Przywódca to osoba obdarzona charakterem odcinającym go od szarej rzeczywistości i mas. Czasem sytuacja powoduje, że ktoś zostaje przywódcą. Wzorce kulturowe powodowały, że to w większości mężczyźni stawali się przywódcami.

XIX w. – usystematyzowanie wiedzy o przywództwie.

Przywództwo – słowo wywodzi się z j. angielskiego – leading oraz leadership – staroangielskie lithon - „podążać” W języku polskim: przywództwo i przywódca pochodzą od: wieść / wodzić czyli sprawiać by ktoś za kimś podążał.

Przywództwo – wskazanie drogi, zwłaszcza stając na czele, pociągając innych za sobą. Wymaga wyprzedzania innych i wpływania na innych w równej mierze poprzez swoje czyny i słowa.

I pogląd na przywództwo (Aureliusz, Pacal) Każda jednostka w historii jest jej narzędziem, historia kreuje przywódców.

II pogląd na przywództwo (Homer, Sofokles) Przywódca jest podmiotem, historia jest ciągiem wzlotów i upadków przywódców, tylko oni mogą dyktować masom co mają robić.

III pogląd na przywództwo (Marks) Człowiek jest wielki nie ze względu na wpływ cech na wydarzenia historyczne, ale dlatego, że te cechy predysponują go do bycia wielkim, osoba właściwa do zarządzania i zaspakajania potrzeb innych.

1904 rok – Termann – książka w której mówi, że przywództwo nie jest domeną ludzi, ale występuje także u zwierząt, dlatego zaczęto je rozpatrywać punktu widzenia psychobiologicznego. Wprowadził badania nad przywództwem. W małej grupie realizowane są cele, które determinują wybór przywódcy grupy – twierdzenie Termanna. Badania empiryczne w celu wypisania listy cech przywódcy nie odpowiedziały na pytania nurtujące badaczy: jakie są typowe cechy przywódców.

Teoria interakcji – opozycyjna do teorii cech, uporządkowała problematykę przywództwa, ale trudno było postawić hipotezę od strony empirycznej.

Sposób rozumienia przywództwa zależy od jego genezy. Przywództwo jest jedna z zasad na podstawie której buduje się funkcjonowanie organizacji, instytucji i organizacji społecznych. W takim ujęciu przywództwo rozumiane jest jako zinstytucjonalizowana możliwość kontrolowania, decydowania i egzekwowania decyzji, mająca umocowanie w oficjalnych procedurach administracyjnych, przepisach prawnych itp. Wpływanie na poglądy i opinie innych ludzi dzięki:

1. szczególnym cechom osobowościowym i/lub
2. manifestowanie szczególnych zachowań w interakcjach z innymi i/lub
3. pełnieniu określonych funkcji w grupie społecznej i/lub
4. zajmowaniu określonej pozycji w strukturze grupy

Przywództwo – stosunek (wywieranie wpływu i uleganie wpływowi) w jakim pozostają względem siebie członkowie grupy społecznej.

5 typów definicji przywódcy wg Gibba:

1. przywódcą jest jednostka, której pozycja jest umocowana instytucjonalnie
2. to osoba najbardziej lubiana w grupie, popularna lub o osobowości najbardziej atrakcyjnej dla pozostałych członków grupy, postać centralna
3. osoba uważana przez członków grupy za najbardziej wpływową
4. osoba, której działanie zbliża grupę do osiągnięcia pożądanych celów – NADRZĘDNE POJĘCIE – wyjaśnia resztę typów
5. osoba najbardziej skutecznie oddziałująca na interakcje w grupie

Lata 70/80 badania na Uniwersytecie Jagiellońskim – ustalono prawidłowość cech przywódczych od rodzaju współdziałania:

1. im większa przewaga tym większy wpływ
2. uznanie przez ulegających wpływowi członków tej samej grupy społecznej
3. zaufanie – przekonanie osób ulegających wpływowi, ze przywódca nie wykorzysta swojej przewagi wbrew interesom pozostałych członków grupy.

Wybieramy przywódcę bo się z nim identyfikujemy, są godni naśladowania.

3 poziomy rozpatrywania przywództwa:

1. poziom mikrostrukturalny tj. w relacjach międzyludzkich i małych grupach społecznych
2. poziom mezostrukturalny tj. rozumiany jako obszar życia społecznego, w którym aktywność społeczna odbywa się przede wszystkim w grupach społecznych średniej wielkości, grupach pośrednich
3. poziom makrostrukturalny gdzie jest ono uwikłane w głębszy kontekst stosunków społeczno – ekonomicznych, politycznych, grę interesów wielkich grup społecznych.

PRZYWÓDZTWO jako:

1. proces – wywieraniu wpływu na innych – działania
2. właściwość – zespół cech, które pozwalają określić osobę przywódcą

Przywództwo rozpatrywane jako proces społeczny, eksponuje wymiar władzy i jej źródeł lub też poszukuje się i poddaje analizie wszystkie elementy procesu mające wpływ na zachowania innych.

