Tao (Dao) jest to podstawowe pojęcie filozofii chińskiej, fundament taoizmu, ale używane również przez inne kierunki m.in. konfucjanizm. W zależności od autora i szkoły terminowi Dao przypisywane są bardzo różne znaczenia, od „uniwersalnej zasady kierującej wszechświatem” po „metodę postępowania [danej osoby]”. Uczeni zinterpretowali termin Tao jako drogę łączącą Niebo z Ziemią. Pierwszym dokumentem w którym zastosowano to pojęcie jest Shujing (Księga dokumentów), klasyka konfucjańska. Dao oznacza tam model zachowania, słuszną drogę, drogę Nieba. U Konfucjusza Dao opiera się na lojalności, przebaczaniu, a znaczy tyle co „nauka”, „mądrość” przekazywana drogą ustną. Dla Mencjusza Dao jest [cytat=Frederico Avanzini]„wzorem moralnym, Drogą, którą Niebo odcisnęło w sercu człowieka”. Xunzi zaś twierdzi, iż „mędrcy mają obowiązek badać i odkrywać treści Dao, które jest poprawną miarą wszystkich rzeczy”. [/cytat] Czym jest Dao w Daodejing? [cytat]„Coś tajemniczo powołane do życia,/ znacznie wcześniej przed ukształtowaniem się Nieba i Ziemi./ Jest milczące i bezkształtne,/ nie ma sobie równych./ Jest zawsze obecne, w nieskończonym ruchu./ Od niego jak od matki, czerpie życie każda rzecz./ Nie znam jego imienia,/ dlatego nazywam je Dao./ Gdybym miał je opisać, powiedziałbym, że jest wielkie./ Wielkie znaczy rozszerza się, rozszerza się znaczy oddala się, oddala się znaczy wraca./ Tak Dao jest wielkie, Niebo jest wielkie,/ Ziemia jest wielka, również król jest wielki./ Cztery rzeczy są wielkie we wszechświecie, a król jest jedną z nich./ Król idzie za ziemią,/ Ziemia podąża za Niebem,/ Niebo podąża za Dao,/ Dao podąża za spontanicznością.”[/cytat] Dao jest jednością bytu (you) i niebytu (wu). „Wu” jest zasadą bierną, żeńską (yin); „You” jest zasadą czynną, męską (yang). Dao jest również Bezimienne. Może być uważane zarówno za zasadę prawdy transcendentną, jak i immanentną do rzeczywistości. W „Daodejing” możemy przeczytać: „Kto bierze cugle antycznego Dao/ będzie panował nad obecnymi rzeczami./ Poznać to, co jest początkiem,/ znaczy zrozumieć korzeń Dao”.
Według Federico Avanzini można wyróżnić trzy główne aspekty Dao: • Taiyi (Najwyższa Jedność). Dao jest niepodzielone, pozbawione przeciwieństw, jest wieczną jednością. • Siła przekształcająca kosmos. Zhuangzi napisał: „Coś w najwyższym stopniu boskiego i świetlistego przekształca się poprzez sto metamorfoz w świecie. Istoty ziemskie są poddane od samego początku metamorfozom w śmierci i w życiu, w kwadracie i w kole, nie znają swego wspólnego korzenia. Ponieważ w taki właśnie sposób istoty te naturalnie istnieją od starożytności do naszych dni. Przestrzeń jaka znajduje się między sześcioma punktami kardynalnymi, choć przeogromna, jest zawarta w nim (Dao); jesienny meszek, choć niewielki, od niego otrzymuje swą formę. Wszystkie istoty znikają, pojawiają sięi odnawiają nieprzerwanie w ciągu swego życia. Ciemność, światło i cztery pory roku zmieniają się zgodnie z regularnym porządkiem. Mroczne i wymykające się jest samą egzystencją; na początku bez formy jest podobne do ducha. Wszystkie byty świata, które posiadają je w sobie, nie wiedzą o jego egzystencji. Jest nazywane korzeniem wszechświata. Ten który zna ten wspólny korzeń, godzien jest obserwować Niebo.” • Rzeczywistość ostateczna do której wszystko chce powrócić.
