Społeczeństwo obywatelskie - współczesność

Wśród pozytywnych aspektów takiego społeczeństwa można z pewnością wymienić funkcję informacyjną. Przykładem może być akcja zorganizowana przez Pomarańczową Alternatywę 7 listopada 1988 roku. Członkowie tego ugrupowania postanowili poinformować społeczeństwo, czym jest inflacja i jak należy ją zatrzymać i zrobili to w bardzo prosty i obrazowy sposób. Kilka osób biegło ulicą z tabliczkami „galopująca inflacja”, a zatrzymanie tego „galopu” przez milicję miało być metaforycznym rozwiązaniem tego problemu (na podstawie „Żywoty Mężów Pomarańczowych” Waldemara Fydrycha).

Wśród pozytywnych aspektów takiego społeczeństwa można z pewnością wymienić funkcję informacyjną. Przykładem może być akcja zorganizowana przez Pomarańczową Alternatywę 7 listopada 1988 roku. Członkowie tego ugrupowania postanowili poinformować społeczeństwo, czym jest inflacja i jak należy ją zatrzymać i zrobili to w bardzo prosty i obrazowy sposób. Kilka osób biegło ulicą z tabliczkami „galopująca inflacja”, a zatrzymanie tego „galopu” przez milicję miało być metaforycznym rozwiązaniem tego problemu (na podstawie „Żywoty Mężów Pomarańczowych” Waldemara Fydrycha). Kolejną pozytywną cechą społeczeństwa obywatelskiego jest prawo to obywatelskiego nieposłuszeństwa - czyli świadomego działania pokojowego podejmowanego w imię wyższych wartości i zakładające złamanie prawa. Prekursorami tego prawa byli Martin Luter King czy Gandhi.

Z drugiej strony tez można dostrzec negatywne aspekty społeczeństwa obywatelskiego. Czasem interesy różnych grup społecznych, tworzących społeczeństwo obywatelskie nie są takie same – wtedy zazwyczaj do głosu dochodzi jedna grupa, a ta druga przechodzi do opozycji. Oprócz tego niektórzy mówią, iż idea społeczeństwa obywatelskiego jest sprzeczna z ideą narodu.

Według profesora Antoniego Sułka Polacy nie są społeczeństwem obywatelskim, lecz „sobkowatym” („Społeczeństwo sobków”). Jedynie w chwilach trudnych i ważkich potrafimy się zjednoczyć i pomóc. Ale, na co dzień każdy raczej pilnuje swoich prywatnych spraw. Taką po prostu mamy mentalność. Ponadto, wg Dominika Wasilewskiego, kolejną negatywną cechą Polaków jest amoralny familizm – obowiązek moralny odczuwany tylko wobec własnej rodziny („Społeczeństwo obywatelskie, powracające pytania”). Takie mogą być przyczyny społeczne, przez które nie wykształciło się w Polsce społeczeństwo obywatelskie.

Natomiast jedną z przyczyn politycznych jest trudność w zakładaniu organizacji społecznościowych, które tworzyłyby i umacniały więzi międzyludzkie w społeczeństwie. Na pewno ważną rolę odgrywa tu biurokracja bardzo rozbudowana w naszym kraju. Poza tym, wielu Polaków czuje się rozczarowanych nowym systemem, nie wierzą, że mają jakikolwiek wpływ na państwo i jego politykę. Wystarczy choćby spojrzeć na frekwencje wyborcze w jakichkolwiek wyborach.

Z okoliczności historycznych, które na pewno wpłynęły na braki społeczne państwa obywatelskiego w naszym kraju, jest spuścizna po ustroju komunistycznym. Polacy przyzwyczaili się, że wszystko „załatwia” państwo, a żadna inicjatywa nie ma znaczenia. Ponadto, gdy Polacy zjednoczyli się w obalaniu ustroju komunistycznego, co udało się w 1989 roku, okazało się, że „społeczeństwo obywatelskie stworzone do walki przeciw reżimowi.