szukane słowa

ilość stron

ocena

płeć

dowolna

mężczyzna

kobieta

szkoła

podstawowa

gimnazjum

liceum

studia

szukaj w: Język polski - Streszczenia i plany wydarzeń

Opracowania.pl polecane przez Bryk

Opracowania z języka polskiego znajdziesz też w portalu opracowania.pl

Materiały gotowe do zapamiętania, zamiast korepetycji.

Dodaj do notatnika

Pobierz pracę

Mini-ściąga do druku

Dodaj komentarz

Autor:

Ewa Mach

Strony maszynopisu (a4):

8,8

Strony rękopisu (a5):

22,0

Ocena nauczyciela

Komentarz nauczyciela:

temat wyczerpany, bogaty język

Średnia ilość gwiazdek:

3,36

Oceń pracę

pdst.

gimn.

liceum

studia

Antyk i BibliaŚredniowieczeRenesansBarokOświecenieRomantyzmPozytywizmMłoda PolskaXX-lecieWspółczesnośćBiografieMateriały do maturyMotywyPrace przekrojoweRecenzjeStreszczenia i plany wydarzeńTematy wolneCzłowiekZoologiaBotanikaGenetykaEkologiaBiochemiaChemia jądrowaChemia nieorganicznaChemia organicznaChemia środowiskaChemia ogólnaChemia analitycznaEnergia, jej przemiany i transportHistoria fizykiJedność mikro- i makroświataObwody elektryczneOddziaływania w przyrodzieProcesy termodynamiczneRuch i jego powszechnośćWszechświat i ciała niebieskieZjawiska optyczneWzory, prawa i tabliceAstronomiaGeografia fizycznaGeografia społeczno-ekonomicznaKartografia i GISPostacie i odkrycia geograficznePrehistoriaStarożytnośćŚredniowieczeXVI wiekXVII wiekXVIII wiekXIX wiekXX wiekXX wiek - I wojna światowaXX wiek - II wojna światowaXXI wiekBiografieCiekawostkiHistoria sztukiPrace przekrojoweAngielskiNiemieckiWłoskiRosyjskiŁacinaFrancuskiHiszpańskiInformatykaMatematykaMuzykaPlastykaPrzedsiębiorczośćEkologiaReligiaWOSPrzysposobienie obronneTechnika i technologia

Brykowisko

Najświeższe galerie na Brykowisku

Ostatnio dołączyli do brykujących

Ostatnio dodali prace

Liceum » Język polski » Streszczenia i plany wydarzeń

Polecamy profesjonalne i pełne opracowania lektur - jakość gwarantuje Wydawnictwo GREG

Dziady cz. II - Adam Mickiewicz

Dziady cz. III - Adam Mickiewicz

Sklepy cynamonowe - Bruno Schulz

Wesele - Stanisław Wyspiański

Zemsta - Aleksander Fredro

„Dziady” część III – geneza i streszczenie utworu. Cechy dramatu romantycznego

Na powstanie III części “Dziadów” Adama Mickiewicza miało wpływ kilka czynników. Przede wszystkim poeta zaczerpnął z doświadczeń, jakie zdobył w czasie swej działalności najpierw w kręgach Filomatów, a później w założonym przez nich tajnym stowarzyszeniu Filaretów. Powodowała nim również chęć podsumowania wyników powstania listopadowego oraz próba usprawiedliwienia się przed rodakami, że nie wziął udziału w powstaniu.

Dramat opisuje wydarzenia, które nastąpiły w latach 1820-1823, chociaż główna część utworu to wypadki mające miejsce w 1823 roku.

Utwór rozpoczyna się od słów, w których poeta dedykuje dramat: “[…] świętej pamięci […] narodowej sprawy męczennikom”. Dalej następuje przedmowa, w której Mickiewicz wyjaśnia przesłanki, które skłoniły go do napisania “Dziadów”. Następnie pojawia się Prolog zawierający opis sceny duchowej przemiany Gustawa. Widzimy bohatera osadzonego w więzieniu, który pod wpływem wydarzeń i dręczących go rozterek przybiera imię Konrad. Po tym zdarzeniu następują po sobie kolejne sceny dramatu.

szukane słowa

ilość stron

ocena

płeć

dowolna

mężczyzna

kobieta

szkoła

podstawowa

gimnazjum

liceum

studia

szukaj w: Język polski - Streszczenia i plany wydarzeń

Opracowania.pl polecane przez Bryk

Opracowania z języka polskiego znajdziesz też w portalu opracowania.pl

Materiały gotowe do zapamiętania, zamiast korepetycji.

