Siły Zbrojne- definicja „Siły Zbrojne RP są podstawowym elementem systemu obronnego państwa, przeznaczonym do skutecznej realizacji polityki bezpieczeństwa i obronnej. Zwiększające się spektrum zadań sił zbrojnych wymusza zmiany w procesie planowania obronnego oraz okresową aktualizację podstawowych założeń planistycznych, w tym szczególnie misji i zadań sił zbrojnych” . Siły Zbrojne, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, służą ochronie niepodległości RP i niepodzielności jej terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jej granic. Wykonują zadania wynikające ze Strategii bezpieczeństwa, a skonkretyzowane w stosownych narodowych i sojuszniczych planach reagowania kryzysowego i obrony państwa. Siły Zbrojne RP zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają cywilnej i demokratycznej kontroli. Siły Zbrojne RP - działając w narodowym systemie obronności i systemie sojuszniczym NATO - są gotowe do wykonywania trzech rodzajów zadań strategicznych: zadań obronnych w razie wojny (odparcie bezpośredniej agresji na terytorium Polski lub udział w odparciu agresji na inne państwo sojusznicze), zadań reagowania kryzysowego (także w ramach misji organizacji międzynarodowych) oraz zadań stabilizacyjnych i prewencyjnych w czasie pokoju. Zadania te są podstawowym wyznacznikiem kierunków rozwoju i doskonalenia systemu obronności RP, w tym w szczególności Sił Zbrojnych. Siły Zbrojne RP posiadają i rozwijają zdolności uczestniczenia w operacjach reagowania kryzysowego poza obszarem RP. Siłom Zbrojnym RP należy zapewnić odpowiednią zdolność do: odstraszania potencjalnego agresora, prowadzenia operacji obronnej przeciwko agresji na szeroką skalę, udziału w dwóch jednoczesnych większych operacjach reagowania kryzysowego spoza Art. V Traktatu Północnoatlantyckiego albo w kilku operacjach o mniejszej skali, w tym operacjach pokojowych w ramach sił międzynarodowych. Wielkość i wyposażenie Sił Zbrojnych są zgodne z postanowieniami porozumień w dziedzinie kontroli zbrojeń których stroną jest Polska, w tym w szczególności Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie (CFE). Zadania sił zbrojnych Do zadań Sił zbrojnych należy: zapewnienie bezpieczeństwa w czasie pokoju, utrzymanie sił i niezbędnych zdolności operacyjnych w czasie pokoju w celu zagwarantowania wraz z innymi służbami: • ochrony i bezpieczeństwa Polski oraz jej obywateli; • udzielania pomocy wojskowej organom władzy i administracji państwowej, organizacjom cywilnym i społeczeństwu; • wspierania polskiej polityki zagranicznej w kształtowaniu bezpiecznego środowiska międzynarodowego, głównie w najbliższym otoczeniu Polski oraz rozwijania współpracy wojskowej, a także środków budowy zaufania i bezpieczeństwa. Udział Sił Zbrojnych do realizacji powyższych celów jest stosowany w formach pośrednich lub bezpośrednich. I chociaż ciężko określić granicę między bezpośrednim a pośrednim użyciem sił zbrojnych to tradycyjne użycie sił zbrojnych w sposób bezpośredni polegało na zaangażowaniu się w konflikt zbrojny. Współcześnie coraz częściej bezpośrednie użycie sił zbrojnych przyjmuje formę misji niewojennych. Możliwości bezpośredniego użycia sił zbrojnych nie wyczerpuje dziś ani obrona militarna, ani agresja definiowana przez ONZ . W odpowiednim dokumencie ONZ wymienia się następujące jej formy: inwazję, okupację, bombardowanie terytorium innego państwa lub użycie przeciwko niemu jakiejkolwiek broni, użycie sił zbrojnych znajdujących się na terenie drugiego państwa w sposób sprzeczny z wzajemnym porozumieniem. Do pośrednich metod należy zaliczyć: rozbudowane fortyfikacje, które miały odstraszać potencjalnych agresorów, wykorzystanie wywiadu, przekazywanie uzbrojenia lub nowych technologii, wpływ przez samo posiadanie potencjału militarnego, np. daniny, kontrybucje. Siły Zbrojne mają również obowiązki w czasie trwania pokoju należy do nich: a) monitorowanie i ochrona przestrzeni powietrznej oraz wspieranie ochrony granicy lądowej i wód terytorialnych; b) prowadzenie działalności rozpoznawczej i wywiadowczej; c) prowadzenie współpracy wojskowej w zakresie rozwoju i stosowania środków budowy zaufania i bezpieczeństwa w bezpośrednim otoczeniu Polski i na świecie; d) implementacja postanowień porozumień rozbrojeniowych oraz nadzór nad ich realizacja; e) wspieranie władz państwowych oraz administracji publicznej w reagowaniu na zagrożenia niemilitarne - głównie klęski żywiołowe i katastrofy; f) prowadzenie działań poszukiwawczo-ratowniczych; g) realizacja zabezpieczenia topograficznego i działalności hydrograficzno meteorologicznej; h) oczyszczanie terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego; i) monitorowanie skażeń promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych na terytorium kraju W obowiązku Sił Zbrojnych jest także utrzymanie sił i zdolności operacyjnych niezbędnych do wspierania, zgodnie z polska racją stanu, instytucji i organizacji międzynarodowych w zakresie reagowania kryzysowego przez podejmowanie wojskowych działań stabilizacyjnych (innych niż działania zbrojne) i udział w operacjach humanitarnych poza terytorium kraju, np. a) udział w operacjach utrzymania pokoju prowadzonych przez NATO, UE i ONZ oraz wynikających z innych porozumień międzynarodowych; b) wspieranie operacji humanitarnych prowadzonych przez organizacje międzynarodowe, rządowe i inne. Dodatkowo Siły Zbrojne zapobiegają konfliktom lokalnym i regionalnym oraz biorą udział w ich rozwiązywaniu. Jest to m.in.: utrzymanie sił i zdolności operacyjnych: •niezbędnych do obrony Polski i innych państw Sojuszu w wypadku groźby konfliktu o niskiej intensywności; • wspierania polskiej polityki zagranicznej przez uczestnictwo wyspecjalizowanych komponentów SZ RP w sojuszniczych, unijnych lub koalicyjnych operacjach prewencyjnych i wspierania pokoju na oddalonych teatrach działań; • uczestnictwa w wysiłkach mediacyjnych, a także prowadzenia działań na rzecz ochrony praw człowieka. Siły Zbrojne biorą udział w działaniach antyterrorystycznych, prowadzą działania prewencyjne, biorą czynny udział w zwalczaniu terroryzmu a także uczestniczą w likwidacji skutków działań terrorystycznych. Zachowują zdolność do zwiększania potencjału SZ RP w celu odparcia ewentualnego ataku strategicznego przeciwko Polsce lub innym państwom Sojuszu. Obrona przed agresja w tej skali wymaga czasu na przygotowanie i rozwinięcie odpowiedniego zgrupowania obronnego, w tym zorganizowania wsparcia sojuszniczego, w celu zatrzymania działań ofensywnych agresora i stworzenia warunków do wykonania strategicznego przeciwuderzenia.

