Idealizm jest przede wszystkim domeną ludzi młodych. Wchodząc w dorosłe życie, zawierają oni nowe znajomości, poznając czym jest miłość, jak również to jak okrutny potrafi być świat. Daje im on siłę do zmieniania swojego otoczenia na lepsze. Motyw idealizmu często poruszany był w literaturze. Przykładami jednostek o wyidealizowanej wizji świata i dążących do jego ulepszenia mogą być Stanisław Wokulski z „Lalki” Bolesława Prusa, oraz Tomasz Judym z „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego.

Podejście idealistyczne i idealizujące przejawiało się u Wokulskiego w płaszczyźnie osobistej, emocjonalnej - w jego sposobie postrzegania Izabeli Łęckiej. Jej osoba stanowiła dla niego ideał piękna i wszystkich cech, która uważał za ważne u ukochanej osoby. Jednakże idealizując osobę ukochanej nie był w stanie dostrzec jak puste jest jej wnętrze i jak bardzo nim manipulowała. Uczucie do Izabeli stało się przyczyną jego zawodowych i osobistych niepowodzeń, a w końcu doprowadziło do jego zagłady.

Inny wymiar idealizmu zrealizowany został przez Żeromskiego w osobie doktora Tomasza Judyma. Była to wizja świata, w którym każdy człowiek miałby dostęp do opieki zdrowotnej oraz lekarstw, zwłaszcza Ci najbiedniejsi, żyjący w warunkach urągających godności człowieka. Przez całe swoje życie starał się to marzenie zrealizować, najpierw pomagając warszawskiej biedocie, a następnie w Cisach. Jednak za każdym razem zostawał odrzucony przez środowisko lekarzy, a jego projekty nie mogły zostać zrealizowane. Dla wizji świata bez cierpienia poświęcił nawet swoje osobiste szczęście, którego mógłby doświadczyć u boku Joanny Podborskiej.

Na przykładzie tych dwóch postaci z literatury polskiej można zauważyć, że niejednokrotnie podążanie za wyidealizowaną wizją ukochanej osoby, czy tez świata może zakończyć się osobistą porażką człowieka. Bowiem ten, kto chce urzeczywistnić swoje marzenie niejednokrotnie zmuszony jest zrezygnować z samego siebie.