Chorobami żeńskiego układu rozrodczego zajmują się lekarze ginekolodzy. Właśnie te dolegliwości stanowią najczęstszą przyczynę wizyt kobiet u lekarza. Najbardziej powszechne są stany zapalne dróg rodnych (pochwy, sromu, szyjki macicy), nowotwory łagodne i złośliwe trzonu i szyjki macicy, jajników i sutka, różnego rodzaju mięśniaki i nadżerki, endometrioza, zespół napięcia przedmiesiączkowego oraz nietrzymanie moczu (układ moczowy u kobiet znajduje się w bezpośredniej bliskości układu rozrodczego, dlatego i ta dolegliwość została tu uwzględniona.

Zapalenie sromu

Mianem sromu określa się wszystkie zewnętrzne narządy płciowe kobiety. Przyczyną stanów zapalnych w tym miejscu są najczęściej zaniedbania higieny osobistej, zadrapania lub otarcia oraz zakażenia bakteryjne (gronkowiec, rzęsistkowiec pochwowy, krętek kiły itp.) lub grzybicze. Stany zapalne mogą też być wynikiem reakcji alergicznych, np. na środki czystości.

Objawami zapalenia są pieczenie i świąd oraz nadmierna wydzielina z pochwy (upławy). W celu dokładnego zdiagnozowania przyczyny dolegliwości należy po badaniu ginekologicznym pobrać wymaz z pochwy, sromu, szyjki macicy i cewki moczowej. Taką próbkę rozsmarowuje się na szkiełku i bada pod mikroskopem, rozpoznając drobnoustroje, będące przyczyną dolegliwości. Można też zaszczepić próbkę na odpowiednim podłożu i wyhodować bakterie lub grzyby znajdujące się w wymazie. Zakażenia drobnoustrojami często są przenoszone drogą płciową, dlatego ważne jest zbadanie i leczenie partnera seksualnego osoby chorej. Zakażeniom dróg rodnych sprzyjają też inne choroby, np. cukrzyca, dlatego warto zbadać chorą i pod tym kątem.

Przy leczeniu zapalenia sromu bardzo ważne jest przestrzeganie higieny osobistej oraz noszenie odpowiedniej bielizny (przewiewnej - bawełnianej). Zwykle stosuje się nasiadówki z roztworem z kory dębowej lub rumianku oraz kremy i maści działające antybakteryjnie lub antygrzybiczo. Jest to leczenie miejscowe. W cięższych przypadkach podaje się antybiotyk, zwalczający określony rodzaj drobnoustrojów (doustnie, dożylnie lub domięśniowo), działający na cały organizm. Przez okres leczenia powinno się unikać kontaktów seksualnych, aby uniknąć ponownego zarażenia lub podrażnienia chorych miejsc.

Zapalenie pochwy

W stanach zapalnych pochwy charakterystyczne jest to, że zwykle są one wywoływane przez mikroflorę normalnie bytującą w pochwie. Wiąże się to przeważnie ze zmianą środowiska wewnętrznego (zmiana pH pochwy). Zapalenie może też być wywołane innymi, chorobotwórczymi bakteriami, wirusami lub grzybami. Również mechaniczne uszkodzenia, jak uszkodzenia nabłonka, są zwykle przyczyną dolegliwości. Znaczną część zakażeń pochwy stanowią choroby przenoszone droga płciową, jak rzęsistkowica, rzeżączka, chlamydioza czy pleśniawka.

Głównym objawem jakichkolwiek dolegliwości w obrębie dróg rodnych są upławy. Wydzielane są w dużych ilościach i często mają patologiczną barwę, konsystencję lub zapach. Po tych cechach można wnioskować o rodzaju zakażenia. Standardowe badanie ginekologiczne z łatwością jest w stanie zidentyfikować stan zapalny pochwy. W ciężkich przypadkach (trudnych do wyleczenia, nawracających) dokładna diagnoza i prawidłowe leczenie są możliwe dopiero po analizie wymazu z pochwy.

Leczenie zapalenia pochwy powinno objąć również partnera chorej kobiety, gdyż mężczyźni mogą być rezerwuarem chorobotwórczych drobnoustrojów. Należy oczywiście również unikać stosunków seksualnych. Zwykle stosuje się miejscowe leczenie w postaci globulek dopochwowych, kremów lub żelów, co trwa około 1-2 tygodni.