Dyktatura wojskowa , zgodnie z przyjętą definicją jest to system sprawowania władzy państwowej, w którym profesjonalni wojskowi łączą funkcje dowódcze z podstawowymi funkcjami w aparacie państwowym, rządzą bazując na armii oraz z wykorzystaniem wojskowych metod działania . Natomiast słownik PWN wyjaśnia pojęcie dyktatury jako: „formę sprawowania absolutnej i nieograniczonej władzy przez jedną osobę lub grupę osób, mającą poparcie wojska i policji” . W kilku punktach dyktaturę można ująć następująco: • „obsadzanie kierowniczych stanowisk w państwie przez profesjonalnych wojskowych, pełniących jednocześnie z funkcjami państwowymi funkcje dowódcze w armii • traktowanie armii (korpusu oficerskiego) jako głównego oparcia politycznego rządów, przy pomniejszaniu roli partii politycznych lub nawet ich likwidacji • wciąganie wojska do sprawowania władzy w większej mierze, niż wynika to z jego naturalnych funkcji, zarówno związanych ze stosowaniem przemocy – wojsko w mniejszym lub większym stopniu przejmuje część funkcji policji i organów wymiaru sprawiedliwości, jak i do pełnienia funkcji o charakterze ewidentnie cywilnym – takich jak np. walka z analfabetyzmem, dystrybucja żywności, wykonywanie funkcji kontrolnych nad administracją cywilną lub zarządzanie przedsiębiorstwami państwowymi; • często, nieprzestrzeganie prawa międzynarodowego (por. ONZ), powodujące sankcje ”. Natomiast dyktator jest to osoba mająca absolutną władzę w państwie, narzucająca innym swoje zdanie, będąca wyrocznią w jakiejś dziedzinie. W starożytnym Rzymie osoba ta była uważana za wodza mającego nieograniczoną władzę wojskową oraz cywilną, wyznaczana w sytuacji szczególnie groźnej dla państwa . Na przestrzeni lat różnorodne rządy dyktatorskie powstałe wewnątrz państwa, oraz narzucone z zewnątrz upadły bądź zostały osłabione w rezultacie nieposłuszeństwa a także powszechnej mobilizacji społeczeństwa. Często postrzegane jako stabilne i niezagrożone, ale wciąż nie potrafiły sprostać zbiorowym protestom w zakresie spraw politycznych, gospodarczych czy społecznych. W latach osiemdziesiątych dyktatury upadały w obliczu pokojowego oporu narodów Estonii, Łotwy i Litwy, Polski, NRD, Czechosłowacji i Słowenii, Madagaskaru, Mali, Boliwii oraz Filipin. Pokojowe protesty były demokratycznymi przemianami między innymi w Nepalu, Zambii, Korei Południowej, w Chile, Argentynie, na Haiti, w Brazylii, Urugwaju, Malawi i Tajlandii, w Bułgarii, na Węgrzech, w Nigerii, jak również w wielu krajach byłego Związku Radzieckiego. Ponad to w ostatnich latach można było zaobserwować masowe nieposłuszeństwa polityczne, między innymi w Chinach, Birmie czy Tybecie. Nie doprowadziło ono do zakończenia rządów dyktatorskich lub okupacyjnych, ale obnażyło przed światem brutalną naturę tych reżimów oraz pokazało, jak cenne doświadczenia można wynieść z takich form walki. Upadek rządów dyktatorskich we wspomnianych krajach nie zlikwidował wielu kwestii społecznych. Nędza, przestępczość, zniszczenie środowiska naturalnego są rezultatem brutalnych reżimów. Jednak nawet rozpad dyktatury w tych krajach nieznacznie zmniejszył cierpienie ofiar represji czy też stworzył możliwość odbudowy społeczeństwa w ramach większej demokracji politycznej, swobód obywatelskich oraz sprawiedliwości społecznej . Pierwszym przykładem dyktatury jest bez wątpienia Korea Północna, która stanowi jedyny w swoim rodzaju reżim, który skutecznie bazuje na międzynarodowej presji w kwestii zmian politycznych a także gospodarczych. KRLD, prowadzi agresywną politykę połączoną z wielkim potencjałem militarnym i bez wątpienia jest zagrożeniem dla swoich sąsiadów. Jednocześnie strategiczne położenie tego państwa skutkuje tym, iż Korea Północna stała się obiektem strategicznej rozgrywki między USA a Chinami, co zawadza próbom rozwiązania problemu na forum ONZ .
Należy podkreślić, iż całkowicie ograniczony dostęp do wiarygodnych informacji o sytuacji wewnętrznej w Korei Północnej przeszkadza w przewidywaniu przyszłości tego państwa. Sprawnie przeprowadzona sukcesja po śmierci Kim Dzong Ila ukazała, że sytuacja reżimu jest chwilowo stabilna. Istotne dla zachowania kontroli nad państwem jest przede wszystkim zapewnienie środków dla sił zbrojnych, najistotniejszego gwaranta politycznego przywództwa rodziny Kimów oraz jej dworu . Bez wątpienia Korea Północna jest innym światem i stanowi najmocniejszą dyktaturę we współczesnym świecie. Wiele informacji na ten temat możemy zaobserwować w światowych mediach, ale również można oprzeć się na relacjach osób, które miały okazję zobaczyć ten kraj z bliska. Bez wątpienia w żadnym kraju nie będziemy w stanie odnaleźć tak specyficznych działań jak właśnie w Korei Północnej . Paradoksalnie, ze względu na charakter reżimu, dynamiczna rewolucja byłaby złym planem dla Korei Północnej, bowiem rozpad dotychczasowego układu władzy mógłby być wielkim zagrożeniem dla sąsiadów oraz regionu. Dlatego USA i Chiny