Zdarzenie kryzysowe to sytuacja będąca następstwem zdarzenia rodzącego zagrożenie, na tyle istotna dla bezpieczeństwa ludzi, mienia i środowiska, że może prowadzić do zerwania więzów społecznych przy równoczesnym poważnym ograniczeniu funkcjonowania organów administracji publicznej.

Myślą przewodnią działań logistycznych podejmowanych w sytuacjach kryzysowych jest możliwie jak najszybsze dotarcie z niezbędnym zaopatrzeniem i usługami logistycznymi do wszystkich poszkodowanych (potrzebujących). Wielkość niezbędnie koniecznych dostaw zaopatrzenia oraz zakres usług logistycznych mogą być określone wg minimalnych norm, bowiem istotą działań logistycznych w sytuacjach kryzysowych jest zapewnienie osobom poszkodowanym możliwości przetrwania.

W dostarczaniu środków zaopatrzenia priorytetowymi są:

• woda pitna,
• żywność,
• odzież i energia (elektryczna i cieplna),

W usługach logistycznych:

• pomoc medyczna (przedsięwzięcia ratujące życie i zdrowie),
• usługi gospodarczo‐bytowe (przygotowanie posiłków, wypiek chleba, zakwaterowanie, usługi handlowe itp.).

Z logistycznego punktu widzenia na organizację, w tym szczególnie na realizację dostaw zaopatrzenia oraz świadczenia usług logistycznych i medycznych mają wpływ przede wszystkim czynniki (zdarzenia) które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, a także ich mienia, dziedzictwa kulturowego lub infrastruktury krytycznej. Wobec tego sytuacja kryzysowa przez specjalistów służb logistycznych postrzegana jest przez pryzmat czterech powodujących ją zdarzeń:  Katastrofa naturalna  Awaria techniczna  Niepokoje społeczne  Zdarzenia (działania) terrorystyczne

Przedsięwzięcia logistyczne muszą obejmować adekwatne procedury, uwzględniające kolejność realizacji dostaw zaopatrzenia oraz świadczenia usług logistycznych i medycznych na rzecz ludności poszkodowanej, w zależności od zdarzeń, ich skali oraz stopnia zagrożenia.

W zależności od rodzaju zdarzenia kolejność działań (zadań) logistycznych może być następująca:

Podczas katastrof naturalnych:

1. Pomoc medyczna rannym i chorym;
2. Dostawy podstawowych artykułów żywnościowych;
3. Ewakuacja ludności z rejonów zagrożonych;
4. Rozwijanie tymczasowych miejsc zakwaterowania;
5. Usługi transportowe; ratowanie mienia; infrastruktury krytycznej i środowiska; usługi gospodarczo – bytowe; pomoc socjalna;

Podczas awarii technicznych:

1. Pomoc medyczna rannym;
2. Ewakuacja zagrożonych osób i mienia;
3. Dostawy zaopatrzenia i usługi gospodarczo- bytowe dla ludności poszkodowanej;
4. Przedsięwzięcia na rzecz infrastruktury krytycznej i środowiska;

Podczas niepokojów społecznych:

1. Zapewnienie ciągłości dostaw środków zaopatrzenia;
2. Usługi transportowe;
3. Pomoc medyczna dla rannych i chorych;
4. Zapewnienie ciągłości dostaw mediów komunalnych;

Podczas zdarzeń terrorystycznych:

1. Pomoc medyczna rannym;
2. Usługi transportowe;
3. Działania logistyczne na rzecz mienie, infrastruktury krytycznej, infrastruktury transportowej oraz środowiska;

Organizacja dostaw wody. Dostawy wody dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych mają miejsce w wypadku zniszczenia, zanieczyszczenia eksploatowanych ujęć wodnych i studni.

W początkowym okresie uruchamia się dystrybucję wody butelkowanej, oraz organizowane są dostawy w cysternach samochodowych (3000 – 3500l) i zbiornikach na wodę (500 – 1000l) w systemie obwoźnym całodobowym. Realizatorami tych dostaw są przede wszystkim przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji.

Pożądanym rozwiązaniem jest także gromadzenie niezbędnych zapasów wody butelkowanej, oraz wcześniejsze przygotowania, a następnie szybkie uruchomienie awaryjnych ujęć wody, w tym szczególnie wód podziemnych. Ważnymi źródłami zaopatrzenia w wodę ludności poszkodowanej mogą być prywatne ujęcia wodne oraz różnego rodzaju studnie udostępniane w ramach obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych.

