Siły Zbrojne Republiki Białorusi

Podstawowymi dokumentami określającymi zadania i strukturę SZ są przede wszystkim: Konstytucja Republiki Białoruś (z 1994 r. ze zmianami i uzupełnieniami z 1996 r.), Koncepcja bezpieczeństwa narodowego Republiki Białoruś; Doktryna wojskowa Republiki Białoruś; ustawy O obronie; O Siłach Zbrojnych; Układ o bezpieczeństwie zbiorowym państw uczestników–WNP; Koncepcja bezpieczeństwa zbiorowego państw uczestników–WNP. SZ są podstawą systemu bezpieczeństwa państwa i zapewniają jego samodzielność strategiczną, a w ramach sojuszniczych zobowiązań z Rosją sprzyjają utrzymaniu parytetu wojskowego i stabilności w regionie.

Kup dostęp do treści Dodaj artykuł aby odblokować treść

Podstawowymi dokumentami określającymi zadania i strukturę SZ są przede wszystkim: Konstytucja Republiki Białoruś (z 1994 r. ze zmianami i uzupełnieniami z 1996 r.), Koncepcja bezpieczeństwa narodowego Republiki Białoruś; Doktryna wojskowa Republiki Białoruś; ustawy O obronie; O Siłach Zbrojnych; Układ o bezpieczeństwie zbiorowym państw uczestników–WNP; Koncepcja bezpieczeństwa zbiorowego państw uczestników–WNP. SZ są podstawą systemu bezpieczeństwa państwa i zapewniają jego samodzielność strategiczną, a w ramach sojuszniczych zobowiązań z Rosją sprzyjają utrzymaniu parytetu wojskowego i stabilności w regionie. Podporządkowane Prezydentowi, stanowią jeden ze znaczących czynników jego pozycji i władzy w państwie oraz w rozmowach z Rosją, w kwestiach zjednoczeniowych. SZ wypełniają zadania dotyczące organizowania zbrojnej obrony państwa wspólnie z innymi wojskami i formacjami zmilitaryzowanymi wchodzącymi do systemu obrony państwa. Białoruś rozpatruje możliwość użycia SZ i udział w konflikcie zbrojnym (wojnie) wyłącznie w celu odparcia napaści zbrojnej (agresji) i obrony swojej integralności terytorialnej. Wykorzystanie SZ do wykonywania zadań nie związanych z obroną państwa może mieć miejsce tylko w wypadku nieodzownej pomocy ludności oraz do jej obrony w sytuacjach nadzwyczajnych. Kierowanie SZ państwa zapewniają: prezydent, Rada Bezpieczeństwa, rada ministrów, ministerstwo obrony, sztab generalny, dowództwa rodzajów wojsk. Prezydent jest naczelnym dowódcą SZ i sprawuje ogólne kierownictwo nad przygotowaniem oraz użyciem wojskowej struktury państwa do zapewnienia bezpieczeństwa RB. Formuje i kieruje Radą Bezpieczeństwa, wyznacza na stanowiska i zwalnia z nich szefów resortów: obrony, spraw wewnętrznych, do sytuacji nadzwyczajnych; bezpieczeństwa, wojsk pogranicznych i ich zastępców, dowódcę wojsk wewnętrznych MSW, szefa wojsk kolejowych. Rada Bezpieczeństwa jest najwyższym kolegialnym organem koordynacyjno–politycznym w dziedzinie obrony, zajmującym się: wyznaczaniem kierunków polityki państwa w sferze bezpieczeństwa, opracowywaniem strategii zapewniania niepodległości i zasad rozwijania SZ. Zgromadzenie narodowe rozpatruje projekty ustaw dotyczące: bezpieczeństwa narodowego, doktryny wojskowej, budżetu, ogłoszenia wojny i zawarcia pokoju, reżimu prawnego stanu wojennego i nadzwyczajnego. Decydujący głos w tych kwestiach posiada jednak prezydent. Rada Ministrów zapewnia zaopatrzenie i uzbrojenie SZ, odpowiada za budowę i rozmieszczenie obiektów obronnych. Kieruje organami administracji państwowej i terenowej