OTYŁOŚĆ - patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet. Otyłości towarzyszy nadwaga, czyli nadmierna masa ciała powyżej masy optymalnej. Nie tylko ilość, ale również rozmieszczenie nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej ma znaczenie. Zgromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej, nazywane otyłością brzuszną, ma większe znaczenie patologiczne niż równomierne rozłożenie lub podskórne zgromadzenie tkanki tłuszczowej. Poniżej podano jak nadwaga niekorzystnie wpływa na poszczególne narządy powodując wiele poważnych powikłań i chorób. Cukrzyca typy II Około 90% osób otyłych choruje na cukrzycę typu II. Najbardziej narażone są osoby z tzw. otyłością brzuszną. Bowiem przerost komórek tłuszczowych w jamie brzusznej powoduje, że stają się oporne na działanie insuliny, dotyczy to również komórek masy mięśniowej. W efekcie tego zjawiska zostaje podwyższony poziom glukozy we krwi, bowiem glukoza w prawidłowych warunkach przenika do komórek ulegając przemianą właśnie przy pomocy insuliny. Trzustka zostaje pobudzona do ponownego wytwarzania insuliny, następuje podwyższony poziom insuliny we krwi (hiperglikemia). Ale trzustka nie jest w stanie utrzymywać stale wysokiego poziomu insuliny we krwi z uwagi na oporność na nią w tkance tłuszczowej i mięśniach. Poziom insuliny powoli spada, poziom glukozy rośnie i rozwija się cukrzyca. Ludzie chorzy na cukrzyce są zagrożeni udarem mózgu, zawałem serca, chorobą stawów, utratą wzroku oraz mężczyźni impotencją. Miażdżyca naczyń Ludzie otyli, zwłaszcza z otyłością brzuszną mają najczęściej podwyższony poziom złego cholesterolu (cholesterol LDL), który jest następnie odkładany w ściankach naczyń. Udar mózgu Udarem mózgu są najbardziej zagrożone osoby z miażdżycą naczyń i podwyższonym ciśnieniem krwi – nadciśnieniem tętniczym. Nadciśnienie tętnicze Do nadciśnienia przyczynia się miażdżyca naczyń powodując ich zwężenie a tym samym zwiększony opór dla krwi. Przez co serce musi pokonać większy wysiłek. Nadciśnienie tętnicze występuje 3-krotnie częściej u osób z nadwagą. Choroba wieńcowa 40% przypadków choroby wieńcowej jest związanych z nadwagą. Przyczyną tej choroby jest przerost mięśnia sercowego oraz miażdżyca naczyń serca. Mięsień sercowy przerasta ponieważ musi zaopatrzyć w krew dodatkowe kilogramy tkanki tłuszczowej a tym samym wykonać dodatkową pracę. Choroba zwyrodnienia stawów Około 50% osób otyłych skarży się na bóle stawów kolanowych i kręgosłupa. Podwyższona masa ciała powoduje nadmierne obciążenie i uszkodzenie stawów. Rak sutka i trzonu macicy Choroba ta jest spowodowana nadmiarem estrogenów, które powstają w tkance tłuszczowej i są uwalniane do ustroju. Kamica pęcherzyka żółciowego Spożywanie większej ilości tłuszczów przez osoby otyłe powoduje, że żółć wydzielana przez wątrobę jest zagęszczana, co sprzyja powstawaniu kamieni żółciowych. Układ oddechowy Przez nadwagę zostaje ograniczona ruchowość klatki piersiowej powodując mniejsze nasycenie krwi tlenem. Najbardziej niebezpieczne jest to w czasie snu, objawia się chrapaniem oraz groźnymi powikłaniami tzw. zespołem bezdechu w czasie snu. Po takiej nocy pozostaje uczucie zmęczenia, zaburzenia pamięci, koncentracji a może nawet doprowadzić do zaśnięcia kierowcy podczas prowadzenia pojazdu. ANOREKSJA - to jedna z najlepiej zbadanych i pisanych schorzeń związanych z zaburzeniami odżywiania. Jest zaburzeniem psychicznym, który polega na celowym głodzeniu się oraz utracie masy ciała do wartości śmiertelnych, wyniszczających ludzki organizm. Mimo tego, że zjawisko anoreksji wydaje się być coraz powszechniejsze, nie ma zbyt wielu miejsc, w których możliwe jest zasięgniecie rady, związanej z przyczynami, przebiegiem oraz skutkami anoreksji. Zaczyna się bardzo niewinnie. Nagle przestajemy się sobie podobać, dieta wydaje się lekiem na całe zło. Jednak gdy zwykłe odchudzanie przeradza się w manię prześladowczą, nie należy bagatelizować pierwszych symptomów. Jest pewna granica, której nie można przekroczyć. Dieta jest sposobem na zrzucenie zbędnych kilogramów, lecz chorobliwy pęd do idealnej sylwetki daje do myślenia Anoreksja to głównie kobieca przypadłość. Zdarzają się jednak przypadki, w których męska część społeczeństwa także ulega jej zgubnym wpływom. Pragnienie bycia piękną za wszelką cenę, „apetyt” na figurę niczym z żurnala może być kaprysem danej chwili. Ale