W sytuacji ewakuacji ludności do tymczasowych miejsc zakwaterowania:  Zaopatrzenie jej w wodę pitną na czas transportu (podróż 4 – 5 godzin, lub wysokie temperatury) – woda butelkowana;  Zaopatrzenie w wodę pitną oraz do celów gospodarczych podczas pobytu w tymczasowych miejscach zamieszkania – wykorzystanie stacjonarnych źródeł wody (studnie głębinowe, wodociągi);

W przypadku wystąpienia epidemii chorób zakaźnych, skażeń promieniotwórczych, skażeń chemicznych organizowana jest blokada rejonów ‘skażonych’. Sytuacja ta wymaga posiadania dwóch środków transportu wody – jeden dowozi, drugi rozwozi. Dodatkowym zadaniem są dostawy wody gospodarczej niezbędnej do prowadzenia odkażania ludności i sprzętu opuszczających blokowane rejony.

Organizacja dostaw żywności. Dostawy żywności dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych organizowane są w przypadku zerwania, bądź poważnego zakłócenia dostaw artykułów żywnościowych dla rejonu zdarzenia. Z doświadczeń sytuacji kryzysowych podstawowym produktem żywnościowym dostarczanym ludności poszkodowanej w rejonach zdarzenia jest chleb oraz dodatki do niego – głównie konserwy mięsne.

Stan przygotowania produktów żywnościowych zależy od warunków panujących w rejonie zagrożenia, szczególnie od sprawności mediów komunalnych (głównie dostaw energii). Jeżeli ludność ma możliwość przyrządzenia sobie posiłków samodzielnie, zaopatrywanie w żywność ogranicza się do dostaw podstawowych produktów żywnościowych. Jeżeli nie ma takiej możliwości wówczas organizowane są punkty żywienia zbiorowego (z reguły są to stołówki szkolne, zakładowe, bary, restauracje, w trudnych sytuacjach kuchnie polowe). W przygotowaniu posiłków istotną rolę odgrywają organizacje społeczne, miejscowa ludność oraz wojskowe pododdziały logistyczne (zaopatrzenia).

Podczas ewakuacji ludności poszkodowanej do tymczasowych miejsc zakwaterowania:  Jeżeli czas przemieszczenia jest dłuższy niż 4 – 5 godzin – dodatkowa organizacja żywienia podczas podróży (wydawanie prowiantu np. kanapek, organizacja postoju i wydanie posiłku, bądź wydanie gorącego posiłku zaraz po przybyciu na miejsce zakwaterowania).

W przypadku wystąpienia epidemii chorób zakaźnych, skażeń chemicznych itp.:  Dostawy żywności do rejonów zagrożonych wyłącznie poprzez posterunki kontrolne;  W przypadku epidemii i chorób zakaźnych konieczny jest ich przeładunek na środki transportu wewnętrznego;  Konieczne jest stosowanie procedur zapobiegających skażeniu dostarczanej żywności, jak i personelu oraz środków transportu.

Organizacja dostaw artykułów powszechnego użytku. Bardzo szeroki asortyment artykułów powszechnego użytku, które mogą być potrzebne ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych, ścisłe uwarunkowanie tego asortymentu od rodzaju zdarzenia oraz warunków panujących w rejonie zdarzenia powodują, że problem tych dostaw musi zostać rozwiązany każdorazowo indywidualnie. Artykuły te mogą pochodzić np. z magazynów przeciwpowodziowych, zasobów miejscowych, dostaw organizowanych przez nadrzędne organy administracji, darów akcji humanitarnych, a także zakupów dokonywanych przez administrację lokalną przy wykorzystaniu funduszy przewidzianych na czas sytuacji kryzysowej.

Z logistycznego punktu widzenia szczególnie istotnym problemem będzie racjonalna dystrybucja artykułów (właściwe artykuły, we właściwych ilościach, właściwym osobom, właściwej jakości), ich ochrona oraz zapobieganie nadużyciom. Pomocy w tym zakresie mogą udzielić organizacje pozarządowe, w tym szczególnie religijne i charytatywne.

Organizacja dostaw innych rodzajów zaopatrzenia. Należą do nich: sprzęt i nośniki energii, paliwa płynne do pojazdów mechanicznych, sprzęt przeciwpożarowy, środki i sprzęt przeciwpowodziowy, środki i sprzęt do prowadzenia dezynfekcji itp.. Zaopatrzenie na tego rodzaju dostawy uwarunkowane jest rodzajem sytuacji kryzysowej oraz zależy od panujących warunków logistycznych w tym czynników ekstremalnych. Dostarczane środki, skala dostaw oraz ich pilność są każdorazowo różne.

Powszechnie przyjmuje się, że zaopatrzenie oraz usługi logistyczne i usługi medyczne (niezbędne ludności poszkodowanej dla ratowania zdrowia i życia oraz do przetrwania sytuacji kryzysowej) realizowane są skutecznie, jeżeli docierają do wszystkich odbiorców: we właściwym czasie, we właściwe miejsce, we właściwej postaci bądź właściwej kondycji oraz we właściwych (niezbędnych) ilościach.