Literatura jest obecna w naszym życiu od najmłodszych lat. Już kiedy byliśmy dziećmi, czytano nam bajki i ciekawe opowiadania. W późniejszych etapach młodości sami sięgaliśmy po lektury szkolne, ale nie tylko. Dla wielu z nas książki do dziś stanowią “odskocznię” od codziennych trosk. Innym kształtują światopogląd i wskazują odpowiednie drogi życiowe. Potwierdza to postać Dona Kichota, bowiem pod wpływem rycerskich romansów, które czytał, postanowił wcielić poznane ideały w swoje życie. Przejmował się każdym niepowodzeniem, przez co popadał w smutek. Książki odgrywają różne role w naszym życiu, jednak najczęściej sprowadzają nas do cierpienia.

W przytoczonym fragmencie “Lalki” Bolesława Prusa przedstawiono postać głównego bohatera - Stanisława Wokulskiego. Sięgnął on po książkę autorstwa Adama Mickiewicza, wzdychając przy tym, bo była mu bliska. Wertował jej strony już wiele razy. Tego dnia jednak miał pejoratywny stosunek do niej, ponieważ przyniosła bohaterowi rozczarowanie. Została w niej opisana miłość romantyczna, w którą Wokulski uwierzył na tyle mocno, że zaczął szukać jej w rzeczywistości. Zawiódł się. Bohater oskarżył poetów o to, że zmarnowali życie nie tylko jego, ale i swoje. W natłoku emocji łzy napłynęły mu do oczu, jednak powstrzymał płacz. Rzucił książkę w kąt, tak, że wypadły z niej kartki. Przez lekturę gardził zwykłymi kobietami, wypatrując ideału. Myślał, że Izabela jest właśnie tą doskonałością, opisywaną w utworach, które czytał. Opis miłości Mickiewicza potęgował ból Wokulskiego. Bohater zadał sobie pytanie, dlaczego pisarz ukazał ją właśnie w ten sposób. Przecież jest ona “radością świata, słońcem życia”, a poeta przedstawia ją niczym “żałobny ołtarz”. Znał odpowiedź na to pytanie. Rozumiał, że Mickiewicz cierpiał z powodu miłości tak, jak on. Po tych przemyśleniach podniósł wyrzuconą wcześniej książkę i pozbierał oderwane strony. Uważał, że to nie poeta jest winien swojej postawy, ale osoba, która sprowadziła na niego cierpienie. To przez nią zamiast się cieszyć, płacze, “zarażając” tym samym swoich czytelników. Literatura wpłynęła na Wokulskiego negatywnie. Z jej powodu uwierzył w nierealną miłość romantyczną, przez co cierpiał.

Mimo to, główny bohater “Lalki” szukał w twórczości piśmienniczej również ukojenia. Gdy w pociągu podsłuchał rozmowę Łęckiej ze Starskim, zrozumiał, iż był przez kobietę oszukiwany. Słysząc na swój temat wiele pogardliwych opinii z ust Izabeli, poczuł się bardzo zraniony. Chciał popełnić samobójstwo, jednak w ostatniej chwili uratował go Wysocki. Powrócił do Warszawy. Tam, by odzyskać chęci do życia, wracał do lektury z młodzieńczych lat - “Dona Kichota”. W tym przypadku literatura może mieć pozytywny wpływ na bohatera. Wokulski nie jest jedyną postacią “Lalki”, która czytała książki. Również Łęcka sięgała po piśmiennictwa. Studiowała “Nie-boską komedię” i powieść Emila Zoli. Nie mogła się skupić na treści tej drugiej, bo w tym momencie rozmyślała o swoich srebrach i serwisach. Książki w życiu Łęckiej nie mają większego znaczenia. Jedyną rzeczą, która się dla niej liczyła, były pieniądze. Literatura wypełniała jej czas wolny. Rzecki natomiast, gdy miał dobry humor, czytał dzieła o Napoleonie, którym się fascynował. Zamiłowanie do jego polityki wpajał mu ojciec od dzieciństwa. Książki na ten temat pomogły Rzeckiemu rozwijać zainteresowania i pogłębiać ideę bonapartyzmu.

Tytułowy bohater “Cierpień Młodego Wertera” Goethego, czytanych przez Gustawa, także cierpiał przez twórczość piśmienniczą. Najbardziej wpłynęły na niego “Pieśni Osjana”. Utożsamiał swoje życie z wydarzeniami opisanymi w utworze. Zrozumiał przez to beznadziejność swojej sytuacji. Zakochał się w Lotcie. Miała narzeczonego, więc związek z nią mógł być dla Wertera jedynie marzeniem, którego nie mógł spełnić. Utwór Macphersona, czytany bohaterowi przez kobietę, doprowadził do eskalacji uczuć i pocałunku między postaciami, który jednocześnie był ich pożegnaniem. Literatura pogrążyła Wertera w cierpieniu, ale jednocześnie pozwoliła choć na chwilę zbliżyć się do ukochanej. Bohaterowi jednak, w obliczu tak silnej miłości, nie wystarczył jeden pocałunek. Werter popełnił samobójstwo. Losy tego mężczyzny są kolejnym przykładem destrukcyjnego wpływu twórczości piśmienniczej na człowieka.

Książki odgrywają różne role w życiu człowieka. Najczęściej jest to jednak cierpienie. Niektóre teksty literackie mogą potęgować nasz ból, uświadamiać beznadziejność sytuacji, w której się znajdujemy. Książki czasem wpajają nam idealistyczne wzorce. Wierzymy w nie i uparcie dążymy do ich osiągnięcia, a jest to niemożliwe, co także prowadzi do cierpienia. To, jaką lekturę wybierzemy, może mieć wpływ nie tylko na nasz nastrój, ale i światopogląd.