Książki kształtują postawy,  zachowania człowieka i  jego światopogląd. Ich lektura pozwala także oderwać się od rzeczywistości, zapomnieć chociaż na chwilę od dręczących problemach i rozterkach.     Książki  miały wpływ na Stanisława Wokulskiego , bohatera Powieści „Lalka" Bolesława Prusa.   Literatura  przynosiła  mu  żal,  gorycz,  zawód,  ale  dawała   też ukojenie, pozwalała na ucieczkę od rzeczywistości. Wokulski był zagorzałym czytelnikiem romantycznych utwórw dama Mickiewicza, które według niego  „zatruły” dwa pokolenia Polaków, przez  opisywanie wzniosłych ideałów, oderwanych od rzeczywistości, zamiast opiewać  radości zwykłej egzystencji i znanych z codziennego życia kobiet. Uwierzył w wielką romanyczną miłość i istnienie idealnych kobiet. Jednak jego wiara w miłość, wykreowaną przez literaturę umarła wraz ze zdradą Izabeli. Wtedy, to Wokulski przeklinał  poezję romantyczną , która zawładnęła jego życiem i w rezultacie zniszczyła mu je: „Niegdyś wierzyłem, że są tu na ziemi Anioły ze skrzydłami jasnymi. Piękne anioły… jasne skrzydła.. Pan Molinari, Pan Starski i Bóg wie ilu ich jeszcze. Oto skutki znajomości kobiet z poezji!. Trzeba było poznawać kobiety nie przez okulary Mickiewiczów, Krasińskich albo Słowackich , ale ze statystyki ,która uczy, ze każdy anioł biały jest zepsuty, i jeśli spotkało by cię rozczarowanie to chociaż przyjemne…” Jakże wielką okazała się być mżonką wiara w ideał Izabeli Łęckiej , którą pokochał od pierwszego wejrzenia.  Jak żałował, że doznał rozczarowania teraz a nie tak jak Don Quichot, na skraju swego życia, który jak on uganiał się z idealną kochanką, a  „zamiast królewny znalazł brudną dziewkę od krów“. Przy czytaniu tej lektury odzywał się w nim żal i ból po zdradzie ukochanej, bo „Spoza don Quichota, Sancho Pansy i mulników Dorégo, spoza Walki kogutów i Ulicy pijackiej Hogarta coraz częściej pokazywało mu się wnętrze wagonu, drgająca szyba a w niej niewyraźny obraz Starskiego i panny Izabeli…“ Rozżalony, rozczarowany, cierpiący Wokulski w książkach znalazł też ukojenie, ucieczkę od dręczącego go bólu. Sięgał po książki ze swojego dzieciństwa, czy czasów kiedy jako młody chłopak pracował u Hopfera -  „Różę z Tannenburgu“, „Robinsona Kruzoe“ czy  „Tysiąc i jedną noc“. I „Znowu zdawało mu się, że już nie istnieje czas ani rzeczywistość i że jego raniona dusza uciekłszy z ziemi błądzi po jakichś czarodziejskich krainach, gdzie biją tylko szlachetne serca, gdzie podłość nie stroi się w maskę obłudy,  gdzie rządzi wieczna sprawiedliwość kojąca bóle i nagradzająca krzywdy…“ Lektury te były ukojeniem dla jego umęczonej duszy, odmieniały myśli, gdy czytał o pałacach, drogocennych kamieniach, zaklęciach, cudownych lampach i czarodziejach. Wtedy z uśmiechem na ustach marzył, że „on jest czarodziejem, który posiada dwie bagatelki: władzę nad siłami natury i zdolność stawania się niewidzialnym…“          Książki miały tez wpływ na życie Gustawa, bohatera „Dziadów cz.IV“. „Książki zbójeckie“, jak je nazywał z  jednej strony pozwalają mu oderwać się od rzeczywistości, podążać za marzeniami, ale z drugiej strony ukształtowały jego wizję  miłości , przez którą cierpi. W młodości Gustaw czytał  „Cierpienia młodego Wertera" i „Nową Heloizę", których treść przez swoją bujną wyobraźnie  bardzo przeżywał, jak sam mówi : „Bujałem po zmyślonym od poetów niebie". Pod wpływem tych książek Gustaw uwierzył, że gdzieś na świecie żyje kobieta , jego „druga połówka“ , dlatego szukał tego ideału. Jednak rzeczywistość okazała się inna. Sam stwierdził, że przeczytane książki jedynie: „zwichnęły osadę mych skrzydeł / I wyłamały do góry, /Że już nie mogłem na dół skręcić lotu”. Przez czytane książki, Gustaw wierzył w „dusze bliźniacze“, wielką miłość, którą nie pokona nawet śmierć. Stał się skrajnym indywidualistą , który postrzega rzeczywistość przez pryzmat uczuć i emocji, a nie rozumu. Z powodu czytanych książek czuje się samotny i niezrozumiały przez innych, a w konsekwencji, jako wielce nieszczęśliwy i zawiedziony kochanek, popełnia samobójstwo, tak samo jak Werter.         Przykłady pokazują jak duży wpływ na bohaterów miały czytane książki, które odrywają od rzeczywistości, kształtując mylne wyobrażenia o miłości i obiekcie uczuć. Jednak  potrafią też choć na chwilę zapomnieć o otaczającym nas świecie i rozterkach, które spotykają każdego z nas. autor:gosia591965r