Dodaj do notatnika

Pobierz pracę

Mini-ściąga do druku

Dodaj komentarz

Autor:

Ewa Mach

Strony maszynopisu (a4):

8,8

Strony rękopisu (a5):

22,0

Ocena nauczyciela

Komentarz nauczyciela:

temat wyczerpany, bogaty język

Średnia ilość gwiazdek:

3,36

Oceń pracę

pdst.

gimn.

liceum

studia

Antyk i BibliaŚredniowieczeRenesansBarokOświecenieRomantyzmPozytywizmMłoda PolskaXX-lecieWspółczesnośćBiografieMateriały do maturyMotywyPrace przekrojoweRecenzjeStreszczenia i plany wydarzeńTematy wolneCzłowiekZoologiaBotanikaGenetykaEkologiaBiochemiaChemia jądrowaChemia nieorganicznaChemia organicznaChemia środowiskaChemia ogólnaChemia analitycznaEnergia, jej przemiany i transportHistoria fizykiJedność mikro- i makroświataObwody elektryczneOddziaływania w przyrodzieProcesy termodynamiczneRuch i jego powszechnośćWszechświat i ciała niebieskieZjawiska optyczneWzory, prawa i tabliceAstronomiaGeografia fizycznaGeografia społeczno-ekonomicznaKartografia i GISPostacie i odkrycia geograficznePrehistoriaStarożytnośćŚredniowieczeXVI wiekXVII wiekXVIII wiekXIX wiekXX wiekXX wiek - I wojna światowaXX wiek - II wojna światowaXXI wiekBiografieCiekawostkiHistoria sztukiPrace przekrojoweAngielskiNiemieckiWłoskiRosyjskiŁacinaFrancuskiHiszpańskiInformatykaMatematykaMuzykaPlastykaPrzedsiębiorczośćEkologiaReligiaWOSPrzysposobienie obronneTechnika i technologia

Brykowisko

Najświeższe galerie na Brykowisku

Ostatnio dołączyli do brykujących

Ostatnio dodali prace

Liceum » Język polski » Streszczenia i plany wydarzeń

Polecamy profesjonalne i pełne opracowania lektur - jakość gwarantuje Wydawnictwo GREG

Dziady cz. II - Adam Mickiewicz

Dziady cz. III - Adam Mickiewicz

Sklepy cynamonowe - Bruno Schulz

Wesele - Stanisław Wyspiański

Zemsta - Aleksander Fredro

„Dziady” część III – geneza i streszczenie utworu. Cechy dramatu romantycznego

Na powstanie III części “Dziadów” Adama Mickiewicza miało wpływ kilka czynników. Przede wszystkim poeta zaczerpnął z doświadczeń, jakie zdobył w czasie swej działalności najpierw w kręgach Filomatów, a później w założonym przez nich tajnym stowarzyszeniu Filaretów. Powodowała nim również chęć podsumowania wyników powstania listopadowego oraz próba usprawiedliwienia się przed rodakami, że nie wziął udziału w powstaniu.

Dramat opisuje wydarzenia, które nastąpiły w latach 1820-1823, chociaż główna część utworu to wypadki mające miejsce w 1823 roku.

Utwór rozpoczyna się od słów, w których poeta dedykuje dramat: “[…] świętej pamięci […] narodowej sprawy męczennikom”. Dalej następuje przedmowa, w której Mickiewicz wyjaśnia przesłanki, które skłoniły go do napisania “Dziadów”. Następnie pojawia się Prolog zawierający opis sceny duchowej przemiany Gustawa. Widzimy bohatera osadzonego w więzieniu, który pod wpływem wydarzeń i dręczących go rozterek przybiera imię Konrad. Po tym zdarzeniu następują po sobie kolejne sceny dramatu.

R E K L A M A

czytaj dalej ↓

Scena 1 (Więzienie)

Jest wigilia Bożego Narodzenia. Więźniowie (Adolf [Januszkiewicz], Frejend, Jacek [Pietraszkiewicz], Jakub [Jagiełło], ksiądz Lwowicz, Feliks Kółakowski, Suzin i Tomasz [Zan]), dzięki uprzejmości strażnika-Polaka, mogą spotkać się w celi jednego z towarzyszy - Konrada. Ci, którzy są w uwięzieniu dłużej i są bardziej doświadczeni opowiadają o tym, jak wygląda życie w zamknięciu. Sobolewski opisuje towarzyszom niedoli scenę wywozu dzieci i młodzieży na Syberię (w. 188-295). Inny więzień, Żegota [Domeyko], opowiada natomiast historię o diable i ziarnie (w. 330-349). Uwięzieni mężczyźni wśród rozmów śpiewają także pieśń ułożoną przez Konrada, której refren brzmi następująco:

“Tak! Zemsta, zemsta, zemsta na wroga!

