W “Lalce” autor przedstawia Warszawę jako miasto w dobie przemian cywilizacyjnych. Widzimy walczącą o utrzymanie majątku i pozycji arystokrację, zacięcie i bezwzględność rywalizujących ze sobą kupców, wreszcie beznadziejną sytuację najbiedniejszych, którzy walczą o przetrwanie. Warszawa w „Lalce” to również miejsce bankructwa dotychczasowych ideologii wobec nowych zjawisk wyznaczających rozwój świata. Miastem idealnym okazuje się być natomiast Paryż, ukazany w sposób wyidealizowany jako miejsce prawie że utopijne, wspaniałe ( „wszędzie marmur, brąz, złoto, wszędzie kolumny, posągi i medaliony”), w którym żyje szczęśliwe społeczeństwo: „ja tobie mówię, cud, nie miasto", “miasto wspaniałe pod każdym względem”.O mieście jako idealnej przestrzeni życiowej można też mówić na przykładzie prozy Bruno Schulza. W „Sklepach cynamonowych” stykają się dwie, swoiście pojmowane epoki: XIX-wieczna solidna i zastała stabilizacja mieszczańska i XIX-wieczna nowoczesność-tandetna i podejrzana moralnie. Głównym bohaterem tej prozy jest jednak świat pierwszy, świat starego kupiectwa i tradycyjnych metod handlu, świat znany a przez to przyjazny w odróżnieniu od nowoczesności rządzącej się prawem popytu i podaży, brakiem norm moralnych, które wynikają ze zła, jakie niesie ze sobą cywilizacja. Ulica Krokodyli budzi strach i grozę, lecz jednocześnie fascynuje, jak każda nowość.Obraz Warszawy w “Ludziach bezdomnych” Żeromskiego wykazuje wiele podobieństw z wizją Łodzi jako miasta przemysłowego, ukazaną w adaptacji filmowej “Ziemi obiecanej” Władysława Reymonta w reżyserii Andrzeja Wajdy. Twórcy ekranizacji położyli szczególny nacisk na ukazanie na przykładzie Łodzi, końcowych lat XIX wieku, rozwijającego się społeczeństwa kapitalistycznego.

Reasumując, należy stwierdzić, że w tekstach literackich ( i nie tylko) spotykamy się z różnymi obrazami miast jako przestrzeni życiowej. Z jednej strony miasto bywa ukazywane jako miejsce idealne, w którym człowiekowi żyje się łatwo i przyjemnie, z drugiej strony mamy do czynienia z obrazami miasta jako swoistej dżungli, rządzącej się własnymi prawami i zasadami, w której obowiązuje prawo silniejszego. Bywa jednak i tak, że miasto jako przestrzeń życiowa budzi w mieszkańcach najgorsze zachowania, gdyż wydarzenia rozgrywające w najbliższym otoczeniu zawsze wpływają w większym lub mniejszym stopniu na egzystencję człowieka.

Miasto w literaturze i sztuce zawsze jest przedstawiane jako przestrzeń znacząca, odgrywająca zasadniczą rolę w naszej cywilizacji. Z jednej strony daje ono szansę na lepsze życie, z drugiej- może stanowić dla człowieka ogromne zagrożenie, co wyraźnie obrazują zaprezentowane i zanalizowane obrazy przestrzeni miejskiej.