Koncepcja bezpieczeństwa zbiorowego odnosi się do wspólnych działań państw w czasie pokoju w celu utrzymania trwałego pokoju i zapewnienia wzajemnej obrony.

Zbiorowe bezpieczeństwo opiera się na zasadzie, iż wszystkie państwa członkowskie systemu są zobowiązane do udzielenia pomocy, jeżeli jedno z nich zostaje zaatakowane lub zagrożone przez siły obce.

Ponadto inna zasada bezpieczeństwa zbiorowego zakłada, że państwa członkowskie zobowiązują się do wypowiedzenia wojny każdemu państwu dopuszczającemu się aktu agresji.

Tym, co wyróżnia regionalne sojusze bezpieczeństwa zbiorowego, jest to że zagrożenie nie jest do końca zdefiniowane. Jest ono także rozproszone i niepewne. Instytucja zbiorowego bezpieczeństwa może przyjąć do swojego grona państwa członkowskie, które niekoniecznie mają te same intencje czy ideologię, a nawet mogą stanowić zagrożenie dla innych podmiotów.

Zbiorowe bezpieczeństwo uwzględnia więc szerokie członkostwo w celu zapobiegania konfliktom przez konsultacje i zdecydowaną reakcję wojskową w razie naruszenia pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.

Klasycznymi przykładami prób tworzenia systemu bezpieczeństwa zbiorowego są: Liga Narodów i Organizacja Narodów Zjednoczonych, choć warunki i okoliczności ich powstania były różne.

Bezpieczeństwo państw wiąże się z tworzeniem tradycyjnych sojuszy wojskowych, w których państwa zobowiązują się bronić siebie nawzajem w razie ataku na jednego z członków tego sojuszu (samoobrona zbiorowa):

• wspólna obrona,
• środek odstraszania,
• utrzymanie stanu trwałego spokoju.