Burns – przywództwo to szczególny typ sprawowania władzy – relacyjne, kolektywne, zorientowane na cel.

Doktór – rodzaj władzy, który na podstawie osobistych cech lidera prowadzi do dobrowolnego uznania jego zwierzchności. W takiej sytuacji przywódca staje się współuczestnikiem działania, zaś zaufanie miedzy kierującymi, a kierowanymi jest wzajemne.

SKŁADOWE PRZYWÓDZTWA – społeczny kontekst przywództwa: ludzie władza umiejętność wywierania wpływu wartości moralne osobowość i doświadczenie grupa – wyznawcy lidera więź między liderem a zwolennikami kontekst społeczny

Przywództwo organizacyjne (1994) – umiejętność jednostki wywierania wpływu, motywowania oraz umożliwiania innym przyczyniania się do efektywności i sukcesu organizacji której są członkami.

M. Herman – wizje przywództwa:

1. pasterz – koncepcja skupiająca się na cechach (legenda o pasterzu szczurołapie – wpływ na ludzi, czarowani)
2. kupiec – teorie przywództwa jako odmiana transakcji i wymiany, uświadamianie potrzeb, uświadamianie, że on je zaspokoi
3. walka zbrojna – teorie kładące nacisk na społeczne i sytuacyjne uwarunkowania przywództwa – reakcje na zmiany, wybieramy przywódcę takiego jaki jest potrzebny TERAZ
4. marionetka – atrybucyjne teorie przywództwa – zwolennicy lidera manipulują liderem aby zrealizować swoje cele

04.03.2007

Różnice między przywódcą a menadżerem. Władza. Modelowanie.

Menadżer – dba o to, żeby pracownicy otrzymywali odpowiednie wynagrodzenie. Funkcje: planowanie, organizowanie, przewodzenie, kontrolowanie

Przywódca – motywuje do wydajności, kreatywnej pracy.

Zarządzanie posługuje się technikami opartymi na rozumowaniu i sprawdzaniu. Przywództwo dysponuje mniej sprecyzowanymi narzędziami, dlatego wymaga zaangażowania dużej ilości osób, które muszą być odpowiednio motywowane. Opiera się na entuzjazmie i pasji. Zarządzanie nie wymaga takiej ekspresji uczuć, raczej opiera się na zachowaniu zachowawczym.

Przywódca korzysta częściej z wyobraźni i kreatywnych technik. Menadżer opiera się na ustalonych sposobach rozwiązywania problemu.

Przywódca kreuje wizję, którą ma realizować menadżer.

Założenia L. Bossidy (G.E.)

1. pozbywaj się tłuszczu
2. wyznaczaj zabójcze cele
3. rozpychaj się na drodze do zwycięstwa
4. wyraźne polecenia
5. duże wymagania od pracowników
6. stawianie na rozwój firmy.

Mintzberg, Griffin, Kotler – nie stawiają równości między przywódcą a menadżerem.

Kotler -> funkcje

1. planowanie i budżetowanie
2. organizowanie i zatrudnianie
3. kontrola i rozwiązywanie problemów
4. wyniki i stopień ich przewidywalności

funkcja zarządzanie przywództwo Planowanie i budżetowanie Ustalanie szczegółowych etapów i harmonogramów dla osiągnięcia potrzebnych wyników Wypracowanie wizji przyszłości oraz strategii zmian potrzebnych dla osiągnięcia wizji Organizowanie i zatrudnianie Stabilizowanie struktury dla wymagań planu, obsadzenie jej ludźmi, delegowanie odpowiedzialności i władzy, metody kierowania ludźmi. Integrowanie ludzi, przekaz kierunku działania słowami i czynem, którzy wpływają na zespoły, które będą akceptowały wizję i strategię. Kontrola i rozwiązywanie problemów Monitorowanie wyników, identyfikacja odchyleń od planu, planowanie i rozwiązywanie problemów Wyzwalanie energii ludzi w przełamywaniu barier politycznych biurokracji i barier zasobów przez zaspokojenie podstawowych potrzeb ludzkich Wyniki i stopień ich przewidywalności Uzyskiwanie w krótkich terminach wyników przewidywalnych, oczekiwanych przez zainteresowanych np. klientów na czas Kreowanie zmian, często radykalnych, wytwarzanie wg nowych oczekiwań klientów, nowych podejść do pracy w celu zwiększenia konkurencyjności firmy

Kierowanie – zrobienie czegoś poprzez innych

Przywództwo – skłanianie innych by chcieli coś zrobić

Menadżer – powinien posiadać umiejętności syntetycznego myślenia, uogólniania, długofalowego planowania – spojrzenie makro.

