[b]Dystrybucje[/b] DEBIAN (Knoppix; Ubuntu Mint) SLS(SlackwareSuSE; Gentoo) RedHat(PLD; MandrakeMandriva; Aurox, Fedora, CentOS)

[b]Licencja GPL, LGPL, BSD[/b]

• GPL: program oparty na tej licencji musimy udostępnić z kodem źródłowym, wolno go uruchamiać w dowolnym celu, rozpowszechniać, zmieniać,
• LGPL: dotyczy użytkowania bibliotek
• BSD: bardziej liberalna niż GPL (np. można rozprowadzać program bez źródeł)

[b]Systemy plików: [/b] minix (najstarszy-na dzisiaj posiada duże ograniczenia: partycja 64 MB, 30 znaków w nazwie pliku, EXT-nieużywany, EXT2-pozbawiony księgowania, EXT3-posiada mechanizm księgowania, EXT4-następca EXT3, ReiserFS (dobry do obsługi dużej ilości małych plików, następca Reiser4, XFS (szybki-część informacji przechowuje w RAM, podatny na zaniki prądu)

[b]Konsole tekstowe i graficzne[/b] Praca na wielu konsolach: CTRL-ALT-F1 do CTRL-ALT-F7. Na każdej możemy się zalogować i pracować niezależnie. Konsola 7 jest graficzna – można na niej też uruchomić terminal.

Znak zachęty w konsoli: konto@nazwa_systemu:~$ ($ - praca na koncie nieadministracyjnym, # - praca na koncie administracyjnym Przełączanie na konto administracyjne: sudo su (su), hasło. Opuszczenie: exit Wylogowywanie: log out Logowanie: login [b]Struktura katalogów:[/b]

• /bin skompilowane, gotowe do uruchomienia programy. Znajdziemy tutaj tylko same pliki wykonywalne, przeznaczone do uruchomienia z konsoli lub kliknięcie odpowiadającej im ikony (m. in. takie polecenia systemu jak cp, ls, itp.)
• /dev pliki reprezentujące urządzenia (np. /dev/dsp reprezentuje kartę dźwiękową podłączoną do komputera)
• /etc pliki konfiguracyjne systemu i programów
• /home katalogi domowe użytkowników
• /mnt montowanie systemów plików
• /root katalog domowy użytkownika root
• /usr zainstalowane programy. W jego wnętrzu znajdziemy podkatalogi bin, sbin, lib, include, tmp, share (zawiera te dane, które raczej nie zmieniają się po zainstalowaniu, a poza tym są identyczne na wszystkich platformach. Tu znajdziemy np. wygląd ikonek, tłumaczenia na różne języki narodowe. W share/doc znajdziemy dokumentację zainstalowanych w /usr programów. W share/man znajdziemy podręcznik systemowy
• /boot jądro systemu, program startowy

[b]Polecenia systemu plików:[/b]

• system linux rozróżnia małe i duże litery
• ~ katalog domowy
• / katalog główny
• . od kropki zaczynają się pliki ukryte

• •   zastępuje wiele znaków
    

• ? zastępuje jeden znak

[b]Polecenia:[/b]

• ls listing bieżącego katalogu (ls, ls –l, ls –al., ls /katalog)

• cd zmiana katalogu (cd /, cd ~, cd .., cd katalog, cd /katalog, cd ../katalog)

• pwd nazwa katalogu bieżącego

• mkdir tworzenie katalogu (mkdir katalog, mkdir –p kat/kat_a/kat_b/kat_c)

• touch tworzenie nowego pliku (touch plik)

• cp kopiowanie plików (cp /kat/pliki /kat2; cp –r /kat/*.txt /kat2)

• mv przenoszenie plików

• rm kasuje podany plik (rm plik, rm –r plik)

• cat listing pliku

• grep wyszukiwanie frazy w pliku(grep ciag plik)

• find wyszukiwanie plików na dysku

•  edytory tekstu:             Nano, pico, vi (vim), gedit, open Office (writer)
  

[b]Pomoc:[/b]

• man
• info
• apropos
• polecenie –help
• whatis

[b]Linki miękkie i twarde[/b] -link twardy (kopia pliku) ln plik_zrodlowy cel -link miękki, symboliczny (skrót ln –s plik_zrodlowy cel

[b]Uprawnienia[/b]

• chmod zmiana uprawnień do pliku (chmod u=rwx,g+r, chmod 700 plik)
• chown zmiana właściciela pliku
• chgrp zmiana właściciela grupy