Z Bogiem i choćby mimo Boga!”

To utwór pełen pasji i złości, która przepełnia uwięzionych ludzi. Konrad, przekonany o swej wyjątkowości, próbuje poznać przyszłość, ale jego wysiłki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów (scena tzw. Małej Improwizacji). Spotkanie dobiega końca i więźniowie wracają do swoich cel.

Scena 2 (Wielka Improwizacja)

Konrad, pewny swej wyjątkowej pozycji i mocy, żąda od Boga, by ten dał mu władzę nad “rządem dusz”. Wierzy, ze potrafi dać swemu narodowi szczęście i wolność. Stwórca pozostaje jednak obojętny na prośby Konrada. Rozczarowany mężczyzna czuje się “[…] duszą w ojczyznę wcielony” i jest przekonany, że potrafi “[…] za milijony kochać i cierpieć katusze”. Zarzuca Bogu, że ten jest zbyt nieczuły, za bardzo kieruje się chłodnym rozsądkiem i wzywa Boga do walki “na serca”. Konrad zwątpił w miłość i sprawiedliwość Pana. Jego bunt wynika jednak również z pychy - opętany przez szatana mężczyzna posuwa się do bluźnierstwa, określając Boga mianem “cara”.

Scena 3

Do więzienia przybywa ksiądz Piotr, bernardyn wezwany przez zaniepokojonego sytuacją strażnika. Piotr, przepełniony wiara i pokorą, odprawia egzorcyzmy i wypędza szatana. Dusza Konrada zostaje ocalona, bowiem złorzeczył Bogu w imię miłości do ojczyzny i chęci wyzwolenia ukochanego narodu. Ksiądz ratuje również Rollisona, który popadł w obłęd wywołany cierpieniami w czasie zadawanych mu tortur.

Scena 4

Akcja dzieje się w domu na wsi, w okolicach Lwowa. Ewa zasypiając modli się o ocalenie niewinnych, wileńskich dzieci, które car chce unicestwić. Ukazują się anioły, które nad głową dziewczynki splatają wieniec z kwiatów - symbol niewinności. Ewa doznaje widzenia, w czasie którego jej dusza jednoczy się ze Stwórcą.

Scena 5 (Widzenie ks. Piotra)

Piotrowi, pogrążonemu w modlitwie w celi klasztornej, Bóg zsyła widzenie. Ukazuje mu dzieje udręczonego narodu i wyjawia sens doznawanych cierpień. Historia Polski ma być powtórzeniem losów Jezusa Chrystusa. Jak On, naród polski ma umrzeć i jak On - zmartwychwstać, by w chwale zbawić świat, wyzwolić go spod jarzma niewoli. Ksiądz widzi także zsyłaną młodzież, wśród której jest również “dziecię”, które ma być “obrońcą”. Przyszły Mesjasz - “namiestnik wolności na ziemi” - nosi sekretne imię “Czterdzieści i Cztery”.

Scena 6 (Wizja Senatora)

Pijany Nowosilcow dręczony jest przez diabły. Marzy o ogromnych zaszczytach i nieprzebranym bogactwie, raduje się całkowitym posłuszeństwem swych sług, którzy z zawiścią patrzą na wysoką pozycję Senatora. Tymczasem w wizji pojawia się car, który tym razem nie jest mu przychylny. Poplecznicy wykorzystują to, teraz odkrywając swe prawdziwe oblicza. Senator czuje się nieszczęśliwy i zagubiony bez carskiego poparcia.

Scena 7 (Salon Warszawski)

Blisko drzwi grupa ludzi (Adolf, Zenon Niemojewski i dwóch Polaków w podeszłym wieku) prowadzi rozmowę na temat prześladowań. Przy stoliku w głębi siedzą natomiast oficerowie i damy, literaci i urzędnicy, którzy ubolewają nad wyjazdem Nowosilcowa ze stolicy. Ich zdaniem, Senator - jak nikt inny - potrafił urządzać bale. Młoda kobieta siedząca przy drzwiach prosi, by zgromadzeni wysłuchali historii Cichowskiego - młodego człowieka, który torturowany nie wydał swych towarzyszy, lecz poniósł za to olbrzymią karę, stał się bowiem zupełnie innym człowiekiem. Literaci, o klasycznych poglądach na sztukę, nie widzą w opowiedzianej historii materiału i inspiracji dla swojej twórczości. Młodzi Polacy wychodzą z salonu, a zbulwersowany wypowiedziami literatów Wysocki wygłasza znamienne zdanie:

“[…] Nasz naród jest jak lawa

Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa

Lecz wewnątrz ognia sto lat nie wyziębi

Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.”