Organizacja sił zbrojnych W skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wchodzą trzy rodzaje wojsk: wojska lądowe, wojska lotnicze i obrony powietrznej oraz marynarka wojenna. We wszystkich rodzajach sił zbrojnych występują wojska operacyjne i wojska obrony terytorialnej. Siły zbrojne obejmują wojska wydzielone do dyspozycji NATO oraz pozostające pod wyłącznie narodowym dowództwem. Wojska wydzielone do NATO obejmują siły reagowania (w tym natychmiastowego i szybkiego), główne siły obrony i siły wzmocnienia. Proporcja między poszczególnymi kategoriami sił jest dostosowana do charakteru naszego położenia strategicznego w Sojuszu. Wojska operacyjne są przygotowywane przede wszystkim do działania w ramach sojuszniczych, wielonarodowych formacji wojskowych. Ich wielkość, stopień gotowości, zdolność do przegrupowania i prowadzenia długotrwałych operacji oraz minimalizowania strat własnych będą odpowiadać zobowiązaniom do wspólnej obrony sojuszniczej i prowadzenia operacji reagowania kryzysowego, w tym poza terytorium RP, w znacznym oddaleniu od własnych baz. Wojska operacyjne cechuje nowoczesność, mobilność oraz znaczna uniwersalność w zakresie możliwości wykonywania zadań. Wojska obrony terytorialnej przeznaczone są do wspierania i zapewniania swobody działania wojsk operacyjnych oraz wykonywania lokalnych zadań obronnych w ścisłym współdziałaniu z niemilitarnymi ogniwami struktury państwowej. Skład i struktura wojsk obrony terytorialnej oraz system kierowania nimi są dostosowane do ustroju i podziału terytorialnego państwa oraz lokalnych potrzeb i warunków. Istotne znaczenie dla sił zbrojnych będą mieć Narodowe Siły Rezerwowe (NSR). Docelowo umożliwią one wzmocnienie potencjału wojsk operacyjnych i wojsk wsparcia. NSR tworzy wyselekcjonowany ochotniczy zasób żołnierzy rezerwy, posiadających przydziały kryzysowe na określone stanowiska służbowe w jednostkach wojskowych, nadane w wyniku ochotniczo zawartych kontraktów na pełnienie służby wojskowej w rezerwie i pozostających w dyspozycji do wykorzystania w przypadku realnych zagrożeń militarnych i niemilitarnych, zarówno w kraju, jak i za granicą . W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą również:

• Dowództwo Operacyjne Sił Zbrojnych, które odpowiada za: planowanie operacyjne i dowodzenie operacyjne częścią Sił Zbrojnych RP, wydzieloną z Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych oraz Marynarki Wojennej i przekazaną w jego podporządkowanie dla przeprowadzenia operacji, w tym poza granicami kraju; wykonywanie zadań Ministra Obrony Narodowej w zakresie ochrony granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej; przygotowanie organów dowodzenia operacyjnego Sił Zbrojnych RP, a także ich zgrywanie z dowództwami związków organizacyjnych i jednostek wojskowych przewidywanych do wydzielenia w jego podporządkowanie;

• Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych odpowiedzialny za: organizowanie i kierowanie systemem wsparcia logistycznego sił zbrojnych, w tym zabezpieczenie jednostek wojskowych użytych lub przebywających poza granicami państwa; kierowanie procesem planowania i realizacji zadań wynikających z pełnienia funkcji państwa-gospodarza (HNS) i państwa wysyłającego; zarządzanie obroną terytorialną, wydzielonymi siłami inżynierii wojskowej i obrony przed bronią masowego rażenia; kierowanie terenowymi organami wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej w sprawach operacyjno-obronnych i rządowej administracji niezespolonej;

• Inspektorat Wojskowej Służby Zdrowia, który jest organem zarządzającym systemem zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP, odpowiedzialnym za kierowanie wojskową służbą zdrowia, programowanie rozwoju systemu zabezpieczenia medycznego oraz współpracę cywilno-wojskową w sektorze medycznym;

• Żandarmeria Wojskowa, jako wyodrębniona i wyspecjalizowana służba, przeznaczona głównie do: ochraniania porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych; udziału w narodowym systemie reagowania kryzysowego; udziału w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych oraz realizacji zadań wsparcia działań wojsk operacyjnych;

• Dowództwo Garnizonu Warszawa, którego zasadniczymi zadaniami są: kompleksowe przygotowanie warunków zapewniających sprawne rozwinięcie i funkcjonowanie stanowisk dowodzenia szczebla strategicznego w czasie pokoju, kryzysu i wojny; ochrona i obrona obiektów oraz zabezpieczenie funkcjonowania Ministerstwa Obrony Narodowej i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej. Ponadto, po ogłoszeniu mobilizacji, w skład Sił Zbrojnych RP wchodzą: Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego .

Czynniki warunkujące kształt Sił Zbrojnych państwa (militarne, polityczne, ekonomiczne) ● ustrój społeczny państwa ● możliwości ekonomiczne ● dostępne technologie produkcji ● polityka państwa ● położenie, rozmiar i charakter terytorium ● liczba ludności ● cechy narodowościowe i demograficzne ● możliwości bojowe antagonistów (przeciwnika) ● charakter współczesnych i przewidywanych konfliktów ● zobowiązania sojusznicze

Cywilna kontrola nad armią Cywilna kontrola nad wojskiem oznacza podporządkowanie go demokratycznie wybranym władzom cywilnym. Termin „Cywilna kontrola nad Siłami Zbrojnymi” należy rozumieć, jako POLITYCZNE DYREKTYWNE KIERUNKOWANIE I SPRAWOWANIE KONTROLI przez cywilnego Ministra ON, ale nie bezpośrednie ZARZĄDZANIE i OPERACYJNE DOWODZENIE. Według tej koncepcji Minister ON określa i przekazuje najwyższemu Dowództwu Wojskowemu polityczne dyrektywy dotyczące kierunków polityki obronnej i wynikających z tego zadań dla Sił Zbrojnych, uczestniczy w tych sferach zarządzania Siłami Zbrojnymi, które nie odnoszą się do bezpośredniego dowodzenia wojskami. Do obowiązków Ministra ON należy także zapewnienie Siłom Zbrojnym budżetu, prawnego obramowania oraz wszystkiego tego, co wymaga relacji z Rządem. Minister ON sprawuje także kontrolę realizacji przez najwyższe Dowództwo Wojskowe otrzymanych dyrektyw. Natomiast za ich wykonywanie odpowiada Dowództwo Wojskowe, które jest jedynym organem upoważnionym do dowodzenia wojskami. Ponadto szczególna jest rola prezydenta lub monarchy, który jako Zwierzchnik Sił Zbrojnych ma wpływ na sytuację w wojsku. Zasady demokratycznego funkcjonowania państwa prawa mają mieć decydujący wpływ na organizację obronności i wojska oraz zabezpieczać prymat polityki nad siłami zbrojnymi w interesie społeczeństwa. Wiąże się to z supremacją prawa nad wszelkimi działaniami politycznymi i respektowaniem zasady trójpodziału władz wyłanianych w demokratycznych wyborach oraz ich równowagi w państwie. W porównaniu z tak rozumianą cywilną i demokratyczną kontrolą nad wojskiem inne i znacznie węższe , niejako usługowe znaczenie w stosunku do tej zasady, ma kontrola różnych dziedzin życia i działalności wojska przez różny organy kontrolne. „Potrzeba kontroli wynika także ze szczególnych właściwości armii i związanych z tym czynników ryzyka. Wojsko bowiem przedstawia sobą siłę, która niekontrolowana (niekierowana) może zagrozić władzy politycznej, innym elementom struktury państwa czy wręcz społeczeństwu „