Działanie zgodne z Dao to działanie bez ingerowania, manifestowanie potęgi poprzez własne słabości. Laozi zaleca rządzenie z zachowaniem bezstronności i nieingerencji oraz bez stosowania przemocy i przymusu. Mówi on, iż jeżeli rządzi się cesarstwem zgodnie z Dao, wtedy duchy nie będą szkodzić ludziom. Aby pokonać zło panujące na świecie, należy wrócić do stanu pierwotnego, prostoty i pozwolić, aby świat rządził się sam.

Zhuangzi W jednym z zasadniczych dzieł filozofii taoistycznej, czyli w „Zhuangzi” dowiadujemy się, że na początku wszystko było niepodzielne. Istniała równowaga między Ciemnością (yin) i Światłością (yang), wszystko odbywało się naturalnie. Człowiek żył w harmonii z Dao. Jednak człowiek zaczął wykorzystywać swój rozum, co wpłynęło na rozwój cywilizacji. Ludzie chcieli oddziaływać na innych, co spowodowało oderwanie Dao od świata. W ten sposób świat i Dao przestali dla siebie istnieć. Obrazują to słowa: „Stąd widać, że świat utracił Dao, a Dao utraciło świat; że Dao i świat utraciły się dla siebie wzajemnie”.
Zhuangzi podziela przekonanie twórców Daodejing jako, że nieporządek i zło na świecie jest skutkiem oddzielenia Dao od świata. Według niego powinno się odejść od wszelkiej chęci podporządkowywania sobie innych ludzi i rządzenia światem. Człowiek powinien poddać się swojemu przeznaczeniu. Wnioski Według dwóch zasadniczych dzieł filozofii taoistycznej, czyli Daodejing i Zhuangzi Tao jest pewną siłą, niepodzielną i pozbawioną przeciwieństw. Właśnie dzięki Tao została zachowana harmonia między Yin i Yang. Jest czymś na kształt drogi którą podąża człowiek, przejściem między Ziemią i Niebem. Tao jest zarazem transcendentne, jak i immanentne. Według Zhuangzi na początku świat i Tao współgrały ze sobą. Jednak człowiek zakłócił naturalny porządek. Wyniósł się on do roli prawodawcy, zaczął ustalać co jest dobre, a co złe. Chcąc objąć władzę nad światem wprowadził zło i nieporządek. Do osiągnięcia swoich celów zaczął stosować przemoc. Cywilizacja zaczęła się rozwijać i człowiek oderwał się od natury. Wszystkie te działania spowodowały, że świat utracił Tao. Aby zrozumieć Tao należy odrzucić wszystkie myśli i wyrzec się rozumu. Federico Avanzini napisał: „Dao jest jak światło (ming), które rozjaśnia każdy kąt wszechświata i czyni go widzialnym. Dao jest jak nieociosany blok (Pu), który zawiera w sobie wszelką możliwą formę, jest pierwotną prostotą. Poznanie racjonalne jest pozbawione mocy wobec tajemnicy Dao. Aby mieć dostęp do jego prawdy, człowiek – twierdzi Zhuangzi – powinien praktykować post serca, to znaczy wyrzec się rozumu, zapomnieć wszystko, uwolnić się od własnego ciała, usunąć swoje zmysły, porzucić wszelką formę, opróżnić rozum, aby zjednoczyć się z tym, który wszystko obejmuje. Do prawdy Dao dostępuje się poprzez oświecenie mistyków, w jedności z całym wszechświatem, ponad rozróżnieniem na „ja” i „ty”.”

Wszystkie cytaty pochodzą z Frederico Avanzini, Religie Chin, WAM, Kraków, 2004