w zakresie przygotowania ekonomiki państwa do obrony. Ministerstwo obrony kieruje SZ oraz realizuje politykę obronną państwa. Ponosi całkowitą odpowiedzialność za budowę i rozwój SZ, przygotowanie ich do wykonania zadań zbrojnej obrony suwerenności i integralności terytorialnej państwa. Sztab Generalny jest centralnym organem kierowania wojskowego realizującym: kierownictwo operacyjne SZ. Dowództwa rodzajów SZ są organami operacyjnego kierowania podporządkowanych im wojsk. Połączone dowództwo regionalnego zgrupowania wojsk tworzone jest w okresie zagrożenia na mocy decyzji Państwowej Rady Najwyższej Państwa Związkowego na bazie białoruskiego ministerstwa obrony. Jest to kolektywny białorusko–rosyjski organ przeznaczony do kierowania zgrupowaniem wojsk w celu zapewnienia zbiorowego bezpieczeństwa wojskowego Państwa Związkowego. Białoruskie Siły Zbrojne podzielone są na Wojska Lądowe, Powietrzne i Wojska Obrony Powietrznej oraz Wojska Specjalne. Przewiduje się, że w czasie wybuchu konfliktu zbrojnego zaangażowane zostaną siły paramilitarne. Zaliczane do nich są przede wszystkim formacje uzbrojone takie jak Straż Graniczna, Milicja oraz Wojska Wewnętrzne podlegające ustawowo pod tamtejszy odpowiednik naszego MSW. Wojska lądowe zbudowane są na strukturze korpuśno-brygadowej i składają się z trzech korpusów armijnych oraz wojsk mobilnych (trzy brygady). Ponadto w skład wojsk lądowych wchodzą 120 DZ, 51 Grupa Artylerii Wzmocnienia, 72 Ośrodek Szkolenia, 5 Brygada Działań Specjalnych, dwie brygady rakiet operacyjno-taktycznych, Brygada Artylerii Przeciwpancernej, bazy sprzętu i uzbrojenia, bazy remontu sprzętu, magazyny uzbrojenia oraz składy (na potrzeby mobilizacyjne). W najwyższej gotowości pozostają jednostki podległe Dowództwu Operacji Specjalnych. Podlegają mu nie tylko siły specjalne, ale również lekkie jednostki zmotoryzowane, zwane na Białorusi brygadami mobilnymi które zaangażowane mogą być do szerokiego zakresu zadań. Ich struktura przypomina rosyjskie pułki powietrzno-desantowe, jednak przynajmniej 2 brygady nie są wyposażone w transportery opancerzone. Białoruś wydzieliła część ponad 2 tys., 5. Brygady Specjalnego Przeznaczenia jako wkład Republiki Białoruś w siły szybkiego reagowania Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, które budowane są poprzez analogię do Sił Szybkiego Reagowania NATO. Główne siły lądowe skupione są w 3 brygadach zmechanizowanych oraz, a obecnie prawdopodobnie w 1 bazie rezerwowej, która w czasie wojny staje się dodatkową brygadą. Brygady nie są utrzymywane w stanie pełnego rozwinięcia, które następuję w czasie kryzysu i osiąga maksimum w czasie wojny. Pomimo faktu, że czasy masywnych armii minęły, są to dość duże jednostki – składające się zazwyczaj z około 2-3 grup zmechanizowanych. Każda taka grupa w składzie batalionu zmechanizowanego wzmocniona jest kompanią-batalionem pancernym, który składa się z około 40 bojowych wozów piechoty i od 10 do 40 czołgów. W czasie pokoju aktywne jest od 1 batalionu do 2 grup zmechanizowanych. Łącznie siły lądowe w czasie pokoju szacowane są na około 29.600 żołnierzy (bez Sił Specjalnych), a po rozwinięciu na przeszło 173.000. Podstawową jednostką jest brygada zmechanizowana (BZ), która w czasie pokoju liczy około 3200 żołnierzy