Charakterystyka wybranych armii świata Siły Zbrojne Polski Położenie geopolityczne Polskie praktycznie wymusza posiadanie stosunkowo silnych sił zbrojnych, nawet w okresie, gdy relacje z większością państw sąsiedzkich są dobre lub bardzo dobre. Dziś główne zagrożenie dla bezpieczeństwa Polski nie płynie z zachodu, północy ani południa, ale ze wschodu i północnego-wschodu. Dyktatura w Białorusi, niepewny kurs polityki strategicznej Ukrainy i jej losów oraz od dawna obecny imperializm Rosji to podstawowe hipotetyczne źródła zagrożenia militarnego dla Polski. Do tego dochodzi zagrożenie związane z terroryzmem i odpowiedzialność za bezpieczeństwo zbiorowe w sojuszu. Choć wymienione kierunku, z których płyną zagrożenie i ich stopień jest zdecydowanie symboliczny, nie zwalnia to jednak państwa przed przygotowaniem się na najgorsze, a przede wszystkim na zapewnienie odpowiednich środków odstraszania. Państwo musi przygotowywać się na najgorsze, nawet wtedy, gdy wszystko wokół zdaje się, że działa jak należy. Niestety ta mądrość jest dla wielu obecnie zakazanym owocem, po który nie będą sięgać, aż do momentu, gdy będzie za późno. „Przyjęty w Wojsku Polskim podział funkcjonalny na rodzaje wojsk i służb odpowiada wszystkim ogólnym standardom. Występują w nim wojska:

