Niemal od początku historii literatury wieś przedstawiano jako wyidealizowaną Krainę Szczęścia,szlachetnej i przynoszącej satysfakcji pracy. W polskiej literaturze taki sielankowy obraz przedstawił między innymi Jan Kochanowski w pieśni świętojańskiej o sobótce czy Adam Mickiewicz w “Panu Tadeuszu” . Oczywiście nie brakuje także literackich obrazów w których wieś polska odmalowana jest z pełnym realizmem. Epoką w której temat wsi został przedstawiony chyba najbardziej rzetelnie z pewnością jest Młoda Polska. Znajdziemy go w “Sonetach” z chałupy Jana Kasprowicza, w dramacie Wyspiańskiego “Wesele” czy w powieści Władysława Reymonta “Chłopi”. We wszystkich tych utworach życie ludzi przedstawione jest w sposób realistyczny , czasem z elementami naturalizmu ale nie bez dostrzegania jego uroków. Dramat Wyspiańskiego powstał w Krakowie w czasie , gdy panowała moda na ludowość, Artyści zachwycali się Krakowską sztuką ludową i czystością moralną chłopów. Bezpośrednio inspiracją stał się ślub poety Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną , córką chłopa z Bronowic. Na weselu gościli zatem przedstawiciele inteligencji - rodzina i przyjaciele pana młodego jak i przedstawiciele ludu- goście panny młodej. Mamy więc okazję obserwować wieś w zestawieniu z miejską inteligencją. Wyspiański z pełnym zachwytem oddał urodę ludowych strojów i obyczajów. Zwracają uwagę barwne suknie chłopek ozdobione haftami, cekinami, wstążkami, a i mężczyźni w swych sukmanach czopkach z pawim piórem prezentują się okazale. Żywiołowy taniec prezentuje energię i radość życia. Wyspiański zachwyca się ich tężyzną fizyczną , zdrowiem i urodą. Jednak przy portretowaniu poszczególnych bohaterów daleki jest od idealizacji. Na przykład gospodyni, starsza siostra panny młodej jest troskliwą, wyrozumiałą i świetnie zorganizowaną kobietą . Kiedy jednak przed drzwiami jej domu Koń Wernyhory gubi złotą podkowę, będącą symbolem szczęścia , ona chowa ją głęboko w skrzyni, ujawnia w ten sposób swoją zachłanność małostkowość. Inny obraz zyskujemy podsłuchując rozmowy weselników. Dowiadujemy się wówczas , że mają oni pojęcie nie tylko na na temat prac polowych, ale także na temat tego , co się dzieje na świecie. Świadomi są również obaw inteligencji. Czepiec zdaje sobie sprawę , że jak ; panowie “się boją we wsi ruchu”/ Ciągle żywa jest pamięć o galicyjskich wydarzeniach, w których chłopi wymordowali tysiące szlachty. Obecnie jednak najważniejszym problemem zarówno dla chłopów jak i inteligencji jest odzyskanie niepodległości. Mieszkańcy wsi, silni w pełni energii chętnie podjęliby walkę . Czepiec mówi :“a jak my , to my się rwiemy ino do jakiej bijacki . Z takich jak my był Głowacki.” Mają jednak świadomość, że potrzebują przywódcy, kogoś kto poprowadzi ich do walki. Najlepiej widać to na przykładzie Jaśka, któremu gospodarz powierzył złoty róg- symbol przebudzenia narodowego. Młody mężczyzna pełen zapału i dobrych chęci podejmuje, bierze go z zamiarem rzetelnego wypełnienia misji. Niestety gubi róg szukając swojej czapki z piórem , jak dziecko zabawki. Mamy więc obraz mieszkańców wsi , którzy z jednej strony są grubą silną i chętny do walki; z drugiej nie dorośli do tego , by podjąć ją bez przywództwo z zewnątrz swej grupy społecznej. O ich sile decydują ocalone liczne wartości moralne- patriotyzm, otwartość zainteresowanie światem i duża wrażliwość. Ich uczucia są szczere i prawdziwe nie giną pod warstwą poetyckich frazesów, ciężko pracują i szczerze kochają. Najpełniejszy obraz życia wsi XIX w. znajdziemy w powieści W.Reymonta pt. “Chłopi”. Utwór ten znany jest także epopeją chłopską. Bohaterem powieści jest cała gromada wiejska, mieszkańcy wsi Lipce. Poznajemy bohaterów zarówno w chwilach uroczystych i wyjątkowych jak i w czasie ciężkiej pracy. Towarzyszymy ich kłótnią i romansom, możemy obserwować życie wiejskiego bogacza Boryny i biednej Jagustynki. Reymont pokazuje nam wieś i jej mieszkańców niemal dzień po dniu. Podstawą akcji stają się dzieje rodziny Borynów. Starszy wdowiec bierze za żonę młodą , piękną Jagnę. Możemy podziwiać obyczaje związane z zaślubinami. Naszą uwagę przyciąga bogactwo ceremonii od posłania swatów poprzez z rękowiny, aż po samo wesele. Muzyka tańce , dobre jedzenie to wszystko co daje radość ludziom. Mieszkańcy wsi potrafią się bawić jak mało kto. Ich zapomnienie w szalonej zabawie jest zrównoważeniem ciężkiej pracy, która towarzyszy im na co dzień. Przygotowania do wesela ujawniają także głęboko zakorzeniane konflikty, których źródłem niemal zawsze jest ziemia. Stanowi ona dla chłopców najwyższą wartość zapewnia utrzymanie i w nawet ciężkich czasach szansę na przeżycie . Największym szacunkiem we wsi cieszy się ten , kto ma najwięcej ziemi i jest najbardziej pracowity. Pracowitość jest miarą wartości człowieka. Chłopi cenią także religię , która jest ich wyznacznikiem życia moralnego. Trudno także pominąć związek życia wsi z rytmem przyrody. Wszelkiego rodzaju prace są uzależnienie od pór roku . Tylko harmonia z przyrodą pozwala wsi zdobyć pożywienie i zapewnić sobie materialne podstawy bytu. Choć ziemia i praca są dla chłopców najważniejsze to nie sposób dostrzec ich pełnych temperamentów charakteru. Wartość dostarcza im energii do walki i chęci do życia. Czasem jak w przypadku Antka i jego ojca pożądanie tej samej kobiety prowadzi do ostrych konfliktów. Hanka zdradzona żona potrafi znaleźć w sobie siły by walczyć o byt dla swoich dzieci, a w końcu i o odzyskanie uczuć męża. Zarówno Wyspiański jak i Reymont zaprezentowali obraz młodopolskiej wsi w sposób wielowymiarowy. Choć tworzyli odmienne gatunkowo działa to czytelnikom pokazali zarówno ciężką pracę jak i barwne obyczaje. Dali możliwość poznania bohaterów z ich zaletami i wadami . Wspólnie stworzyli pełnowymiarowy obraz społeczeństwa wiejskiego.