Intelektualistą jest osoba o dużej wiedzy, zdolnościach umysłowych i kierująca się rozumem. W utworach literackich intelektualiści przedstawiani są w różny sposób - jako ludzie zapatrzeni ślepo w naukę lub z podziwem dla ich wiedzy i doświadczenia. W bajce I. Krasickiego “Filozof” przedstawiony został zmarły już filozof, który był całkowicie pochłonięty pracą naukową, nie przejmował się sprawami materialnymi takimi jak spadek dla rodziny. Ukazuje to jego inwentarz: globusy, słoiki, alembiki czy dziurawy worek. Szkiełko w wierszu symbolizuje oddanie się nauce a oko - odpowiedzialne patrzenie na życie. Spadkobierca nie docenia badań naukowych - używa oka i widzi, że to, co pozostało nie przyniesie mu pieniędzy. Krasicki w obrotny sposób drwi nie z uczonego, ale ze spadkobiercy, który naukę uważa za coś zupełnie niepotrzebnego. Autor propaguje naukę i wiedzę z doświadczeń jako wartości nadrzędne. W utworze “Postęp i szczęście ludzkości” Jana Jakuba Rousseau jest krytykowany wiek filozofii i rozumu. Autor podkreśla, że wiedza, wszelkie doświadczenia i postęp nie przyniosły nic dobrego a tylko “nienawiść, niepewność i zwątpienie”. Rousseau pisze również, że mimo wszelkich udogodnień i ułatwień ludzie nie są szczęśliwsi. Wręcz przeciwnie - są nadal tak samo niesprawiedliwi, mściwi, a lud jest tak samo ciemiężony i zbrodnie i zbrodniarze nie są mniej liczni. Wiedza przez autora uważana jest za próżność. Dzięki niej nikt nie jest lepszy, nie wiadomo jaki jest cel i droga naszego życia. W przeciwieństwie do Rousseau, Ignacy Krasicki w utworze “Do króla” uważa wiedzę i wykształcenie za nadrzędne wartości. W satyrze opisane są zalety króla - dobroć, oczytanie, młody wiek, uwielbienie do nauki, które szlachcic krytykuje przez swoje zacofanie i brak wykształcenia. Zarzuty kierowane w stronę króla są tak niemądre, że kompromitują ich samego autora - sarmacką szlachtę. Wszystkie wymienione wady należy odczytywać jako zalety monarchy. Tekst ten jest w rzeczywistości pochwałą na cześć króla a krytyką dla szlachty sarmackiej i ich konserwatyzmu, ograniczenia umysłowego i zbytniego przywiązywania do tradycji. Podsumowując, Ignacy Krasicki w swoich utworach bardzo podobnie prezentuje intelektualistów - jako osoby mądre, zupełnie oddane swoim pasjom. Natomiast Jan Jakub Rousseau opisuje ich w sposób krytyczny, uważając wiedzę za przyczynę próżności ludzi.