i posiada na uzbrojeniu 60 czołgów, 180 BWP, 80 środków artyleryjskich (pow. 100 mm) i 60 środków obrony przeciwlotniczej. Zasadniczym uzbrojeniem są czołgi T-55, T-72 i T-80, bojowe wozy piechoty (BWP-1, BWP-2, BWR, BTR-60, BTR-70, BTR-80, BTR-D, MTLB). Artyleria lufowa składa się natomiast głównie z dział ciągnionych oraz samobieżnych (D20, D30, „Hiacynt”, „Nona-S”), wyrzutni artylerii rakietowej (BM-21, „Crol”, „Haukurs”, „Szturm”, „Metrys”), zestawów rakiet przeciwlotniczych („Osa”, „Tor”, „Strzała”) i wyrzutni rakiet taktycznych (operacyjnych) – „Scud”, „Tonka”. Wojska lotnicze i obrony powietrznej tworzy 8 baz lotniczych, stanowiących ekwiwalenty pułków lotniczych, w tym 2 bazy lotnictwa myśliwskiego, jedna – lotnictwa rozpoznawczego, jedna – lotnictwa transportowego, jedna – lotnictwa szturmowego, trzy bazy śmigłowców i dwie eskadry śmigłowców. Podstawowym uzbrojeniem są nowoczesne samoloty myśliwskie, myśliwsko-szturmowe (czyli wielozadaniowe) i szturmowe (Mig-23, Mig-29, Su-24, Su-25, Su-27), śmigłowce (Mi-6, Mi-8). W uzbrojeniu wojsk Obrony Przeciwlotniczej znajduje się również ok. 200 zestawów rakiet: SA-2 (S-75 Wołchow), SA-3 (S-125 Newa), SA-5 (S-200 Wega) oraz SA-10 (S-300 Buk). W składzie jednostek radiotechnicznych Obrony Przeciwlotniczej występują 2 brygady radiotechniczne, pułk radiotechniczny oraz batalion walki radioelektronicznej. W wojskach Obrony Przeciwlotniczej nie występują jednostki lotnicze. W okresie pokoju stałe dyżury bojowe w systemie Obrony Przeciwlotniczej pełnią jednostki wydzielone ze składu wojsk lotniczych. Podczas dyżurów są one podporządkowane Centralnemu Stanowisku Dowodzenia Wojskami Obrony Przeciwlotniczej Białorusi. W skład tych jednostek wchodzą 3 bazy lotnictwa myśliwskiego oraz 2 bazy śmigłowców. W przypadku konfliktu lotnictwo myśliwskie będzie również realizowało zadania postawione przez dowódcę wojsk Obrony Przeciwlotniczej. W 1995 w wyniku zacieśnienia integracji wojskowej Wspólnoty, Białoruś podpisała porozumienie o utworzeniu Połączonego Systemu Obrony Powietrznej WNP (PSOP), który został powołany w celu ochrony granic powietrznych i obrony najważniejszych obiektów znajdujących asie na terenie Białorusi przed uderzeniami z powietrza i kosmosu. Kierowanie działaniami w ramach połączonego systemu odbywa się z Centralnego Stanowiska Dowodzenia Wojsk Obrony Powietrznej Federacji Rosyjskiej (CSD WOP FR). Centralne Stanowisko Dowodzenia (CSD) wojsk Obrony Powietrznej Białorusi jest rozwinięte w rejonie miejscowości Fanipol k. Mińska. Stanowisko dowodzenia jest osłaniane przez dwa dywizjony rakiet: jeden uzbrojony w przeciwlotnicze zestawy rakietowe S-300, drugi - w zestawy S-200. Siły Obrony Powietrznej działają w składzie połączonego systemu obrony powietrznej państw Wspólnoty Niepodległych Państw.

Bibliografia: Publikacje: Pazura G., Siły zbrojne Republiki Białoruś, Lublin 2010. Malak K., Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Białorusi, Warszawa, AON 2003. Łoś-Nowak T., „Współczesne stosunki międzynarodowe”, Wrocław 2008. Iwanowski S., Siły zbrojne Ukrainy i Białorusi, Warszawa 2010. Nowakowski Z., Szafran H., Szafran R., Bezpieczeństwo w XXI wieku. Strategie bezpieczeństwa narodowego Polski i wybranych państw, Rzeszów 2009. Źródła internetowe: