Agresja - jej uwarunkowania i radzenie sobie z nią.

Agresja - zachowanie mające na celu skrzywdzenie innej osoby Agresja to zachowanie ukierunkowane na zewnątrz lub do wewnątrz, mające na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.

Czynniki determinujące siłę agresywności:  Częstotliwość i intensywność doznawanych napaści, frustracji i przykrości, jako warunki poprzedzające agresję,  Stopień wzmacniania agresywnego czy napastliwego zachowania,  Facylitacja społeczna,  Temperament  Przemoc w mass mediach  Obecność przedmiotów kojarzonych z agresją Rodzaje agresji Ze względu na kierunek realizacji agresji:  Bezpośrednia – zachowanie mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy w trakcie bezpośredniej konfrontacji „twarzą w twarz”.  Pośrednia – zachowanie mające na celu wyrządzenie komuś krzywdy jednak bez konfrontacji „twarzą w twarz”.  Przemieszczona – przeniesienie agresji na osobę lub rzecz, która nie jest jej źródłem. Ze względu na cel agresji:  Emocjonalna – działanie na czyjąś szkodę powodowane uczuciem złości.  Instrumentalna – działanie na czyjąś szkodę zmierzające do osiągnięcia jakiegoś nieagresywnego celu, innego niż skrzywdzenie tej osoby. Ze względu na formę realizacji agresji:  Fizyczna – np. bicie, kopanie, popychanie.  Słowna – np. zniewagi, groźby, przekleństwa.

Agresja werbalna polega na posłużeniu się bodźcami werbalnymi szkodliwymi dla atakowanej osoby, wywołującymi u niej strach, poczucie krzywdy lub odrzucenie uczuciowe. Wyraża się ona w niektórych żądaniach, rozkazach, konflikcie słownym, lekceważącym traktowaniu, podjudzaniu do agresji, odmowie udziału we wspólnym działaniu, odbieraniu przysługujących komuś uprawnień, zawstydzaniu, pretensjach, groźbach . Formy agresji werbalnej

• jawne formy napaści językowej z użyciem słownictwa znieważającego lub podlegającego tabu
• jawne formy napaści językowej z użyciem słownictwa skodyfikowanego
• formy zachowań implikujących domniemaną agresję
• zakamuflowane formy agresji językowej
• agresywne zachowania językowe angażujące otoczenie
• przezywanie,
• wyśmiewanie,
• zastraszanie,
• plotkowanie,
• ośmieszanie,
• grożenie,
• obgadywanie,
• poniżanie,
• szantażowanie

Funkcje agresywnych działań językowych:

• rozładowanie negatywnych emocji - osiągnięcie katharsis
• wyrządzenie szkody odbiorcy przez pomniejszenie jego statusu
• autostymulowanie do odparcia ataku
• ustanowienie hierarchii w relacji między osobami o różnym statusie
• socjalizacja - zdobywanie statusu i podnoszenie prestiżu w grupie
• wyrażenie solidarności z odbiorcą i dodanie mu odwagi do działania
• integracja grupy
• wspólna zabawa i pojedynki słowne
• znieważanie odbiorcy w funkcji samopotwierdzania racji nadawcy
• autoagresja słowna
• autoprezentacja
• przyciąganie uwagi odbiorców
• zakłócanie merytorycznego dyskursu
• agresja językowa jako środek terapeutyczny
• agresja językowa jako rodzaj ekspresji artystycznej
• prowokacja o charakterze erotycznym
• profanowanie sacrum

Dlaczego zachowujemy się agresywnie  Boimy się, że nie dostaniemy tego, co chcemy.  Nie wierzymy w samych siebie.  Wcześniej okazywało się to skuteczne.  Chcemy zwrócić na siebie uwagę.  Chcemy zademonstrować swoją władzę.  Chcemy wyładować swoją złość.  Chcemy manipulować innymi.

Co ryzykujemy zachowując się agresywnie  Konflikty w stosunkach z innymi ludźmi.  Utratę szacunku dla siebie samego.  Będziemy nie lubiani.  Poważny stres.  Użycie przemocy.  Rezultaty przeciwne do zamierzonych.

