Czasopisma literackie w XIX wieku były bardzo popularną odskocznią od otaczającej rzeczywistości. Na skutek restrykcji politycznych i okoliczności jakie panowały wtedy w Polsce ( zarejestrowanie “Solidarności”, wprowadzenie stanu wojennego w 1981 roku, silna cenzura), czasopisma często były zmuszane zawieszać swoją działalność, jednakże środowiska artystyczna często odzyskiwały tytuł w niezmienionej postaci. Teraz tymczasem są ważnym składnikiem bieżącego życia literackiego i źródłami do badań historycznych. Czasopismo, którym się zajme nosi tytół “Zeszyty Literackie”. Ma charakter ogólny, zwykle publikujący różne teksty literackie, artykuły, recenzje. Charakterystyczne są też bloki tematyczne opierające się na konkretnej problematyce. Jest to kwartalnik literacki, założony w 1982 roku i wychodzący w Paryżu, a od 1990 roku w Warszawie. Zespół redakcyjny tworzą lub tworzyli: Stanisław Barańczak- polski poeta, krytyk literacki, tłumacz poezji, jeden z najważniejszych twórców Nowej Fali, Ewa Bieńkowska- autorka dzieł tj. “Dwie twarze losu: Nietzsche-Norwid”; “Co mówią kamienie Wenecji”; , Josif Brodski (zm. 1996), Tomasz Cyz- Dramaturg Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie , Wojciech Karpiński- polski historyk sztuki, historyk idei, krytyk literacki, tłumacz., Petr Král, Ewa Kuryluk autorka dzieł: “Podróż do granic sztuki”,“Weronika i jej chusta”, Mikołaj Nowak-Rogoziński (sekretarz redakcji), Roberto Salvadori, Tomas Venclova, Adam Zagajewski, Marek Zagańczyk (zastępca redaktora naczelnego). Redaktorem naczelnym jest Barbara Toruńczyk- polska publicystka, eseistka, historyk literatury, wydawca, działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL. Autorka takich artykułów w Zeszytach Literackich jak : Strzępy rozmów - wywiad z K.A. Jeleńskim (nr. 21), Rozmowa z Józefem Czapskim (nr.45), Wiersze na 85. urodziny (nr.56), “A więc jesteś, bądź co bądź? To dale bądź” [o: tomie “Podróż zimowa” Stanisława Barańczaka] (nr. 109) Kwartalnik „Zeszyty Literackie” powstał w Paryżu w roku 1982, w Polsce publikowany jest od 1990. Siedziba redakcji mieści się w Warszawie od 1992 roku. Od 2005 wydawaniem kwartalnika zajmuje się Fundacja Zeszytów Literackich, a finansuje go Fundacja Agory. Zeszyty Literackie skupiały w sobie osoby, które stawiały sobie za cel przyswojenia polskiemu czytelnikowi literatury emigracyjnej. Miała na celu również scalenie literatury krajowej wraz z emigracyjną. “Zeszyty Literackie” wypromowały znanych dzisiaj autorów wielu dzieł literackich, m.in. nagradzanych Nagrodą Nobla- Czesław Miłosz autor dzieła “Ocalenie”, czy " Zniewolony Umysł" (poza serią wydawaną przez Zeszyty, powstał numer specjalny “Historie Ludzkie” poświęcony Miłoszowi m.in. wiersze, szkice, przekłady poetyckie, rozmowy) , Seamus Heaney, poeta irlandzki, w 1994r. wraz z pomocą Stanisława Barańczaka, przetłumaczyli na język angielski “Treny” Kochanowskiego, Derek Walcott- poeta karaibski, V. S. Naipaul- brytyjski prozaik i eseista. “Zeszyty Literackie” promowały również debiutantów jak i twórców młodych. Zbigniew Herbert pisał o „Zeszytach Literackich”: „najlepsze polskie pismo literackie - tak twierdzę z ręką na sercu, i powtórzę to, jeśli zajdzie potrzeba, przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie". Ponadto o kwartalniku wypowiadali się m.in.: Tony Judt- „Zeszyty Literackie” to najbardziej imponujące pismo literackie w Europie Wschodniej), Jan Kott („Zeszyty Literackie” stały się najbardziej pożywnym i najbardziej uniwersalnym polskim czasopismem literackim), Timothy Garton Ash („Zeszyty Literackie” to jeden z najlepszych kwartalników literackich we współczesnej Europie ), Leszek Kołakowski („Zeszyty Literackie” trzeba chwalić jako jedno z najbardziej udanych osiągnięć polskiej kultury. „Zeszyty Literackie” stworzyły, wolno powiedzieć, nowe środowisko kulturalne w Europie, które przyciąga autorów wszystkich pokoleń pióro w ręku trzymających). Gatunkami, którymi posługiwali się pisarze to przede wszystkim felietony -jest to specyficzny rodzaj publicystyki, krótki utwór dziennikarski (prasowy, radiowy, telewizyjny) utrzymany w osobistym tonie, lekki w formie, wyrażający - często skrajnie złośliwie - osobisty punkt widzenia autora, wywiady, artykuły oraz poezja. Osobną działalność „Zeszytów Literackich” stanowi odnajdywanie i druk ineditów Witolda Gombrowicza, Zbigniewa Herberta (listy, wiersze, utwory prozą) Jerzego