“Bywa nieraz, że (…) stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów” - dla mnie taką prawdą był rozmiar zbrodni hitlerowskich i ogromne nieszczęście pojedynczego człowieka. II wojna Światowa to wydarzenie, które nieodwracalnie zmieniło pogląd ludzi na świat. Przyniosła niespotykaną dotąd skale zniszczeń , wyrafinowane techniki zabijania i wiele okrucieństwa. Było to przeżycie tak tragiczne, że zaznaczyło się piętnem w psychice nawet tych pokoleń, które znają ją tylko z przekazów. Postarali się o poeci i pisarze, którzy uczestniczyli w tych tragicznych wydarzeniach. Wojna zapoczątkowała upadek wartości, zniszczyła ustalony tradycją porządek.

W okupowanej Polsce współżyły ze sobą różne narodowości: Polacy Żydzi i Niemcy. Wśród nich występowały zarówno postacie pozytywne i negatywne ,ludzie prawi i zdrajcy. Ponadto ludzie podczas wojny byli poddawani przeróżnym próba i presja więc stosunek ich do okrucieństw wojny był niejednolity a zależał on głównie od sytuacji w jakiej się znajdowali. To właśnie będę starała się udowodnić w mojej pracy.

Ze znanych i zrozumiałych powodów literatura polska wydała więcej świadectw okrucieństwa II Wojny Światowej niż jakiekolwiek inne pisarstwo. Te czasy na sześć długich lat zabrały ludziom normalne życie, wielu je straciło. Każdy dzień był walką o przetrwanie. Rzeczywistość wojny była okrutna, ale trzeba było nauczyć się w niej żyć. Nie znaczy to jednak, że ludzie nie odczuwali strachu, tym bardziej, że byli świadkami organizowanych regularnie łapanek i egzekucji. Każdy mógł być zwerbowany do obozu pracy, albo co gorsze wysłany na śmierć, co niejednokrotnie się ze sobą łączyło.

Problem postawy człowieka wobec otaczającej go rzeczywistości nurtował od dawna pisarzy wielu epok literackich. Ukazywali oni swoich bohaterów zagubionych w świecie, poddawanych różnym próbom i presjom, poszukujących swego miejsca w społeczeństwie. Chciałabym się teraz skupić na przedstawieniu różnych postaw ludzi wobec wojny, przede wszystkim zależały one od sytuacji w jakiej się wtedy znajdowali.

Najokrutniejszym doświadczeniem z tamtych lat były obozy koncentracyjne - machina śmierci stworzona przez hitlerowców. Największe wrażenie i najgwałtowniejszą dyskusję wywołała proza obozowa Tadeusza Borowskiego. Bohaterem swych opowiadań Borowski nie uczynił ani zbrodniarza, ani świętego obozowego, lecz człowieka, który chce za wszelką cenę przetrwać. Autor w swoich utworach odkrył, że z człowiekiem można zrobić wszystko. Więzień zachowuje się nikczemnie gdyż boi się śmierci i głodu. W obozie nie istnieje przyjaźń w idealnym znaczeniu, zazwyczaj jest to związek osób opartych na wzajemnej przydatności i współpracy.

Pierwszą postawą, którą chciałabym opisać, jest przystosowanie się do warunków panujących w obozie. Spryt, zręczność, kombinowanie, zdobywanie żywności, kradzież, handel wymienny z funkcyjnymi wszystko to zwiększało szanse przeżycia. Znikały przy tym zasady moralne obowiązujące w normalnym świecie, liczyła się tylko zwierzęca walka o byt, o przetrwanie. Doskonałym przykładem na to jest główny bohater tego utworu - Tadeusz.