Teoria systemu światowego nawiązuje do marksizmu, uznając, że sposób produkcji determinuje relacje polityczne i społeczne. Jest ona szczególnie popularna wśród historyków i socjologów zajmujących się stosunkami międzynarodowymi. Od francuskiej szkoły przyjmuje założenie, że analiza historyczna nie powinna ograniczać się do powierzchniowych wydarzeń, lecz brać także pod uwagę procesy i struktury utrzymujące się w dłuższym okresie. Przedstawiciel tej szkoły, Fernand Braudel, głosił, że światowe systemy gospodarcze mają swoją tożsamość, swoje centrum, którym w historii Europy były Wenecja, Antwerpia, Amsterdam i Londyn, oraz wyraźnie zakreślone granice. Zawsze istniała hierarchia stref wewnątrz systemu: centrum było najbardziej rozwinięte i najbogatsze, sąsiadujące z nim obszary, określone jako sfery pośrednie, były stosunkowo nieźle rozwinięte i najbogatsze, natomiast peryferie charakteryzowały się uzależnieniem od centrum, ujemnym saldem migracji, ucieczką kapitału i odpływem zasobów.