Scena 8 (Pan Senator)

Doktor (noszący cechy ojczyma Słowackiego) i Nowosilcow prowadzą rozmowę na temat spisku, jaki odkryto wśród wileńskich studentów. Kiedy do Senatora zgłasza się Kanissyn - kupiec, któremu Nowosilcow jest winny pieniądze, ten rozkazuje uwięzić jego syna. Poplecznik Senatora - Pelikan - przypomina o konieczności rozwiązania sprawy Rollisona, który ku zaskoczeniu oprawców przeżył srogie tortury. W tej samej chwili lokaj anonsuje przybycie matki Rollisona, która ma ze sobą list zawierający prośbę księżnej o uwolnienie chłopca. Niewidoma kobieta błaga o możliwość spotkania z synem, a tymczasem z sali balowej mieszczącej się obok wchodzi dama, która prosi Senatora, by wysłuchał “sercowego” koncertu (autor zastosował tu grę słów - mają wysłuchać koncertu Henryka Hertza, którego nazwisko oznacza “serce”). Nowosilcow wyraża swe zdziwienie tak długim okresem uwięzienia chłopca, co wydaje się dobrze rokować zdaniem pani Kmitowej, która towarzyszy matce Rollisona. Kiedy kobiety odchodzą, Senator zaleca ukaranie lokaja i zabiera się do przesłuchiwania księdza Piotra. Chce mu udowodnić udział w spisku. Doktor jest innego zdania - sugeruje, by winę zrzucić na księcia Czartoryskiego. Odchodząc, ksiądz Piotr wieszczy obecnym szybką śmierć.

Scena balu

Goście próbują wszelkimi sposobami przypodobać się Senatorowi. Dla kariery matki są nawet gotowe zaryzykować cześć swoich córek. Obecnych na balu można podzielić na dwie grupy: “stronę lewą”, w skład której wchodzą małżeństwo Sowietników, Dama, Matka, Pułkownik i Registrator, i “stronę prawą”, którą reprezentują goście, niekryjący swego krytycznego zdania na temat popleczników Senatora. Jeden z nich - Justyn Pol - chce zabić Nowosilcowa, lecz odwodzi do od tego Bestużew. Zabawa ustaje, gdy na balu pojawiają się ksiądz Piotr i pani Rollison. Zrozpaczona kobieta, poznawszy podstęp Doktora i Pelikana, w wyniku którego wypchnięto jej syna z okna, a potem upozorowano samobójstwo, przeklina ich. Doktor ginie od uderzenie pioruna, a przerażeni goście uciekają. Ksiądz Piotr, próbując ostrzec Senatora i Pelikana, opowiada im historie biblijne.

Konrad, którego właśnie prowadzono na przesłuchanie, spotyka po drodze księdza Piotra. Ten przepowiada mu:

“Ty pojedziesz w daleką, nieznaną drogę;

Będziesz w wielkich, bogatych i rozumnych tłumie”.

Scena 9 (Noc Dziadów)

Kobieta w czerni i Guślarz (bohaterowie II części “Dziadów”) idą w stronę kaplicy. Żałobniczka wspomina swoje wesele, na którym pojawił się duch z krwawą raną na sercu. Postaci trafiają na cmentarz, a tu ukazują im się zjawy. Pojawia się “trup świeży” Doktora, który za swe przewinienia cierpi męki piekielne, a także “trupisko obrzydłe” (Bajkow), które wodzi na pokuszenie czart-dziewica i które na strzępy rozrywają psy. Guślarz chce przywołać ducha nieszczęśliwego kochanka, lecz ukazuje się Jeździec o krwawiącym sercu. Mówi, że nieprzyjaciele narodu zabili go , wbijając mu swe miecze “aż po dusze” i jedynym ratunkiem jest śmierć. Natomiast rana na czole, której sam jest sprawcą, może zostać uleczona tylko przez Boga.

