Behawioryzm

BEHAWIORYZM => (z ang. behavior – zachowanie się) Jest to kierunek w psychologii zajmujący się naukowym badaniem obiektywnie dostrzegalnych zachowań człowieka i zwierzęcia bez możliwości obserwacji zjawisk psychicznych (np. świadomości). Behawioryści skupiają się tylko na obiektywnie dostrzegalnych zachowaniach a dyskontują się od umysłowej działalności człowieka. Twórcą tego kierunku był John B. Watson, który w 1913 roku opublikował swoje głośne dzieło, pt. „ Psychologia z punktu widzenia behawiorysty”. Watson co prawda odrzucał początkowo świadomość, gdyż wg niego jest ona przedmiotem psychologii fikcyjnej, a więc nie może być częścią nauki, to jednak z czasem przyjął, że być może świadomość istnieje, ale nie można jej badać.

BEHAWIORYZM => (z ang. behavior – zachowanie się) Jest to kierunek w psychologii zajmujący się naukowym badaniem obiektywnie dostrzegalnych zachowań człowieka i zwierzęcia bez możliwości obserwacji zjawisk psychicznych (np. świadomości). Behawioryści skupiają się tylko na obiektywnie dostrzegalnych zachowaniach a dyskontują się od umysłowej działalności człowieka. Twórcą tego kierunku był John B. Watson, który w 1913 roku opublikował swoje głośne dzieło, pt. „ Psychologia z punktu widzenia behawiorysty”. Watson co prawda odrzucał początkowo świadomość, gdyż wg niego jest ona przedmiotem psychologii fikcyjnej, a więc nie może być częścią nauki, to jednak z czasem przyjął, że być może świadomość istnieje, ale nie można jej badać. Twierdził również, że psychologia potrafi opisać zachowanie człowieka w sposób mierzalny oraz możne wyjaśnić i kierować tym zachowaniem ( lecz tylko po przez manipulowanie środowiskiem zewnętrznym). Człowiek wg behawiorystów działa w myśl koncepcji: S – R (bodziec – reakcja = stimulation – reaction). Oznacza to, że środowisko jest układem aktywnym, człowiek zaś układem reaktywnym, którym nie kierują wewnętrzne motywy i dążenia. Ponad to uważali, że: a) Uczenie się ma charakter uniwersalny, pozwalający na wyjaśnienie złożonych procesów. Uczenie się jest zatem niczym więcej niż przyswajanie nowego zachowania. b) Łatwiej będzie im wykryć ogólne prawa S=R, posługując się wyłącznie metodą eksperymentalną. Behawioryści prowadzili badania na prostych organizmach, np. szczurach. Badania prowadzone na zwierzętach stało się dla behawiorystów podstawą badań psychologicznych . c) Na te same bodźce ludzie różnie reagują. d) Ta sama reakcja pojawia się pod wpływem różnych bodźców, co ułatwia manipulowanie człowiekiem. e) Neobehawioryści sugerują, że pomiędzy S i R coś się znajduje –> S-O-R f) Skinner uważał, że: „Człowiek może być kierowany przez środowisko, ale należy pamiętać, że środowisko jest prawie całkowicie ukształtowane przez niego”. 2. Inżynieria behawiorystyczna => Behawioryści uważali, że można wpłynąć na zachowania społeczne, jednocześnie kontrolując je. Inżynieria nazywana jest również technologią zachowania. Celem tej dziedziny nie jest zmiana stanów wewnętrznych takich jak poczucie winy, lęk, czy siła woli, lecz modyfikacja reakcji człowieka, które są obserwowane i mierzalne.

Parametry zachowania można jednoznacznie określić jako parametry przedmiotów zewnętrznych, np. biały, czy telewizor. Jeśli psycholog stwierdził, że celem jego zabiegów jest wyeliminowanie, np. reakcji agresywnych demonstrowanych przez ucznia i jednocześnie ukształtowanie u niego takich, czy innych zachowań afilicyjnych to zamiar ten jest całkowicie jasny i jednoznaczny. Co więcej na podstawie pewnych zewnętrznych kryteriów takich jak działanie ucznia w grupie rówieśników można stwierdzić w jakich sytuacjach cel ten został osiągnięty. 3. Neobehawioryzm => Jest to „nowa” wersja behawioryzmu. Twórcą tego kierunku był Edward Tolman, który do modelu S-R dołączył „O” co oznacza zmienną pośredniczącą, na którą składają się: a) Zachowanie celowe b) Nawyki c) Konstrukty poznawcze d) Potrzeby jako wewnętrzne bodźce motywujące Tolman mówił o behawioryzmie teologicznym, czyli celowościowym. Zauważył, że to co modyfikuje zachowane człowieka to CEL. W wyjaśnianiu zachowania się bardzo istotne jest dążenie do celu. Sama celowość zachowania się organizmu polega na tym, że dąży on zawsze do zaspokojenia określonych potrzeb 4. Prawa S-R => Mają charakter funkcjonalny, tzn. opisują one współwystępowanie sytuacji i określonych zachowań. Są to również prawa o charakterze przyczynowym. Wg behawiorystów manipulując bodźcami, można kształtować człowieka. Większość związków S-R nie jest wrodzona. lecz kształtuje się ona w wyniku procesu uczenia się, tzw. nawyki