Wolność to jedna z podstawowych, a nawet najważniejszych wartości człowieka. Dzięki temu możemy sami o sobie decydować, mieć własne zdanie oraz dokonywać samodzielnych wyborów. Wolność może odnosić się także do wolnego, wyzwolonego kraju, posiadającego niepodległość.

Wolność dla człowieka ma różne znaczenie. Bohater może śnić o wolności, a zniewolenie jest dla niego największą katorgą, wierzy, że to właśnie ona da mu szczęście. Zdarza się także, że jest on w stanie się porównać, a nawet zbuntować Bogu, aby odzyskać wolność dla kraju, która jest najważniejszym i przewodnim motywem jego działań. Bohater jest także w stanie w imię wolności narodowej, poświęcić samego siebie.

We fragmencie Adama Mickiewicza pt. “Dziady cz. III” w scenie I tzw. więziennej dostrzegamy sen głównego bohatera. Podczas tego snu, rozmawiają nad nim duchy dobra i zła. W pewnym momencie przekazują jego duszę szatanowi, aby poddać go próbie. Cała sytuacja dzieje się poza wiadomością więźnia. Niedługo bohater znów zasypia, a wtedy dobre i złe moce toczą walkę o jego duszę. Kiedy się budzi dochodzi do wniosku, że musi wyzwolić ojczyznę, on sam pokłada w sobie wielkie nadzieje na odrodzenie kraju. Zachodzi w nim duchowa przemiana. Konrad pisze na ścianie więzienia węglem: “Umarł Gustaw, narodził się Konrad”. Ta scena ukazuje nadzieję na wolność. Sen bohatera przedstawia wewnętrzne przeżycia i jego rozterki. Wskazuje na aktualne problemy, z jakimi się zmaga. To ważny aspekt w jego życiu, pozwalający na odzwierciedlenie stanu w jakim się obecnie znajduje. Bohater śni o wolności, zniewolenie jest dla niego torturą.

Konrad w Wielkiej Improwizacji w “Dziadach cz. III” Adama Mickiewicza buntuje się przeciwko Bogu w celu obrony ojczyzny. Bohater jest wielkim patriotą, troszczy się o swój kraj i chce dla niego jak najlepiej. Jest w stanie zrobić wszystko w obronę narodu, dlatego zaczyna wątpić w Boga i pragnie, aby uczynił go władcą. Jest gotów, aby zerwać swoje dotychczasowe przekonania oraz zasady postępowania. W tej scenie przeistacza się w buntownika wobec Boga, wyśmiewa go, żąda władzy. Działa w dobrej sprawie, jednak sposób w jaki chce do tego dojść pozostawia wiele do życzenia. Mimo wszystko Konrad pożąda władzy nie dla samego siebie, lecz dla dobra całego narodu, z którym się utożsamia. Jest przekonany, że podoła temu wyzwaniu. Jego zachowanie wynika z ogromnego patriotyzmu. Jego szlachetne intencje mogą usprawiedliwić to nieetyczne zachowanie. Natomiast jeśli działałby tylko dla swojego dobra, wtedy ta sytuacja uznana byłaby za ciężkie przewinienie. Bohater nie jest w stanie sam wpłynąć na losy świata, mimo wielkich chęci.

Kordian to główny i zarazem tytułowy bohater utworu Adama Mickiewicza pt. “Kordian”. W czasie monologu na szczycie Mont Blanc dokonuje się w nim ostateczna przemiana i wreszcie odnajduje cel życia. Od tej pory zadeklarował walkę o wolność i niepodległość narodu, choćby za cenę własnego życia. Kordian pragnie wyzwolić naród polski. Odnajduje cel i sens życia w poświęcaniu się dla ojczyzny wzorem Winkelrieda i w wyzwoleniu narodów Europy spod tyranii monarchów. Z romantycznego kochanka staje się bojownikiem o wolność. Uważa, że Polska jest Winkelriedem narodów. Celem jego życia staje się zabicie cara, aby wyzwolić kraj.

Przykłady literatury udowadniają, że wolność dla bohaterów literackich ma znaczącą rolę. Chcą oni dobra dla swojego kraju, wyzwolenia go z niewoli. Pragną, aby naród odzyskał niepodległość. Są w stanie podjąć się wszelkich działań, aby naród został wyzwolony.