Przykłady: chmod a+w plik.txt – wszyscy będą mogli edytować ‘plik.txt’ chmod o-x plik.txt – usunie możliwość wykonywania ‘plik.txt’ przez pozostałych użytkowników chmod go=rx plik.txt – pozostali użytkownicy, oraz grupa będą mogli tylko czytać i wykonywać. PLIK Odczyt Użytkownik może odczytać zawartość pliku Zapis Zawartość pliku może być modyfikowana. Zdolność użytkownika do całkowitego usunięcia pliku bądź zmiany jego nazwy będzie zależała od tego, czy dany użytkownik ma odpowiednie prawa dostępu do katalogu, w którym ten plik się znajduje Wykonanie Użytkownik może uruchomić aplikację KATALOG Odczyt Użytkownik może wyświetlać zawartość danego katalogu. Jeśli to prawo nie jest ustawione, to aby dostać się do pliku zlokalizowanego w tym katalogu należy podać do niego pełną ścieżkę dostępu Zapis Udostępnia możliwość usuwania plików z tego katalogu, tworzenie nowych plików oraz zmianę nazwy Wykonanie Pozwala użytkownikowi na wyświetlanie listy plików przechowywanych w tym katalogu. Jeśli użytkownik ma prawo odczytu danego katalogu, ale jednocześnie nie ma prawa jego wykonania, to będzie mógł wyświetlić na ekranie zawartość tego katalogu, ale nie będzie mógł odczytywać zawartości plików tam przechowywanych, ani wyświetlać zawartości podkatalogów chmod -R 777 /home/user – wszyscy będą mogli zmieniać zawartość katalogu /home/user oraz jego podkatalogów, jak też czytać go i wykonywać zawarte w nim pliki

[b]Instalacja programów:[/b]

• apt-get install pakiet
• apt-get remove pakiet [–purge]
• aptitude
• synaptic
• poprzez ściągnięcie i uruchomienie pakietu deb
• poprzez ściągnięcie i uruchomienie pakietu rpm (alien –i pakiet –scripts)
• poprzez kompilację programu ze źródeł (typowa instalacja: rozpakowanie źródeł, uruchomienie skryptu konfiguracyjnego: ./configure, kompilacja: make, instalacja: make install (jeśli nie zadziała powyższe: apt-get build-dep lub build-essential
• dpkg
• yum install pakiet instalator w Fedorze
• whereis

[b]Archiwizacja i kompresja danych:[/b]

• archiwizacja (scalenie wielu plików w jeden, bez kompresji): tar -cvf arch.tar /katalog
• dearchiwizacja: tar -xvf arch.tar
• archiwizacja z kompresją bzip2: tar -cjvf arch.tar.bz2 /katalog

[b]Repozytoria UBUNTU:[/b] [b][/b] /etc/apt/sources.list Main — zawiera wspierane wolne oprogramowanie (całość oprogramowania zainstalowanego domyślnie z systemem oraz dodatkowe aplikacje dostępne przez menedżer pakietów, zwykle jedna aplikacja do jednego zadania). Restricted — wspierane nie-wolne oprogramowanie (głównie niezbędne sterowniki i czcionki). Universe — niewspierane wolne oprogramowanie (tysiące pakietów tworzone przez społeczność, utrzymywane na serwerach Ubuntu). Multiverse — niewspierane nie-wolne oprogramowanie (utrzymywane przez społeczność pakiety zawierające nie-wolne oprogramowanie, jak kodeki audio i wideo, niewspierane sterowniki, etc – darmowe, ale nie wolne). Commercial — oprogramowanie komercyjne dostępne w Ubuntu (obecnie repozytorium jest małe i zawiera takie programy jak Opera Browser, Real Player, czy VMWare Player). Backports — repozytorium dodatkowe, zawierające oprogramowanie w nowszych wersjach niż dostępne w systemie (porty aplikacji wspieranych przez nowe wydania Ubuntu), przeznaczone dla użytkowników wolących korzystać ze starszej wersji Ubuntu, lecz potrzebujących nowe wersje kilku programów.

[b]Aktualizacja systemu:[/b] apt-get update – aktualizacja repozytoriów apt-get upgrade – aktualizacja system apt-get dist-upgrade – aktualizacja system do nowej wersji

[b]Aliasy – skróty do często wykonywanych komend[/b]

• polecenie ls –l zastąpić poleceniem ll=’ls –l’

[b]Środowisko KDE, Gnome, Xfce[/b]

Uruchamianie programów Windows Wine, CrossOver Office – aplikacje biurowe, Cedega – gry

Dodawanie/usuwanie użytkowników

• adduser, deluser, passwd,
• pliki passwd, group, shadow

[b]Konfiguracja sieci[/b]

Interfejsy – eth0, eth1, …., lo

• ifconfig
• iwconfig
• ping
• traceroute [b]Montowanie/odmontowywanie systemu plików: mount/Mount[/b]
• katalog mnt -katalog media
• mount –t ntfs /dev/sda4 /mnt

/dev/hdb1 – dysk IDE(ATA), drugi /dev/sda2 – dysk SATA, pierwszy /dev/fdb – stacja dyskietek, druga

[b]Monitorowanie systemu: ps, , kill, who, free, top[/b]

• lspci wyświetla opis kart podłączonych do magistrali PCI
• lsusb lista urządzeń podłączonych do USB
• dmesg
• fdisk –l -top (htop)

[b]Narzędzia do pracy zdalnej:[/b] ssh pulpit zdalny

[b]Skrypty: tworzenie[/b]

#!/bin/sh + wykonanie, ./nazwa - uruchomienie

Przykład najprostszego skryptu: #!/bin/bash echo hello

#!/bin/bash #echo …