Przywództwo – sprawne komunikowanie się z innymi pracownikami, radzenia sobie ze szczegółowością zadań – spojrzenie mikro.

Autorytet władzy

Charakterystyczne zachowania

Menadżer Leader (przywództwo)

1. poleca i nakazuje
2. wywiera presję na rozliczenie się podwładnych z wykonanej pracy przed przełożonymi
3. dopinguje ludzi do pracy
4. władza formalna – podstawa władzy
5. budzi respekt wśród pracowników
6. mówi: „ja”, „idź”
7. wie jak się robi pewne rzeczy
8. wyznacza zadania podwładnym i mówi co należy zrobić
9. wyciąga konsekwencje z błędów popełnionych przez podwładnych
10. cieszy się z sukcesów firmy 1) inspiruje, proponuje
11. wywiera nacisk na rozliczenie się pracowników z wykonania zadań przez zespołem
12. daje ludziom wzorce do naśladowania i dzieli się z nimi swoimi doświadczeniami
13. podstawą jego działania jest własny autorytet
14. budzi szacunek i wywołuje zainteresowanie członków zespołu wykonywanymi zadaniami
15. mówi: „my”, „chodźmy”
16. pokazuje jak to się robi
17. omawia zadanie i tempo pracy członków zespołu
18. analizuje błędy i wyjaśnia jak im zapobiec w przyszłości
19. utożsamia swój sukces powodzeniem całego zespołu

Różnice menadżer – leader wg W. Bennisa

Menadżer Leader

1. administruje
2. kopiuje, powtarza działania
3. podtrzymuje działania innych ludzi
4. koncentruje się na systemie i strukturze
5. opiera się na kontroli
6. postrzega problemy w perspektywie krótkookresowej
7. akceptuje status quo
8. zadanie pytana: jak, kiedy?
9. Jest „dobrym żołnierzem”
10. Dba o dobre wykonawstwo zadań
11. Poprawnie wykonuje zadania
12. Robi sprawy poprawnie
13. Imituje, odtwarza 1) wprowadza innowacje
14. jest oryginalny
15. rozwija działania członków zespołu
16. koncentruje się na ludziach
17. inspiruje, wzbudza zaufanie
18. tworzy strategiczne wizje
19. postrzega problemy długookresowo
20. stawia sobie nowe wyzwania
21. zadaje pytania: co, dlaczego?
22. Jako leader jest samym sobą
23. Dba o dobre produkty, zadania
24. Realizuje dobre pomysły
25. Kreuje, tworzy, jest oryginalny

Maks Weber – wprowadził pojęcie władzy prawomocnej

3 idealne typy władzy

1. władza charyzmatyczna – oparta na szczególnych cechach przywódcy
2. władza tradycyjna – wiara w pewien ład i porządek
3. władza legalna – pochodzi z wyboru lub mianowania na podstawie procedur prawnych

Władza organizacyjna (należy do typu władzy legalnej):

1. możność podejmowania i realizowania decyzji niezależnych od woli ludzi, których decyzja w taki czy inny sposób dotyczy – jest to wtedy przywilej panowania nad wolą innego człowieka
2. zdolność wpływania na zachowania innych
3. możliwość postawienia własnych celów i wartości nad celami lub wartościami innych

Jak ludzie reaguje na władzę? – mechanizmy obronne w sytuacji wywierania nacisku

1. zmniejszenie komunikacji w górę
2. lizusostwo i inne schlebiające reakcje
3. destrukcyjne współzawodnictwo i rywalizacja
4. uległość i przystosowanie się
5. bunt i opór
6. tworzenie sojuszów i koalicji
7. wycofanie się i ucieczka

Jak władza działa na leadrea?

1. koszt czasu
2. koszt wprowadzenia w życie
3. koszt wyobcowania
4. koszt stresu
5. koszt zmniejszenia wpływu

Władza jaką posługują się kierownicy i przywódcy

1. autorytet formalny – władza zagwarantowana hierarchią organizacyjną
2. władza nagradzania – jest to władza przyznawania nagród
3. władza wymuszania – władza ta pozwala wymusić stosowanie się do wymagań za pomocą zagrożenia psychologicznego, emocjonalnego lub fizycznego
4. władza odniesienia – oparta jest na utożsamieniu się, naśladownictwie, lojalności i charyzmie
5. władza ekspercka – wynika ona z rozległych informacji lub wiedzy fachowej

Modelowanie – wykonanie przez podmiot działania podobnego symbolicznie lub konkretnie od tego, które uprzednio wykonał model. Ważne w modelowaniu jest przyswojenie czyli wiedza jak wykonać to zadanie i wykonanie.

Trzy komponenty składowe modelowania:

1. modelowanie zależy od właściwości modela: autorytet, władza, kompetencje, dysponowanie środkami firmy
2. właściwości podmiotu: umiejętności wykonanie zadania, motywacja czynności wykonywane, które trzeba przyswoić