Ustęp do III części “Dziadów” • Droga do Rosji

Opis podróży do Rosji. Dokoła jadących kibitek rozciąga się “[…] kraina pusta, biała i otwarta”. Ludzie skazani na zesłanie, siedzą ciasno stłoczeni w wozach. Na ich twarzach maluje się rozpacz, ale i złość:

“[…] więzień, chociaż w słomie siedzi,

Jak dziko patrzy! Jaki wzrok dumny.”

• Przedmieście stolicy

Wozy dojeżdżają do przedmieścia miasta. Następuje opis wielkiego przepychu, z jakim zbudowano carską rezydencję w Carskim Siole, położonym pod Petersburgiem:

" Ileż trzeba było spisków,

Ilu niewinnych wygnać albo zabić,

Ile ziem naszych okraść i zagrabić,

Póki krwią Litwy, łzami Ukrainy

I złotem Polski hojnie zakupiono

Wszystko, co mają Paryże, Londyny".

• Petersburg

Mickiewicz przedstawia historię powstania miasta:

" W głąb ciekłych piasków i błotnych zatopów

Rozkazał wpędzić sto tysięcy palów

I wdeptać ciała stu tysięcy chłopów",

a

“[…] kto widział Petersburg, ten powie:

Że budowały go chyba szatany.”

Poeta ukazał cara jako człowieka, który swym okrucieństwem dorównuje samemu diabłu. Wśród owego przepych przechadzają się dworzanie, między którymi chyłkiem przemyka raz po raz młody zesłaniec - “Pielgrzym sam jeden”, który z nienawiścią patrzy na dwór carski. W tym piekle zdarzają się jednak i dobrzy ludzie, określani tu mianem “drugiego człowieka” (Józef Oleszkiewicz), który przekazawszy datki potrzebującym, próbuje pocieszać nieszczęśliwego Pielgrzyma.

• Pomnik Piotra Wielkiego

Dawaj młodzi ludzie - Pielgrzym i “wieszcz rosyjski” (Puszkin albo Rylejew) obserwują pomnik cara. Jest on dla nich symbolem okrucieństwa, tyranii i reżimu.

• Przegląd wojsk

Mamy tu opis wojskowej parady i obraz uległego tłumu poddanych cara. Pojawia się ironiczny komentarz poety na temat złudnego “ucywilizowania” Rosji. Przygnębiający jest obraz placu po paradzie, na którym pozostały ciała żołnierzy:

“Biorą ich z ziemi policyjne sługi

I niosą chować; martwych, rannych społem”.

Mickiewicz opowiedział tu również historię rekruta z Litwy oraz los sługi, który zamarzł pozostawiony na siarczystym mrozie.

Fragment zakończony jest apostrofą: " Ach, żal mi ciebie, biedny Słowianinie".

• Do przyjaciół Moskali

Utwór jest hołdem złożonym pamięci dekabrystów (A. Bestużewa i K. Rylejewa). Mickiewicz w klarowny sposób wyraża tu swe polityczne poglądy. Krytykuje despotyzm carski i postępowanie podległych mu Rosjan. Jednoczy się z tymi, którzy, podobnie jak Polacy, walczą o wyzwolenie spod dyktatury cara i marzą o wolności i szczęśliwym kraju.

Podsumowanie

W dramacie Mickiewicz zastosował metodę synkretyzmu gatunkowego. Zerwał z regułą trzech jedności. Kompozycję utworu cechuje fragmentaryczność, pojawiają się luźno powiązane ze sobą epizody. Obok scen realistycznych, pełnych patosu i wysokiego tonu, wprowadził poeta również sceny o charakterze mistycznym. Obrazy dramatyczne przeplatają się tu z wątkami komediowymi (czarny humor) i groteską. Opisane sceny są zróżnicowane pod względem ładunku emocjonalnego, historie są bardzo plastyczne i sugestywne w odbiorze. • “Dziady” jako dramat romantyczny

• niespełniona reguła trzech jedności: miejsca (cela Konrada, klasztor bernardynów, pałac Nowosilcowa, cmentarz w okolicach Wilna, dworek mieszczący się pod Lwowem, Warszawa, Petersburg), czasu (akcja obejmuje okres około roku, ale między poszczególnymi scenami pojawiają się liczne luki czasowe) i akcji (tematyka scen jest bardzo zróżnicowana, a każdą z nich cechuje odrębna dramaturgia).