przedstawiają swoje scenariusze działania na wypadek upadku reżimu, polegające głównie na zabezpieczeniu zapasów broni masowego rażenia, powstrzymaniu exodusu obywateli KRLD na północ, południe jak również przeciwdziałaniu możliwym akcjom zbrojnym lokalnych struktur wojskowych. Lokalne struktury wojskowe, zorganizowane w regionalne dowództwa, mogłyby podjąć próby przejęcia władzy w państwie. Potęga sił zbrojnych KRLD doprowadza do tego, że wszystkie działania stabilizacyjne z zewnątrz musiałby odbywać się w porozumieniu z koreańskimi generałami. Przykład Iraku i innych upadłych reżimów ukazało, iż problem włączenia przywódców politycznych oraz wojskowych reżimu jest jedną z najbardziej istotnych kwestii implikujących powodzenie transformacji . Następnym przykładem dyktatury we współczesnym świecie jest Ameryka Łacińska (obszar Ameryki Środkowej oraz Południowej). Tym, co łączy wiele państw tego rejonu, jest przede wszystkim władza sprawowana przez wojsko. Przykładem takiego reżimu w Ameryce Południowej była argentyńska junta wojskowa odpowiedzialna za wywołanie konfliktu z Wielką Brytanią o wyspy Falklandzkie. Oczywiście argentyńska junta przeliczyła się oraz większe korzyści z wojny tej odniosła premier Margaret Thatcher, która po gwałtownej i zarazem udanej interwencji zbrojnej zauważalnie zwiększyła swoje poparcie na Wyspach Brytyjskich, zaś siły zbrojne Wielkiej Brytanii, dzięki doświadczeniom zebranym podczas z wojny, przeżyły ogromny wstrząs, którego rezultatem były szeroko zakrojone reformy, które doprowadziły do umocnienia pozycji brytyjskich specjalistów z SAS na pozycji lidera w kategorii prowadzenia operacji specjalnych a także rozpoznawczych. Argentyński reżim w kilka miesięcy po wspomnianej wojnie . Kolejnym przykładem „niedemokratycznego” państwa w tym regionie może być również Haiti, które przez dyktatorów rządzone było od roku 1957, zaś wojsko przejęło tam władzę w roku 1986. Junta rządziła na tym obszarze przez osiem lat, później samodzielnie odsunęła się od władzy (przywódcy zrezygnowali ze stanowisk oraz opuścili kraj). Należy podkreślić, iż w 1994 w ramach stabilizacji sytuacji na Haiti zorganizowano międzynarodową operację, w której wzięła udział młoda jeszcze jednostka specjalna z Polski – GROM- pierwsza oficjalna misja tej jednostki . Ostatnią strefą, na której znajdziemy wiele krajów zarządzanych przez okrutnych dyktatorów, jest Afryka i Bliski Wschód. Od 2010 roku mamy tam do czynienia z czymś, co zaczęto potocznie nazywać „Arabską Wiosną Ludów”, nawiązując do serii zrywów rewolucyjnych w Europie, mających miejsce w drugiej połowie XIX wieku. Proces ten obecnie obejmuje prawie całą Afrykę Północną a także cały Półwysep Arabski (wyjątek stanowią Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Izrael). Obserwujemy tam niepohamowane protesty w sześciu krajach, zaś w dwóch przybrały one masową skalę), natomiast w następnych sześciu nastąpiły już zmiany w rządzie- w dwóch za sprawą powstania zbrojnego, zaś w trzech następnych doszło do obalenia rządów lub ustąpienie władców- mamy na myśli tutaj Tunezję, Egipt, oraz Libię. Powstanie w Libii relacjonowały na żywo media na całym świecie, a w jego przebieg zaingerowało nawet NATO. Miało to również symboliczne znaczenie, jako że Muammar al-Kaddafi postrzegany był przez polityków w wielu zachodnich krajach jako dyktator oraz powszechnie oskarżano go o wspieranie organizacji terrorystycznych. Jednak zachodnie kraje skorzystały na tym najbardziej na gruncie ekonomicznym. Następnym celem NATO jest obecnie Syria, gdzie trwa powstanie zbrojne. Można tylko spekulować, co zadecyduje w tej sprawie zachodni świat . Na zakończenie warto podkreślić, iż państwo, które rządzone są przez dyktaturę może funkcjonować, jednak przywódcy muszą poświęcić wiele czasu oraz energii na kontrolę a także utrzymanie stabilności wewnętrznej, co oznacza duże wydatki na wojsko, propagandę czy kontrolę wielu bądź wszystkich dziedzin życia obywateli. Nasuwa się także pytanie, czy taki kraj w ogóle może się rozwijać? Tutaj należy zaznaczyć, iż każde społeczeństwo zamknięte w granicach swego kraju będzie zawsze zacofane. Przykładem jest właśnie Korea Północna, gdzie dyktatura rozwija się nieprzerwanie od sześćdziesięciu lat .

Bibliografia:

Literatura: Gulczyński M., Wojskowe zamachy stanu i dyktatury, [w:] Panorama systemów politycznych świata, Warszawa 2004 Maszkiewicz M. (red.)., Od dyktatury do demokracji- drogi do wolności, Wydawca: Fundacja „Wolność i Pokój”, Warszawa 2013 Pacuła P., Przyszłość Korei Północnej, Bezpieczeństwo Narodowe, nr III-IV (23-24), 2012

Źródła internetowe: Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2008., źródło: http://mkuliczkowski.pl/static/pdf/slownik.pdf Słownik PWN., źródło: https://sjp.pwn.pl/sjp/dyktatura;2555633.html https://sjp.pwn.pl/slowniki/dyktator.html Współczesne dyktatury, źródło: http://lo.tarnobrzeg.pl/lesser/artykuly/wspolczesne-dyktatury