dla których główną wartością była wygoda i komfortowe, dostatnie życie, co też było odzwierciedleniem opinii samego autora na ten temat.

Innymi przykładami wykorzystania środków językowych, w celu ułatwienia odbiorcy interpretacji wrażeń i doznań autora podczas opisywania danego zjawiska, są opisy przyrody w “Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza. Natura jest jednym z najważniejszych elementów świata przestawionego w tym utworze. Służy podkreśleniu piękna ziemi ojczystej, rodzimego krajobrazu. Przyroda ma tu wręcz odrębną rolę w utworze, Mickiewicz poświęcił tym opisom bardzo wiele miejsca, są one barwne i żywe, czego celem jest ułatwienie wyobrażenia sobie tego otoczenia iczytelnikowi. Autor, podczas okresu wojennego na Litwie, realcjonuje początki nadchodzącej wiosny, która ma tchnąć nadzieję na podejmujące ktoki niepodległościowe, operuje mnóstwem środków stylistycznych, by uzyskać efekt dynamizmu świata natury, ożywić pejzaż, wykorzytał: epitety - długie, wypukłe pagórki, różnofarbną tęczę, zamkowe ściany, jaskrawych stokrotek, pomrok mglisty; bursztynowy świerzop, łąk zielonych; prównania “I bór czernił się na kształt ogromnego gmachu, słońce nad nim czerwone jak pożar na dachu”’; metafory „Słońce wchodzi, krwawo się czerwieni"; personifikacje: „Tu kapusta, sędziwie schylając łysiny, siedzi i zda się dumać o losach jarzyny"; onomatopeje: „Wichry w las uderzyły i po głębiach puszczy/ Ryknęły jak niedźwiedzie.“Czytelnik może czuć się świadkiem i uczestnikiem zdarzeń, bądź też obserwatorem świata natury, zafascynowanym jego pięknem.

Ostatnim utworem dowodzącym, że środki stylistyczne są bardzo ważnym elementem przekazu koncepcji i odczuć autora tekstu, jest wiersz Jana Andrzeja Morsztyna pod tytułem “Do trupa”, pochodzący z okresu baroku. Już sam fakt jest szokujący i wpływający na percepcje odbirocy, że Morsztyn porównuje w swym dziele cierpienia osoby nieszczęśliwie zakochanej do trupa. Utwór obfituje w liczne środki stylistyczne. Poeta wykorzystał obrazowanie do przedstawienia swych uczuć. Moim zdaniem, nie można pisać o takich zjawiskach jak miłość i śmierć bez użycia metafor i innych środków stylistycznych. W związku z tym występują liczne przenośnie. Przykład to chociażby: „tyś jak lód”. W wierszu odnajdujemy liczne epitety np. “jawne świece”, “płomień skryty”, kontrasty:“Ty-strzałą śmierci, ja-strzałą miłości”. Większość wersów rozpoczyna się słowem „ty”, “ja” co jest przykładem anafory, która dzieli zawarte porównania w podobieństwach miedzy trupem a zakochanym. Oksymorony np. plomień skryty - nadaje przesyt, Wymienione środki nadają rytmiczność i wnoszą wrażenie niezwykłej harmonii w budowie. Spoglądając na taki wysyp środków stylistycznych nietrudno zidentyfikować epokę literacką - przerost formy nad treścią był charakterystyczny dla okresu baroku.

Podsumowując, autorzy tekstów kultury znacznie pomagają wczuć się i poprawnie zinterpretować ich dzieła, stosując środki językowe, czym nie tylko urozmaicają swoje prace, ale i zawierają w nich przenośny sens, który potrafi wbudzić u czytelnika różne skrajne emocje: strach, zadumę, rozbawienie. Wzbudzają jego wyobraźnie. Mogą również zmanipulować lub naprowadzić odbiorcę na określony sposób interpetacji danego tekstu.