• zmechanizowane i pancerne,
• rakietowe i artylerii,
• obrony przeciwlotniczej,
• inżynieryjne,
• chemiczne,
• rozpoznania i walki radioelektronicznej,
• łączności i informatyki,
• aeromobilne,
• specjalne,
• logistyki. Poszczególne rodzaje wojsk mają swoje centralne organy kierownicze. Nie są to jednak organy dowodzenia ani samodzielne sztaby. Funkcjonują one jako operacyjnie niesamodzielna cześć większego sztabu. Jednostki tych wojsk wchodzą w zasady w skład związków i oddziałów rodzajów wojsk (lądowych, powietrznych, morskich)[…] Przedstawiony powyżej podział na rodzaje wojsk WP odnosi się w pełni do wojsk lądowych. Większość z nich występuje też w polskich siłach powietrznych oraz morskich. W skład sił powietrznych wchodzą trzy główne specyficzne rodzaje wojsk: lotnictwo, wojska obrony powietrznej, wojska radio techniczne. Odmienne, zróżnicowane klasyfikacje stosuje się w siłach morskich. Obok rodzajów wojsk występują służby. W Wojsku Polskim stanowią je: żandarmeria, wojskowe służby informacyjne, służba zdrowia […] Trzon Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej tworzą Wojska Lądowe, które liczą obecnie łącznie niecałe 60 tys. żołnierzy, z czego w jednostkach liniowych znajduje się ok. 45 tys. żołnierzy. Siły Specjalne Polski Suwerenna Polska potrzebowała jak wszystkie nowoczesne państwa elitarnych jednostek wojskowych. Takie oddziały istniały już wcześniej, ale we współczesnej postaci zostały sformowane w latach dziewięćdziesiątych XX w. Przystąpienie naszego państwa do NATO otworzyło nowe możliwości rozwoju Wojsk Specjalnych. Polskie siły specjalne coraz częściej współdziałały w ramach operacji sojuszniczych poza granicami. Jednocześnie pojawiła się koncepcja powołania w strukturach Sił Zbrojnych specjalnego dowództwa, któremu podporządkowane będą właśnie Wojska Specjalne. Dowództwo Wojsk Specjalnych (DWS) powołane zostało 1 stycznia 2007 r. Dowództwo Wojsk Specjalnych jest specjalnym organem, który umożliwia Dowódcy spełnianie funkcji dowodzenia i zarządzania podległymi jednostkami Wojsk Specjalnych. Ten rodzaj sił zbrojnych liczby ok. 2,1 tys. żołnierzy. Jednostka Wojskowa „GROM” Jednostka Wojskowa „GROM” to jednostka Wojsk Specjalnych, sformowana 13 lipca 1990 r. Właściwe rozwinięcie skrótu GROM to: Grupa Reagowania Operacyjno-Manewrowego. Jest to pierwsza polska jednostka, która zorganizowana została według najlepszych wzorców amerykańskich i brytyjskich. Formacja przygotowana jest do wszechstronnego prowadzenia operacji specjalnych, akcji bezpośrednich i misji antyterrorystycznych w warunkach pokoju, kryzysu i wojny. Jednostkę GROM można porównać do znanych w świecie formacji o charakterze specjalnym:
• USA - 1st Special Forces Operational Detachment - Delta (tzw. Delta Force).
• USA - SEALs Team VI (DEVGRU).
• Wielka Brytania - Special Air Service (SAS).
• Izrael - Sayeret Matkal. Żołnierze GROM-u posiadają umiejętności przydatne w skomplikowanych operacjach ratowniczych mających na celu odbijanie zakładników z rąk terrorystów. Potrafią działać na lądzie, ale również na wodzie (statki i platformy wiertnicze) oraz z powietrza. GROM działa w czteroosobowych zespołach. Zespoły te składają się z doskonale wyszkolonych i wyposażonych komandosów, z których każdy posiada oprócz ogólnego wyszkolenia po 2 specjalności, np. radiotelegrafisty, strzelca wyborowego, sapera, chemika, medyka, kierowcy. W skład grupy wchodzą także analitycy, elektronicy, informatycy, specjaliści od materiałów wybuchowych i technicy. To właśnie dzięki nim możliwe jest współdziałanie poszczególnych zespołów. Każdy z żołnierzy jest profesjonalistą w prowadzeniu działań specjalnych. Przechodzą wielomiesięczne, żmudne ćwiczenia spadochronowe, nurkowe itp. Kandydaci do służby w GROM-ie muszą pozytywnie zaliczyć test psychologiczny, wydolnościowy oraz tzw. próbę prawdy, czyli wyczerpujący fizycznie i psychicznie sprawdzian terenowy, na którym najsłabsi odpadają. Żołnierze GROM-u zdobywają doświadczenie poprzez udział w misjach i wspólne szkolenia z najlepszymi jednostkami specjalnymi na świecie .

Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych Stany Zjednoczone dysponują najlepszymi jednostkami i najlepszą bronią; ich armia jest jedną z najliczniejszych i posiada największą zdolność operacyjną na świecie. Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych dzielą się na Siły Lądowe (US Army), Marynarkę Wojenną (US Navy, w tym Korpus Piechoty Morskiej – Marine Corps), Siły Powietrzne (US Air Force) i Straż Wybrzeża (US Coast Guard). Są to w całości wojska zawodowe. Wspierają je dodatkowo, jako formacje ochotnicze, Gwardia Narodowa (National Guard) oraz Rezerwa (Reserve). Najliczniejszą formacją są wojska lądowe (ok. 560 tys.), następnie siły powietrzne (ok. 336 tys.), marynarka wojenna (ok. 330 tys.), Korpus Piechoty Morskiej (ok. 200 tys.) oraz Straż Wybrzeża (ok. 43 tys.). Całkowita liczba rezerwistów (wszystkich rodzajów sił zbrojnych) wynosi ok. 850 tys. Trudno wskazać jeden rodzaj sił zbrojnych, który jest rozwijany w większym stopniu niż inne. O ile siły lądowe są największe pod względem liczby żołnierzy i wydatków (1/3 budżetu obronnego), to wydaje się że za najbardziej skuteczne obecnie uważane są siły powietrzne i właśnie z tymi wojskami związana jest największa liczba projektów rozwojowych. Służba wojskowa w USA obecnie nie jest obowiązkowa. O miejsce w armii ubiegać się mogą służyć zarówno mężczyźni, jak i kobiety od 18 roku życia. Stany Zjednoczone wydają nieco ponad 4% PKB na wydatki wojskowe i pod tym względem zajmują 25 miejsce na świecie (do liderów pod tym względem należy m.in. Izrael). Jednak w liczbach bezwzględnych posiadają największy budżet obronny na świecie, co przekłada się na znaczną przewagę technologiczną nad innymi państwami. Stany Zjednoczone posiadają drugi na świecie (po Rosji) arsenał nuklearny. Obecnie armia USA ma do dyspozycji około 9,6 tys. głowic (Rosja 12 tys.), przy całkowitej ich liczbie szacowanej na 22,6 tys. (ponad 40% ogółu). Niespełna 2 tys. amerykańskich głowic nuklearnych to tzw. głowice strategiczne, a ponad 2,4 tys. zalicza się do tzw. głowic operacyjnych. Trzeba zaznaczyć, że nie jest ważna jedynie sama liczba posiadanych głowic, lecz także praktyczna możliwość ich zastosowania, zdolność przenoszenia czy posiadanie technologii użycia kilkunastu niezależnych głowic przenoszonych jednym pociskiem (MIRV). Poważna przewaga technologiczna nad innymi państwami oraz przekonanie, iż bezpieczeństwo USA zależy w znacznym stopniu od sytuacji za granicą powodują, że Amerykanie często korzystają ze swoich wojsk . Siły Zbrojne Rosji Siły zbrojne Rosji dzielą się na trzy rodzaje: Siły Lądowe (ok. 400 tys.), Siły Powietrzne (ok. 150 tys.) i Marynarkę Wojenną (ok. 170 tys.). Bezpośrednio ministrowi obrony podlegają Siły Strategicznego Powstrzymywania i Wojska Powietrznodesantowe. Armia rosyjska pozostaje armią z poboru. Służba w wojsku byłą i według wielu nadal jest ważnym okresem w życiu młodego mężczyzny – choć z drugiej strony zjawisko „fali” i inne patologie sprawiają, że wielu ludzi uchyla się od służby w wojsku wszelkimi możliwymi sposobami. Sprzęt użytkowany przez większość jednostek armii rosyjskiej również pozostawia wiele do życzenia – większość wymaga modernizacji lub wycofania ze służby, a wdrażanie nowych rozwiązań technologicznych napotyka na znaczne problemy i opóźnienia. Do najlepiej wyszkolonych żołnierzy w armii rosyjskiej należą żołnierze wojsk powietrznodesantowych oraz sił specjalnych. Szczególna rola spadochroniarzy wynika m.in. z faktu, iż to właśnie w Rosji narodziła się koncepcja wykorzystania spadochronu jako narzędzia walki (a dokładniej transportu żołnierzy na pole bitwy). Wojska powietrznodesantowe biorą udział w większości konfliktów zbrojnych w jakie angażuje się Federacja Rosyjska oraz w misjach pokojowych pod flagą ONZ (m.in. na Bałkanach w latach 90.). Z kolei do najważniejszych zadań wojsk specjalnych (Specnazu) należy w ostatnich latach walka z terroryzmem. Co ciekawe, w Rosji ponad 400 tysięcy żołnierzy nie podlega dowództwu ministerstwa obrony. Ok. 170 tysięcy z nich to żołnierze Federalnej Straży Granicznej, ok. 150 tysięcy – tzw. Wojska Wewnętrzne, podległe MSW. Armia rosyjska znajduje się obecnie w niełatwej sytuacji. Starzejący się sprzęt wymaga modernizacji, a cała armia – reform. Widać to było wyraźnie w czasie defilady w 65. rocznicę zakończenia II wojny światowej w Moskwie 9 maja 2010 roku – pomimo, iż pokazany sprzęt robił duże wrażenie, to trudno było doszukiwać się tam wyposażenia najnowocześniejszego czy wysoce zaawansowanego pod względem technologicznym. Rosja cały czas nie godzi się na jakiekolwiek działania naruszające jej tradycyjną strefę wpływów – stąd też negatywne reakcje na wstąpienie do NATO państw bałtyckich oraz plany integracji Gruzji czy Ukrainy z Sojuszem. Niepokój Rosji wzbudziły także amerykańskie plany budowy tarczy antyrakietowej. I chociaż czasy ZSRR dawno minęły, a Rosja jest dziś dla Zachodu raczej sojusznikiem i partnerem niż przeciwnikiem, to jej armia – chociaż nie wolna od problemów, w dalszym ciągu pozostaje znaczącą siłą z która musi liczyć się każdy na kontynencie europejskim .

