Architektura Grecji i Rzymu

Grecki ideał piękna najpełniej wyrażony zastał w architekturze i sztuce. W architekturze stworzono style: dorycki, joński i koryncki. Kolumna dorycka, stawiana wprost na posadzce, miała trzon ozdobiony rowkami, górna jej część, zwana kapitelem, przypominała okrągła spłaszczoną poduszkę, cechowała prostota i surowość. Kolumna jońska była smuklejsza, kanty rowków wygładzano, kapitel był zwinięty jak u ślimaka rogami, kolumna oparta była na okrągłej wysokiej podstawi, była lżejsza i smukła w proporcjach. Kolumna koryncka stanowił odmianę kolumny jońskiej i różniła się od niej dekoracją kapitela w kształcie kosza z liśćmi z akantu była ona najsmuklejsza i najozdobniejsza.

Grecki ideał piękna najpełniej wyrażony zastał w architekturze i sztuce. W architekturze stworzono style: dorycki, joński i koryncki. Kolumna dorycka, stawiana wprost na posadzce, miała trzon ozdobiony rowkami, górna jej część, zwana kapitelem, przypominała okrągła spłaszczoną poduszkę, cechowała prostota i surowość. Kolumna jońska była smuklejsza, kanty rowków wygładzano, kapitel był zwinięty jak u ślimaka rogami, kolumna oparta była na okrągłej wysokiej podstawi, była lżejsza i smukła w proporcjach. Kolumna koryncka stanowił odmianę kolumny jońskiej i różniła się od niej dekoracją kapitela w kształcie kosza z liśćmi z akantu była ona najsmuklejsza i najozdobniejsza. Złoty okres sztuki ateńskiej to czasy V wieku p. n. e. Wzgórze Akropol zapełniło się wówczas świątyniami i wspaniałymi posągami. Ateny stały się w czasach Peryklesa nie tylko stolicą demokracji ale także sztuki greckiej. Był to także czas rozkwitu rzeźby. Działali wówczas trzej wybitni rzeźbiarze: Fidiasz, Myron i Poliklet. Rzeźby Fidiasza przytłaczały swym ogromem, dostojeństwem i bogactwem. Do najwspanialszych należały rzeźby boga Zeusa z Olimpu i bogini Ateny z Partenonu, pokryte złotem i kością słoniową. Niestety do czasów dzisiejszych z oryginalnych dzieł Fidiasza nie zachowało się prawie nic z wyjątkiem fragmentów dekoracji Partenonu, zwanych fryzem. Troska o doskonałe wyrażenie proporcji ciała cechowała Polikleta. Ustalił on nawet, jak ma wyglądać idealny wzorzec ciała ludzkiego, zwany kanonem. Według Polikleta w posągu stopa człowieka powinna wynosić 1/6 długości ciała, głowa 1/8, twarz i dłoń 1/10. Gdy dla Polikleta najważniejsze były kształt i proporcja ciał ludzkiego, czego wyrazem była rzeźba Doryforos, to dla Myrona istotne było pokazanie dynamiki wysportowanego ciała, co ilustruje jego rzeźba Dyskobol. Sto lat później żyjący rzeźbiarze Skopas, Praksyteles i Lizyp zaproponowali pełne ekspresji oraz delikatniejsze od klasycznego ujęcie proporcji rzeźbionej postaci. Podbój przez Aleksandra Wielkiego, króla macedońskiego dużych obszarów Azji oraz Egiptu zapoczątkował okres ekspansji kultury greckiej. Jej rozprzestrzenianie się na podbite przez Greków Wschodu i zderzenie się z jego tradycjami kulturalnymi i wzorami zaowocowało powstaniem kultury hellenistycznej. Jej wielkimi ośrodkami stały się Egipt oraz państwo Seleukidów czyli Syria, Mezopotamia , a także Pergamon w Azji Mniejszej.

Gdy cywilizacja grecka przeżywała swój klasyczny okres, w Italii istniała rozwinięta kultura Etrusków. Świadczyły o tym ich dokonania w dziedzinie architektury, zwłaszcza zaś w konstrukcji sklepień mających kształt kopuł i łuków, jakich nie znała Grecja. Rzeźbę ich charakteryzowało podobieństwo do realnych postaci, podczas gdy Egipcjanie i Grecy faraonów i bogów przedstawiali w sposób wyidealizowany, zmieniając ich wizerunek. Dokonania etruskie i greckie przyjęli i rozwinęli z właściwych sobie zmysłem praktycznym – Rzymianie. Gdy Rzym ze stolicy Italii stał się stolicą starożytnego świata, zmienił się bardzo jego wygląd. Szczególne zasługi położył tu pierwszy cesarz rzymski – August, wznosząc w czasach swojego panowania wiele budowli marmurowych. Jego dzieło kontynuowali kolejni władcy. Sercem Rzymu było Forum Romanum – rynek, gdzie koncentrowało się życie polityczne i towarzyskie. Tu znajdowała się najstarsza świątynia zbudowana ku czci bogini Westy, stanowiąca symbol Rzymu, symbol wspólnego do i jego obywateli. Na forum mieściła się siedziba Senatu – Curia, a także trybuna dla mówców. Wokół zaś znajdowały się gmachy publiczne, świątynie oraz bazyliki, czyli gmachy posiedzeń sądowych i zebrań publicznych. Bazyliki stały się IV wieku n. e. Wzorem architektonicznym dla budowanych kościołów chrześcijańskich. Były też w Rzymie amfiteatry, z największym – Koloseum, termy , czyli łaźnie publiczne, wznoszone przez cesarzy, na przykład Karakallę. Wodę źródlaną sprowadzili Rzymianie do miasta akweduktami – rodzajem bezciśnieniowym wodociągów. Na Polu Marsowym, gdzie obywały się przeglądy armii, znajdowała się świątynia wszystkich bogów – Panteon. Budowle , które miały upamiętniać potęgę Rzymu i triumfy cesarzy na przykład łuki tryumfalne, kolumny, ołtarze, wskazywały na wielkie umiejętności architektoniczne wielką wrażliwość artystyczną Rzymian. Można z nich odczytać także dzieje rzymskiego oręża, ponieważ były przyozdabiane płaskorzeźbami. Natomiast w dziedzinie rzeźby rzymianie naśladowali Greków. Masowa sprowadzali z Grecji posągi lub kopiowali je. Z czasem upowszechniła się tradycja przyozdabiania posągami i popiersiami rzymskich cesarzy, patrycjuszy i mówców – budowli publicznych i prywatnych. Miasto Rzym stało się w ten sposób największym pomnikiem rzymskiej cywilizacji.