Wolna wola to jeden z atrybutów społeczności, która zdolna jest do podejmowania samodzielnych decyzji, do wyboru własnej drogi życiowej oraz wartości, które poprowadzą ją przez nią. Analizując podany fragment utworu będę starała się udowodnić, iż los człowieka zależy tylko i wyłącznie od jego decyzji i woli.

“Lalka” B Prusa to powieść powstała w epoce pozytywistów, w czasach wiary w naukę, pracy organicznej jak i pracy podstaw. W powyższym fragmencie lektury autor stawia przed nami wybór między wiarą w ludzką wolę, własne wybory i decyzje, które mimo tego, iż nie zawsze okazują się tymi prawidłowym, każdy z osobna powinien dokonywać, stając się kowalem własnego losu. Dany fragment pozwala nam przyjrzeć się Paryżowi z perspektywy Wokulskiego. Przedstawiony jest on jako niezwykłe miasto, które mimo topograficznego chaosu składa się w jedną idealną i logiczną całość. Stanisław przybliża nam w nim historię pewnej rodziny, która poczynając od “dziada” i jego ciężkiej pracy jako rzemieślnika, poprzez kolejne pokolenia, które pięły się coraz to wyżej po drabinie społecznej , jednocześnie powiększając swój majątek i odnosząc sukces wpływały na własny los, dzięki wytrwałości w dążeniu do celu i ciężkiej pracy. Jest to idealny aspekt pokazujący nam wpływ człowieka na swój los. Wolna wola wiąże się z podejmowaniem decyzji tylko przez nas, bez wpływu innych osób czy zdarzeń. Główny bohater utworu B. Prusa- Stanisław Wokulski już jako subiekt w sklepie Hopfera marzy o zdobyciu wysokiego wykształcenia. Było to niesamowicie w przytrudne w przypadku osób o jego sytuacji finansowej, jak i hierarchii. Mimo wszystkich przeszkód jakie zgotował mu los dopina on swego, dzięki zawziętości i ciężkiej pracy zdobywa wykształcenie, do którego zawsze dążył. Zaraz po ukończeniu studiów, jego patriotyczny duch i miłość do ojczyzny wiodą go do udziału w powstaniu, wskutek którego zesłany zostaje na Syberię. Na emigracji, Stanisław poznawszy licznych naukowców rozwija swój intelekt i realizuje różnorakie pomysły, całkowicie poświęca się nauce. Wokulski staje się przykładem osoby, która dzięki ciężkiej pracy, wytrwałości w dążeniu do realizacji marzeń, jak i przede wszystkim dzięki wyborowi własnej, ukierunkowanej przez siebie woli, dociera do miejsca, które sam sobie wytyczył. W dramacie Williama Szekspira pt .“Makbet” spotykamy się z historią człowieka, który będzie musiał podjąć niejedną trudną decyzję. Spotyka na swojej drodze życia trzy wiedźmy, których przepowiednie budzą prawdziwe oblicze Makbeta coraz to bardziej skłaniając go do zamordowania króla i objęcia jego zaszczytnego miejsca. Od momentu, w którym ujrzał on możliwość przejęcia władzy, boryka się z wyborem dobra i zła, w jego psychice rozgrywa się walka. Bohater dramatu kieruje się swoimi ambicjami, sam dobrowolnie wybiera drogę zbrodni, ulegając silnej pokusie żądzy władzy. Rezultatem są wyrzuty sumienia, jak i utrata jakichkolwiek moralnych wartości.
Podsumowując, każdy z nas spotyka się na swojej drodze z licznymi ciężkimi do podjęcia decyzjami, mimo wszystko my sami rządzimy naszym losem, kształtujemy swoje człowieczeństwo. To my kształtujemy swoją osobowość jak i wartości moralne, według których pragniemy żyć.