Alexis Henri Charles Clérelde, wicehrabia de Tocqueville urodził się 29 lipca 1805 roku a zmarł 16 kwietnia 1859 r. Był wybitnym socjologiem , politykiem, członkiem poważanej w świecie Akademi Francuskiej, ministrem spraw zagranicznych deputowanych a przed wszystkim myślicielem . Uznaje się go za jednego z najgorliwszych zwolenników liberalizmu arystokratycznego. Przed rozpoczęciem swojej pracy chciałbym nadmienić iż jego poglądy były formułowane na podstawie niepełnego obrazu demokracji amerykańskiej i dość specyficznego poglądu na demokracje ateńską i postawy ateńskich obywateli. Zanim przedstawię pogląd tego człowieka na demokracje chciałbym ukazać ogólny zarys funkcjonowania demokracji ateńskiej i postawy obywateli. Nazwa demokracja pochodzi od greckich słów demos (lud) i kratos (władza), tak więc dosłownie można demokracje tłumaczyć jako władze ludu. Wszyscy pełnoprawni obywatele Aten powyżej 20 roku życia mieli wszelkie prawa do udziału w życiu politycznym . W ciągu roku odbywało się kilkadziesiąt sesji tak zwanego ,,Zgromadzenia Ludowego’’ w którym każdy wspomniany wcześniej pełnoprawny obywatel miał prawo głosować a głos, powiedzmy średnio zamożnego był tak samo ważny jak bogacza.Za udział w zgromadzeniu wypłacano niewielkie, ale jednak diety. Ważne decyzje wymagała tak zwanego ,,Quorum’’ , czyli zebrania co najmniej 6000 obywateli. Mniej ważne decyzje podejmowano głosem większości. Ogromne pole to manipulacji i oszustw sprawiał sposób liczeniu głosów. Najczęściej obywatele głosowali za pomocą podniesienia ręki. Czasami głosowano za pomocą kamieni lub pism. Kolejnym organem demokracji ateńskiej była rada pięciuset. Aby kandydować do rady trzeba było mieć co najmniej 30 lat. Podczas zgromadzeń ludowych kandydatów ze wszystkich okręgów wyłaniano 1000 osób, a spośród nich losowano 500 radnych, a pozostała 500 stanowiła ich zmienictwo. Każdy okręg posiadał liczbę radnych proporcjonalną do liczby mieszkańców. Kadencja rady trwała około roku . Najwyższą ale częściowo jedynie reprezentacyjną rolę posiadał epistates. W kompetencjach rady leżały kwestie gospodarcze i polityka zewnętrzna Kolejnym organem ateńskim który przedstawię jest sąd ludowy. Sędziami zostawali wylosowani obywatele który uprzednio zgłosili taką chęć, na okres około roku. Typowym d;a trgo systemu sądownictwa był całkowity chaos, na trybunałach zbierała się wielokrotność +1 na liczbie 500, czyli mogłoby ich być 501, 1001, itd. Sędziowie z racji braku jakiegokolwiek doświadczenia często wydawali błędne wyroki. Nie było prokuratury i obrony jako takiej. Każda ze stron wykładała swoje racje osobiście.

Najważniejszym z twierdzeń Tocquewilla było stwierdzenie że żaden ustrój stworzony do terj pory przez człowieka nie jest idealny, ale demokracja jest temu najbliższa. Mimo początkowego chaosu na dłuższą metę zapewnia porządek publiczny i sprawiedliwość chociaż głos niewykształconego robotnika liczy się tak samo jak głos profesora. Czytając pomiędzy wierszami Tocquewill zalicza jak starożytni Grecy dwie najważniejsze wartości wolność i godność. Tocquaville słusznie porównał demokracje do ustroju arystokratycznego ponieważ mimo tej otoczki rządów większości i tak bogatsi, cwani i bezwzględniejsi dobierali się do władzy jak w arystokratycznym ustroju (taka mała prywatna dygresja) .Według niego jedyną różnicą była dystrybucja majątku i władzy. W teorii w demokracji możliwa jest kariera bez koneksji ale myśliciel uważał że rządy arystokracji były lepiej zorganizowe i skuteczniejsze, chociaż w ogólnym rozrachunku demokracja była lepsza. Ważnym punktem w jego rozważaniach były czasowy ograniczenie wolności w razie wyższej potrzeby utrzymania porządku chociaż w odniesieniu do Aten wyglądałoby to dość pretensjonalnie. Według niego ateny były republiką arystokratyczną ponieważ na 350 tys. mieszkańców tylko 22 było pełnoprawnymi obywatelami z prawami wyborczymi jak wcześniej wspominałem. Niewielka ich grupa, dobrze wykształcona i inteligetniejsza potrafiła manipulować masami(jak wcześniej wspomniałem przy zgromadzeniu ludowym). Uważał że w społeczeństwie demokratycznym interes jednostek oraz bezpieczeństwa państwa wymuszał na społeczeństwie kształcenie po kątem handlowym i przemysłowym . Słowem podsumowania Ten wybitny myśliciel uważał iż studiowanie literaturystarożytnej w tym ich obyczajów . Uważał że studiowanie literatury i uczenie się na błędach popełnianych między innymi przez greków i rzymian.

Bibliografia:

N. Hammond, „Dzieje Grecji”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973 Alexis De Tocquaville ,,O Demokracji w Ameryce’’ Państwowy Instytut Wydawniczy