Oświecenie to czas w literaturze polskiej, gdzie obok poezji „czułego serca” / np.”Laura i Flion” Karpińskiego/, poezji legionowej i jakobińskiej / na wzór i pod wpływem rewolucji francuskiej / pojawia się nurt polityczny o charakterze krytycznym i jednocześnie wychowawczym. Jego przedstawicielem jest I. Krasicki. Charakterystycznymi cechami pisarstwa Krasickiego są: klasyczna klarowność, zwięzłość, umiar, dowcip, drwina i właśnie krytyka. Charakterystyczne jest również to, że większość dorobku Krasickiego stanowią utwory krótkie (satyry, bajki) i, że wszystkie zostały (świadczy to o ówczesnej ich aktualności) wydane w latach 1775-1780. Obok krytyki wad szlacheckich w takich utworach jak „Pijaństwo” (krytyka pijaństwa) czy „Żona modna” (krytyka małpowania wzorów cudzoziemskich i chciwości szlachty) Krasicki był twórcą satyr oceniających postępowanie króla Polski. Należy pamiętać, że biskup warmiński był niejako sprzymierzeńcem Stanisława Poniatowskiego w jego politycznych działaniach, na równi z królem (był przecież bywalcem słynnych obiadów czwartkowych) martwił się losem RP. Dlatego więc satyra „do króla” mimo, że jest pozorną krytyką władcy (Krasicki stara się wypowiedzieć rady zacofanych sarmatów) w rzeczywistości jest pochwałą króla i krytyką antysarmacką. Krasicki pisze, że według szlachty Poniatowski jest złym królem, gdyż nie pochodzi z rodu królewskiego, jest zbyt młody, zajmuje się sprawami kultury zamiast polityką, jest zbyt łagodny – lecz czytelnik z łatwością może rozpoznać, że sympatia autora stoi po stronie „niby-krytykowanego” władcy. Obok pochwały postępowania króla i krytyki braci szlacheckiej w twórczości Krasickiego pojawia się propozycja pozytywna – ideał dobrego, wykształconego, oświeconego sarmaty. Utworami taki ideał prezentującymi są powieści: „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” i „Pan Podstoli”. Czy twórczość I. Krasickiego spełniła swoje zadanie? Jeśli nawet nie uratowała RP od upadku (to jeszcze jedno świadectwo, jak daremna jest czasem „walka piórem”), to pozostawiła potomnym jasny, dowcipny obraz społeczeństwa polskiego, a także pozytywny wizerunek króla, tak często przez historię potępianego.