Tureckie Siły Zbrojne Tureckie siły zbrojne liczą 515 tysięcy żołnierzy. Pod względem liczebności są dziewiąta armią świata i drugą armią Sojuszu Północnoatlantyckiego. Siły zbrojne składają się z wojsk lądowych, liczących ponad 400 tysięcy żołnierzy, sił powietrznych (60 tysięcy) oraz sił morskich (53 tysiące). Turcja posiada również niezwykle liczną żandarmerię (około 50 tysięcy), zakres działania której jest bardzo rozległy. Analizując liczebność tureckich sił zbrojnych należy mieć na uwadze położenie geograficzne Republiki. Zbigniew Brzeziński uważa, iż jest ona jednym z pięciu „sworzni” światowej szachownicy. Leży ona bowiem u zbiegu najbardziej zapalnych regionów świata. Turcja musi bacznie przyglądać się sytuacji na Bałkanach, Bliskim Wschodzie, Kaukazie, a także w basenach Morza Kaspijskiego i Czarnego. Problemem, który podnosi znaczenie armii jest również mniejszość kurdyjska znajdująca się w granicach państwa. Za największe zagrożenie wewnętrzne uważa się Partię Pracujących Kurdystanu, traktowaną jako organizację terrorystyczną. Armia jest również dobrze wyposażona. Tureckie siły powietrzne bazują na samolotach F-16 i F-4E, których razem posiadają około 400. Także wydatki na cele wojskowe pozostają na wysokim poziomie.

Aktualne kierunki przemian w obrębie sił zbrojnych. W polskich siłach zbrojnych trwa obecnie profesjonalizacja. Jest to proces jakościowej i ilościowej transformacji zasobów kadrowych i sprzętowych Wojska Polskiego. Wszelkie zmiany muszą być wprowadzane stopniowo, tak aby armia pomimo zachodzących zmian była cały czas gotowa do wykonywania zadań jakie wynikają z Konstytucji, a także realizowania misji poza granicami kraju, wynikających z naszych zobowiązań międzynarodowych. Podstawowym celem profesjonalizacji było zastąpienie służby obowiązkowej (z poboru) ochotniczą służbą zawodową. Jednocześnie, niezbędne jest dostosowanie liczebności, struktury, a przede wszystkim wyposażenia sił zbrojnych do warunków obecnego środowiska bezpieczeństwa. Armia ma liczyć maksymalnie 120 tysięcy żołnierzy, jednak o wiele lepiej wyposażonych i wyszkolonych niż jeszcze przed kilkoma laty (w roku 2000 – ok. 200 tysięcy żołnierzy). Podstawą armii ma stać się korpus szeregowych zawodowych. Czynnikiem zachęcającym do podjęcia ochotniczej i zawodowej służby wojskowej ma być nowy system motywacyjny. Dotychczas wprowadzone zmiany obejmują m. in. dodatki do uposażenia za długoletnią służbę wojskową, za rozłąkę z rodziną, nagrody jubileuszowe i dodatkowe uposażenie roczne (tzw. „trzynastka”). Dodatkowo mają zostać wprowadzone także gratyfikacje finansowe za wynajem mieszkania oraz system rekonwersji umożliwiający przygotowanie do pracy na rynku cywilnym po odejściu ze służby. Zasadniczym zmianom podlega także wyposażenie Wojska Polskiego. Konieczne jest dostosowanie sprzętu do realiów współczesnego pola walki, wymagań sojuszniczych, wynikających z członkostwa w NATO, a także zapewnienie bezpieczeństwa żołnierzom służącym za granicą w misjach pokojowych i stabilizacyjnych. Niestety tego ostatniego nie dostrzega chyba nasza władza, która lekceważy modernizację sprzętową wojska oraz chce zamknąć naszą flotę na Bałtyku.

Modernizacja techniczna Sił Zbrojnych 2013-2022

Podpisany we wtorek 11 grudnia „Plan Modernizacji Technicznej” oraz zatwierdzony wcześniej „Program rozwoju Sił Zbrojnych RP w latach 2013-2022” uruchomiły nowy etap modernizacji polskiej armii. Zapisy dokumentów oparto na założeniu, że zagrożenia dla Polski, w szczególności związane z ryzykiem naruszenia jej granic, będą stosunkowo mało prawdopodobne, jednocześnie zakładając zwiększające się możliwości zaistnienia zagrożeń asymetrycznych.

Zasadniczym celem modernizacji technicznej jest rozwój zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych RP, w tym wzmacnianie potencjału bojowego do realizacji narodowych i sojuszniczym zobowiązań, zgodnie z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego.

Jak zaznaczył minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak - „Stawiamy na nowoczesne i sprawne Siły Zbrojne, które będą zawsze w stanie ochronić suwerenność naszego kraju, wesprzeć sojuszników oraz pomóc w kryzysie. Wzrasta udział środków przeznaczonych na najnowocześniejsze uzbrojenie i najważniejsze zdolności operacyjne”.

Wydatki obronne w latach 2013 – 2016 planowane są na poziomie ok. 135,5 mld zł, w tym wydatki na modernizację techniczną wyniosą ok. 37,8 mld zł, czyli na poziomie 27,8% całości budżetu. Zaś w latach 2017-2022 wydatki obronne planowane są na poziomie ok. 273,2 mld zł, z kwotą 102,1 mld zł na modernizację techniczną, co daje już kolejne niemal 10% wzrost wydatków na nowoczesną technikę, do bardzo dobrego wskaźnika 37,3% całego budżetu.

