“Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza uważany jest za jedno z największych osiągnięć literatury romantycznej nie tylko Polskiej, ale i światowej. Czytając ten epos bez problemu możemy odnaleźć elementy, które świadczą właśnie o jego przynależności do tego okresu literackiego. Mickiewicz stworzył dzieło, które możemy postawić za wzór estetyki romantycznej, zrealizował w swym utworze wszystkie wyznaczniki, które wymagane są przy tworzeniu dzieła romantycznego, dlatego też wydaje się, że jego ogólny charakter możemy określić jako romantyczny.

Kiedy zaczynamy czytać “Pana Tadeusza” nie możemy nie zwrócić uwagi na jego realizm. Poeta przedstawia w bardzo prawdziwy i szczegółowy sposób sceny i życie szlacheckiej społeczności. Dlatego też poznajemy ówczesne zwyczaje polowania i gotowania bigosu. Widzimy, jak powinni zachowywać się młodzi przy stole. Możemy zapoznać się ze wspaniałym opisem grzybobrania. W niektórych miejscach nawet “Pan Tadeusz” mógłby służyć jako podręcznik do historii - zwłaszcza wtedy, kiedy mowa jest o wydarzeniach historycznych, kampanii napoleońskiej, czy rozbiorach. Wszystko to ma za zadanie przedstawić w dobrym świetle szlachtę polską, obudzić uczucia patriotyczne u czytających, bo przecież takie były założenia literatury romantycznej.

Z tym realistycznym elementem świata przedstawionego utworu, świetnie miesza się obraz natury, który Mickiewicz tak pięknie eksponował w swej epopei. Jest to również element charakterystyczny dla estetyki romantycznej. Przyroda ma w utworach romantyków wymiar magiczny, tajemniczy. Jest ostoja porządku świta i moralności. Człowiek jest zawsze ukazywany w tych utworach jako jej część, niewielki element. Przyroda dominuje nad człowiekiem, jest ponad nim i nie daje się okiełznać. Poza tym przyroda, natura jest metafora życia, idealnego i spokojnego, na którym człowiek powinien się wzorować.

Do romantycznych elementów “Pana Tadeusza” zaliczyć trzeba również motyw nieszczęśliwej miłości i bohatera romantycznego. Jeśli przyjrzymy się postaci Jacka Soplicy zobaczymy, że jest on postacią nieszczęśliwą i tragiczną. Za młodu stracił swą wielką miłość dostają od jej ojca “czarna polewkę”. Załamał się po tym. Jest to z pewnością przykład bohatera romantycznego, który po nieudanej miłości przechodzi przemianę i staje się innym człowiekiem stając do walki o ojczyznę. Tak też jest w przypadku Soplicy. Po zawodzie miłosnym wyjeżdża z kraju i udaje się za granicę, by walczyć w Legionach polskich. Po latach powraca do kraju, w przebraniu księdza Robaka, by namawiać szlachtę do powstania.

Za romantycznym charakterem eposu Mickiewicza stoi również argument formy, którą obrał poeta dla swego dzieła. Romantyzm uważał, że powinno się odrzucić dawne formy literackiego wyrazu i tworzyć nowe albo eksperymentować z klasycznymi. Tak jest i w tym przypadku. Uznaje się powszechnie, że “pan Tadeusz” jest eposem, ale nie trudno jest zauważyć, że nie jest to już epos w znaczeniu starogreckim, homeryckim. Odnaleźć tu można wiele elementów, których klasycznym eposie nie ma. Jest to eksperyment Mickiewicza z tą formą, próba jej uaktualnienia.

Elementów, które mogą zaświadczyć o tym, że “Pan Tadeusz” to epos odnaleźć możemy więcej, ale już na podstawie tych widzimy, że możemy bez żadnych przeszkód uznać ten utwór za romantyczny. Tym bardziej, że Adam Mickiewicz był najwybitniejszym poeta polskiego romantyzmu.