gdy wizja modelowego ciała przesłania istotne aspekty w życiu człowieka, wówczas problem leży głęboko w psychice jednostki. Anoreksja, objawy: Permanentna dbałość o wygląd zewnętrzny, przesadny wysiłek fizyczny, zwłaszcza gdy osoba taka niegdyś nie uprawiała żadnych sportów, ubiór nieadekwatny do pory roku, zbyt obszerne stroje, zmienność nastrojów, kamuflowanie jedzenia naprzemienne z gotowaniem dla całej rodziny, to tylko niektóre objawy anoreksji. Przyczyn tej choroby należy upatrywać w relacjach chorego z otoczeniem, a zwłaszcza z najbliższą rodziną. To proces powolny, stopniowo ukazujący poważny problem. Brak akceptacji ze strony rówieśników, niska samoocena, często bezradność doprowadzają osobę o tego rodzaju skłonnościach do choroby niezwykle wyniszczającej organizm. Oby opamiętanie nie przyszło za późno. W procesie zapobiegania anoreksji bardzo ważna jest samoobserwacja. Gdy chory zauważy u siebie nadmierną koncentrację na jedzeniu, podporządkowanie swojego życia odchudzaniu się, słabość organizmu, powinien podzielić się z kimś swoimi obserwacjami lub też udać się do psychiatry. Szczególnie uważni powinni być: przyjaciele i rodzina nastoletnich dziewcząt oraz osób, których zawód związany jest z wyglądem (modelki, tancerki). BULIMIA jest schorzeniem mniej znanym niż anoreksja, mimo wielu podobieństw między nimi. Choroba ta nie jest widoczna, osoby chorujące nie różnią się wyglądem od reszty, a sama choroba rozgrywa się w czterech ścianach, często w dwóch punktach mieszkania: lodówka i ubikacja. Bulimia zdecydowanie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Początek choroby występuje z reguły w wieku późniejszym niż ma to miejsce w przypadku anoreksji. Anoreksja rozpoczyna się przeważnie we wczesnym okresie dojrzewania, bulimia u dziewczyn mających 16-18 lat. Łączenie w opisie tych dwóch schorzeń nie jest tutaj przypadkowe – często powstanie bulimii poprzedza wystąpienie epizodu anoreksji. Zwykle choroba ta rozpoczyna się próbą odchudzania u dziewczyny nie akceptującej swojego wyglądu, nawet jeżeli jej masa ciała jest zupełnie prawidłowa. Rozpoczynają się coraz to bardziej wymyśle diety, ma miejsce ograniczanie ilości przyjmowanych pokarmów. Tych diet nie udaje się utrzymać, pojawiają się epizody objadania się – ilości pokarmów wtedy zjedzone mogą być przerażające. Osobie zdrowej niekiedy trudno zrozumieć, że „normalnie” wyglądająca dziewczyna może w siebie wmusić ilość jedzenia wystarczającą na kilka dni. Po objedzeniu się pojawiają się wyrzuty sumienia, złe samopoczucie, chora czuje się zmuszona coś zrobić ze zjedzonym pokarmem. Wtedy podejmowane są rozmaite działania kompensujące w związku z obawą przed przytyciem - najczęściej prowokowanie wymiotów, ale również stosowanie środków przeczyszczających, kompulsywne ćwiczenia fizyczne, niekiedy leki moczopędne, hormony tarczycy, głodówki. Zachowania te pozwalają odczuć ulgę, jednak budzą również niechęć do własnej osoby. Powstaje błędne koło – odchudzanie się, objadanie, kompensacja (np. wymioty). Nie jest ono obojętne, ani dla ciała, ani dla psychiki. Z punktu widzenia psychiatrii częste są epizody depresji, lub stany subdepresyjne. Większość pacjentek ma w Skali Depresji Becka (standardowy formularz do autodiagnozy depresji) powyżej 10 punktów. Osoba chora na bulimię zaczyna koncentrować się na jedzeniu, często zapytana, ile procent dnia myśli o jedzeniu, odpowiada 100%. Utrudnia to koncentrację na nauce, podtrzymywanie kontaktów z innymi ludźmi. Jedzenie, kompensowanie, myślenie o jedzeniu zajmuje tak dużo czasu, że trudno wykonywać swoje obowiązki. Trzeba też wspomnieć, o bardzo wymiernych konsekwencjach – bulimia często bardzo dużo kosztuje. Powtarzane kilkakrotnie w ciągu objadanie się słodyczami, kupowanie leków zmniejszających łaknienie, potrafi zrujnować budżet. Niekiedy uciekają się do kradzieży sklepowych, żeby zdobyć słodycze lub leki. Leczenie bulimii jest niezwykle trudne i wymaga zaangażowanie w leczenie dietetyka, psychologa, psychiatry, rodziny. Dodatkową trudnością jest to, że wyjątkowo często występuje w tej chorobie tendencja do nawrotów. Trudno znaleźć miejsce w którym można leczyć to schorzenie, rzadkością są oddziały dzienne dla pacjentek z zaburzeniami odżywiania. Niekiedy pacjentki takie trafiają na oddziały ogólnopsychiatryczne, gdzie personel nie jest przygotowany do leczenia tego typu chorób.