Stempowskiego i Aleksandra Wata. Inną formą zbliżenia ze światem jest seria numerów specjalnych „Portrety miast”: Wenecja nr 39, Praga nr 52,Petersburg nr 83, Triest nr 90, Budapeszt nr 102. Kwartalnik stara się towarzyszyć najmłodszej literaturze polskiej, ogłaszając niemal w każdym numerze utwory debiutantów. Pismo przyznaje swoje nagrody w dziedzinie poezji, eseju, za tłumaczenia i debiut. Stałe działy „Zeszytów Literackich” to: Europa Środka, Proza i Poezja, Podróże, Prezentacje, Świadectwa. Każdy dział poświęcony jest konkretnej tematyce. W Europie Środkowej publikowane są teksty dotyczące tradycji antycznej regionu, filozofii, polityki czy religii. Ma to na celu przybliżenie czytelnikowi wiedzy na temat geografii (ponieważ wiekszość obcokrajowców, uważa Polskę za obszar Wschodni Europy, a na prawdę mieści się w punkcie centralnym) oraz kultury i zwyczajów. Pojawiają się tu szkice takich autorów jak: Isaiah Berlin, Nicola Chiaromonte, Emil Cioran, Mircea Eliade, Vaclav Havel, Vladimír Holan, Danilo Kiš, Milan Kundera, Leszek Kołakowski, Norman Manea, Adam Michnik, Timothy Snyder, Tomas Venclova. Adam Michnik pisał o tym dziale: „największą zasługę „Zeszytów Literackich” widzę w wymyślonej przez Barbarę Toruńczyk rubryce Europa Środka. To jej autorka decydowała królewskim gestem, kto do tej Europy Środka należy i w jaki sposób można zaliczyć tam Nabokova czy Annę Achmatową, to dzięki „Zeszytom Literackim” poznaliśmy geniusz eseistyczny Josifa Brodskiego, a także współczesną twórczość Tomasa Venclovy, to „Zeszytom Literackim” zawdzięczamy znajomość wspaniałej polemiki między Milanem Kunderą, a Josifem Brodskim na temat środkowej Europy porwanej przez totalitarnego byka” W dziale Podróże, publikowane są szkice pisarzy, którzy inspiracje czerpią poprzez zwiedzanie różnych miejsc na świecie. Można zobaczyć zapisy różnych tradycji i okresów literackich - zapisy nie tylko podróży w przestrzeni ale także w czasie i w kulturze. Wśród autorów znajdują się m.in: Robert Byron, Bruce Chatwin, Kenneth Clark, Zbigniew Herbert, Jarosław Iwaszkiewicz, Patrick Leigh Fermor, Claudio Magris, Sándor Márai, Paweł Muratow, V. S. Naipaul, Paul Theroux, Mariusz Wilk, Marek Zagańczyk. Dział Proza i Poezja prezentuje utwory poetyckie i prozatorskie (przede wszystkim nurtu klasycznego) autorów polskich i światowych w przekładach najlepszych polskich tłumaczy: Stanisława Barańczaka, Joanny Guze, Pawła Hertza, Małgorzaty Łukasiewicz, Maryny Ochab, Joanny Ugniewskiej. Wśród publikowanych autorów znajdują się m.in.: Claude Arnaud, Stanisław Barańczak, Josif Brodski, Roberto Calasso, J. M. Coetzee, Nadine Gordimer, Julia Hartwig, Seamus Heaney, Zbigniew Herbert, Ernst Jünger, Jan Kott, Ewa Kuryluk, Czesław Miłosz, Wiesław Myśliwski, Vladimir Nabokov, Maciej Niemiec, Anna Piwkowska, Joanna Pollakówna, Tomasz Różycki, Salman Rushdie, Roberto Salvadori, Andrzej Szczeklik, Jaroslav Seifert, Julian Stryjkowski, Wisława Szymborska, Magdalena Tulli, Derek Walcott, Aleksander Wat, Jacek Woźniakowski, Adam Zagajewski. W grudniu 2006 roku powołano i przyznano po raz pierwszy nagrody kwartalnika: Nagroda im. Josifa Brodskiego (w dziedzinie poezji), Nagroda im. Pawła Hertza (dla tłumaczy), Nagroda im. Józefa Czapskiego (za esej), Nagroda im. Konstantego A. Jeleńskiego (za debiut). W numerze 90 “Zeszytów Literackich” zamieszczony jest tekst pt. “Rozmowy z Pawłem Hertzem” , w którym Erwin Axer wspomina postać Pawła Hertza oraz relacje pomiędzy nimi. Hertz debiutował w wieku 16 lat wierszem Popiół w „Wiadomościach Literackich” (1934 nr 29), w okresie międzywojennym swoje wiersze publikował także w „Skamandrze”. Pierwszy tom wierszy Nocna muzyka wydał w wieku 17 lat (1935). W kolejnych latach swoje wiersze, szkice literackie i recenzje publikował m.in. w: „Tygodniku Powszechnym”, „Nowej Kulturze”, „Kuźnicy”, „Więzi”, „Znakach czasu”, „Zeszytach Literackich”. Do jego najbliższych przyjaciół należeli Jarosław Iwaszkiewicz, oraz Czesław Miłosz, związani z Zeszytami Literackimi oraz sam Erwin Axer jak sam mówi “(…) znaliśmy się wprawdzie długo, pół wieku z górą, ale jeżeli wolno w tym miejscu strawestować jednego z naszych wspólnych znajomych, znaliśmy się „tak jak wszyscy…”. Prawda… “. Był to człowiek który przeżył wojne, trafił do obozu w Iwdielu na Syberii. Jak dowiadujemy się z artykułu, później zamieszkał on na Nowym Świecie i tam kontynuował swoją twórczość literacką.