Program zakłada, że liczebność Sił Zbrojnych RP wynosić będzie do 120.000 żołnierzy (w tym do 20.000 dla żołnierzy Narodowych Sił Rezerwowych).

Podczas konstruowania „Programu rozwoju… 2013-2022” przyjęto, że priorytetowo traktowane będą zdolności dowodzenia, rozpoznania, rażenia i wsparcia działań. Zaś takie zdolności jak mobilność, przetrwanie i ochrona wojsk oraz zdolność do wsparcia układu pozamilitarnego w sytuacjach zagrożeń kryzysowych, w tym katastrof naturalnych i humanitarnych, będą rozwijane harmonijnie i doskonalone do odpowiednio wysokiego poziomu. Program przewiduje środki na rozwijanie wszystkich zdolności, w tym obronę powietrzną, która jest możliwa do zrealizowania dzięki inicjatywie ustawodawczej zwierzchnika Sił Zbrojnych popartej przez rząd. Program przewiduje również rozwój mobilności wojsk i utrzymanie zdolności bojowych Marynarki Wojennej. Rozwijać się będą poszczególne rodzaje wojsk oraz zaplecze w postaci sprawnej i skutecznej logistyki. Znacząco wzrasta inwestowanie w informatyzację i robotyzację, które wesprą żołnierzy zapewniając im bezpieczeństwo oraz zwiększenie powodzenia misji.

W kontekście priorytetów modernizacyjnych Sił Zbrojnych RP ujęto następujące programy operacyjne:

• system obrony powietrznej i obrony przeciwlotniczej;
• śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP;
• zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki;
• bezzałogowe systemy rozpoznawcze i rozpoznawczo-uderzeniowe;
• indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza;
• symulatory i trenażery;
• lotnictwo transportowe;
• modernizacja wojsk rakietowych i artylerii;
• kołowe transportery opancerzone;
• przeciwpancerne pociski kierowane;
• zwalczanie zagrożeń na morzu;
• samolot szkolno-treningowy;
• modernizacja Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych.

W obszarze modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP realizowane będą również zadania nieobjęte Programami Operacyjnymi, mające jednak istotne znaczenie dla poszczególnych systemów funkcjonalnych i zabezpieczenia funkcjonowania wojsk. Wśród nich modernizacja czołgów Leopard, wielozadaniowy pojazd Wojsk Specjalnych Pegaz - dla WS, pozyskanie pozostałych okrętów ujętych w koncepcji rozwoju Marynarki Wojennej, jak okręt rozpoznania elektronicznego oraz okręt wsparcia operacyjnego, wyposażenie indywidualne żołnierza, sprzęt inżynieryjny, obrony przed bronią masowego rażenia, pojazdy transportowe o przeznaczeniu innym niż bojowe, części zamienne i remonty wyposażenia oraz zakupy amunicji (w ramach wydatków bieżących).

Ministerstwo Obrony Narodowej na swojej stronie internetowej uruchomiło zakładkę z zasadniczymi programami modernizacji technicznej. Dane w zakładce będą systematycznie aktualizowane, aby odzwierciedlać poszczególne etapy wdrażania planów operacyjnych i zakupy sprzętu.

Bibliografia • B. Balcerowicz, Siły Zbrojne w państwie i stosunkach międzynarodowych, SCHOLAR, Warszawa 2006, str. 37-38, 41 • J. Dereń, MSW SZ jako narzędzi polityki- cywilna kontrola, slajd nr 62 • F. Gągor, Program rozwoju Sił Zbrojnych RP w latach 2009- 2018 • F. Puchała, Cywilna i demokratyczna kontrola nad Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej (geneza, rozwój, doświadczenia), http://www.klubgeneralow.pl/opracowania/, dostęp 7.01.2013 • S. Koziej, Siły Zbrojne w systemie bezpieczeństwa narodowego, http://www.koziej.pl/index.php?pid=5, dostęp 7.01.2013 • A. Micek, Siły Zbrojne Rzeczpospolitej Polskiej 2012, http://www.militis.pl/jednostki-i-struktury/sily-zbrojne-polski, dostęp 08.01.2013 • K. Szpak, Siły zbrojne Stanów Zjednoczonych, http://www.psz.pl/tekst-31941/Armia-Stanow-Zjednoczonych-Ameryki, dostęp 08.01.2013 • D. Michałowski, Siły zbrojne Rosji, http://www.psz.pl/tekst-31881/Sily-zbrojne-Rosji, dostęp 08.01.2013 • Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z grudnia 1974r. • STRATEGIA OBRONNOŚCI RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ: Strategia Sektorowa do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2009r.