Cele zachowań agresywnych  Rozładowanie napięcia  Osiąganie korzyści materialnych i społecznych  Zdobycie lub utrzymanie wysokiej pozycji społecznej  Obrona siebie lub innych

Jak zmniejszać agresję?  Katharsis (?)  Karanie agresji

• Funkcja kary odstraszająca
• Funkcja kary korekcyjna  Umiejętne radzenie sobie z gniewem
• Samoświadomość przeżywanego gniewu
• Modelowanie nieagresywnego zachowania np. nagradzanie właściwego zachowania – polega ona na ignorowaniu zachowań agresywnych i na nagradzaniu prawidłowych zachowań jednostki
• Trening umiejętności komunikacyjnych i strategii rozwiązywanie problemów
• Rozwijanie empatii.
• Argumentacja rozumowa – chodzi tutaj o przygotowanie logicznych argumentów ukazujących niebezpieczeństwa, szkody ponoszone przez ofiary i agresora

Samobójstwo jako forma autoagresji Według specjalistów u podłoża samobójstw leżą:

 suicydogenne układy sytuacyjne (SUS)  osobnicze skłonności samobójcze (OSS)  związane z poczuciem niezaspokojenia, niespełnienia, którym towarzyszy trwałe pozbawienie nadziei na zmianę sytuacji,  lękowe skłonności  związane z niską samooceną, poczuciem winy wobec innej osoby lub osób.

Najczęściej klasyfikowane motywy samobójstw to:

 alkoholizm,  choroba psychiczna,  konflikty rodzinne,  przewlekłe choroby,  warunki ekonomiczne,  zawód miłosny,  dopuszczenie się przestępstwa / lęk przed karą.

Podział samobójstw ze względu na kryterium zamiaru i wynik działania (M. L. Faber) :

 typ A – „samobójstwo zamierzone”  typ B – „niezamierzone niepowodzenie”  typ C – „samobójstwo pomyłkowe”  typ D – „zamierzone niepowodzenie”

Sygnały ostrzegawcze  mówienie o bezsensie egzystencji, śmierci  obsesyjne powtarzanie m.in. „chcę umrzeć”, „nie mam już siły”, „mam ochotę się zabić”,  nagłe zainteresowanie się śmiercią i tym, co po niej następuje,  zamykanie się w sobie, unikanie towarzystwa, izolacja, próba wycofania się i bycia w samotności,  prośba o pomoc, niekoniecznie bezpośrednio wyrażana słownie; czasami oznaki cierpienia wyrażały się bezsilnością, rozpaczą, pośrednią i zakamuflowaną prośbą o pomoc,  nagłe, nietypowe zmiany w zachowaniu (niewyjaśnione, dziwne formy zachowania),  wahania nastroju (zły nastrój, agresja, irytacja, drażliwość),  pobudliwość, apatia,  chorobliwy lęk,  wrażenie prześladowania,  niepokój,  bezsenność, utrata apetytu, drżenie rąk, bóle głowy,  zaniedbanie swego wyglądu,  tendencja do rozdawania własnych rzeczy, szczególnie przedmiotów wartościowych,  coraz częstsze sięganie po używki w postaci alkoholu, narkotyków czy niekontrolowane zażywanie leków.

Czynniki ryzyka popełnienia samobójstwa: • pora roku: wiosna i jesień; • dni tygodnia: poniedziałek i wtorek; • wiek powyżej 45 r.ż.; • płeć męska; • rozwód lub owdowienie; • osamotnienie; • zła sytuacja materialna; • utrata pracy; • samobójstwo wśród osób bliskich; • przewlekłe choroby somatyczne; • przewlekłe bóle; • nieuleczalne choroby; • sygnały samobójstwa; • złowieszczy spokój; • depresja o ciężkim nasileniu, z poczuciem winy, niską samooceną, lękiem, bezsennością i myślami samobójczymi; • nadużywanie alkoholu; • schizofrenia zwłaszcza z omamami słuchowymi rozkazującymi; • zaburzenia osobowości. Czynniki zwiększają ryzyko samobójstwa?

• cechy osobowości
• obciążenia rodzinne
• wcześniejsze zachowania samobójcze
• stresujące wydarzenia
• czynniki społeczne i kulturowe
• zaburzenia psychiczne
• zachowanie
• kontakt z zamachem samobójczym innej osoby