• sceny realistyczne cechuje wieloprzestrzenność (liczne szczegóły o autentycznym charakterze np. pochodzące z opisu celi Konrada), a realizm przeplata się tu ze scenami symbolicznymi (cela to grób, ale i kolebka narodzin Konrada). Taki sposób realizacji utworu zbliża go do misterium z okresu średniowiecza. Mamy tu bowiem podział na prawą (dobrą) i lewą (złą) stronę, a świat postrzegany jest w układzie pionowym: piekło, ziemia, niebo.

• różne rodzaje czasu:

a. historyczny (daty i wydarzenia, których uczestnikami są autentyczne postaci historyczne)

b. religijny (złożony z cykli, wyznaczanych okresem od jednego do drugiego święta; ważne wydarzenia religijne odpowiadają mistycznym przeżyciom postaci, np. Wielkanoc łączy się z widzeniem ks. Piotra, a Boże Narodzenie z Wielką Improwizacją, która zwiastuje powtórzenie losów Zbawiciela)

c. mistyczny ( cykl agrarny: zima symbolizuje umieranie, niewolę, podczas gdy wiosna staje się symbolem zmartwychwstania, zapowiedzią wolności. Ziarno to natomiast młodzież, która przygotowuje się do kiełkowania w ukryciu - w niewoli)

• wielka różnorodność postaci • historyczne:

• występujące pod własnym, autentycznym nazwiskiem - Sobolewski, Pelikan, Wysocki, Bajkow

• ukryte pod pseudonimem - Doktor - August Becu • fikcyjne

• ukazane poprzez nakreślenie rysów psychologicznych i przepuszczone przez pryzmat satyry (literaci w Salonie Warszawskim) lub karykatury (Senator)

• symboliczne - noszące cechy wielkości, wzniosłości i niewinności (Ewa, ks. Piotr) • fantastyczne

• przedstawione w oparciu o średniowieczne alegorie (duch dobre i złe, zjawy).

• liczne nawiązania do Biblii, wyrażone w przedstawionych wątkach, motywach fabularnych, ale i w postaci symboli, w zawartych wzorcach osobowych, przekonaniach filozoficznych i prawdach moralnych. Autor zestawia dzieje ojczyzny z losem Chrystusa; studentów porównuje do wiedzionych na rzeź niewiniątek, a cara określa mianem Heroda. Konrad jest tu Samsonem, a Petersburg - wieżą Babel i Babilonem.

W opisie widzeń łatwo natomiast zauważyć naśladowanie stylu charakterystycznego dla Apokalipsy według św. Jana i Ewangelii.

• kompozycja utworu jest luźna, nie ma tu wyraźnych związków przyczyna - skutek, a poszczególne sceny znacznie różnią się poruszaną tematyką

• przemieszano tu również rodzaje literackie: obok liryki (Wielka Improwizacja) występuje epika (Ustęp) i dramat (Pan Senator)

• pojawiają się fragmenty śpiewane, operowe

• występuje połączenie wielu konwencji i pojęć estetycznych: • fantastyka + realizm • język potoczny, mówiony + symboliczny, mistyczny sposób wyrażania się • komizm + tragizm • wzniosłość i powaga + ironia, satyra i groteska.

• dualistyczna wizja świata: obok rzeczywistości realnej występuje świat nadprzyrodzony, ponadzmysłowy. Wydarzenia prawdopodobne wiążą się ściśle z metafizycznymi: Wielka Improwizacja to zarówno efekt choroby (epilepsja), jak i opętania duszy przez złe moce, natomiast piorun to jednocześnie zjawisko przyrodnicze, jaki i kara za grzechy.

Wszystkie przedstawione cechy tworzą dramat romantyczny przepełniony mnogością znaczeń i wątków. I tak mamy: • patriotyzm - cierpienie polskiej młodzieży • bunt Konrada wobec losu, jaki zgotował Polakom Bóg - Wielka Improwizacja • przekonanie poety o roli Polski jako mesjasza - “Polska Chrystusem narodów” • objawienia woli Boga - widzenie księdza Piotra • surowa ocena społeczeństwa - Salon Warszawski • zdanie poety na temat wrogów ojczyzny - Sen Senatora, Ustęp, Pan Senator.

Trzecia część “Dziadów” Adama Mickiewicza jest próbą przełamania pasma nieszczęść dotykających naród polski. Mesjanizm jest tu drogą do objaśnienia sensu cierpienia prześladowanych Polaków. Jest też źródłem nadziei na “zmartwychwstanie” - na wolność.

Ogromna różnorodność zawartych w utworze przesłań, a także ich uniwersalny charakter czynią ten dramat ciągle aktualnym i dają możliwość odkrywania go na nowo.