Wyrosłe w XIII w. na północy Polski państwo krzyżackie stworzyło w XIV w. wielkie zagrożenie dla Polski i Litwy. Polska bezskutecznie przez cały XIV w. walczyła starając się o odzyskanie zagarniętego przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego, ziemi chełmińskiej a później i części Kujaw. Z dużym wysiłkiem przekreślone zostały przez Władysłąwa Łokietka i Kazimierza Wielkiego dążenia Krzyżaków i króla czeskiego Jana Luksemburga do opanowania całej Polski. Równie groźne niebezpieczeństwo krzyżackie zawisło nad pogańska Litwą. W drugiej połowie XIV w. Krzyżacy cały impet swej potęgi skierowali na Litwe- rozległe wówczas księstwo.Niszczycielskie najazdy krzyżackie , podejmowane pod pozorem nawracania Litwy na wiarę chrześcijańską, sięgały coraz głebiej w terytoium Wielkiego Księstwa Litewskiego. Stopniowe więc zbliżenie polsko-litewskie, zakłócone jednak rywalizacją obu państw o Wołyń i Podole, doprowadziło do unii zawartej w Krewie w 1385r Władający Polską w imieniu młodej królowej Jadwigi możni poprzest chrzest Litwy i unię z nią pragnęli osiągnąć kilka celów:

• Zażegnać niebezpieczeństwo krzyżackie, usunąć Krzyżakom podstawę ich bytu, a z czasem i ich samych z sąsiedztwa Polski i Litwy. -Odzyskać Pomorze i inne opanowane prze nich ziemie. -Przywrócić panowanie Polski na Rusi Halickiej, stwarzając Polsce warunki tzw. Handlu wschodniego, -Kościół katolicki w Polsce chciał zdobyć nowe, wielkie obszary dla swoich wpływów na Litwie i podległych jej ziemiach ruskich. Natomiast możni litewscy, oprócz zażegnania niebezpieczeństwa krzyżackiego, pragnęli utrzymać w sojuszu z Polską swoje panowanie na Rusi. Wreszcie poprzez chrzest mogli dotrzeć do wyższej kultury i cywilizacji europejskiej. W maju 1409 r wybuchło na Żmudzi powstanie. Poparła je Litwa. Zaniepokojony tym Zakon całą swą uwagę skupił na sprawach stosunków z Polską i Litwą oraz wypadkach na Żmudzi. Ale Krzyżacy wciąż nie byli pewni, czy Jagiełło poprze Litwę zbrojnie, czy też zachowa pokój, kierując na Litwę żywność, broń i ochotników.Śląc tedy do Jagiełły liczne poselstwo starali się go wybadać. Chcieli aby nie popierał „ zdrady”. Jagiełło rzecz potraktował poważnie . Posłowie stanęli przed wiekim mistrzem zchowując pozory ugodnosci , zgodzili się na oddanie wszystkich spornych spraw między Polską i Litwą a Zakonem pod sąd rozjemczy, aby Krzyżacy za do orzeczenia sądu nie prowadzili działań wojennych na Żmudzi. Wielki mistrz Urlyk von Jungingen, domagała się aby posłowie zapewnili go w imieniu króla, że Jagiełło nie utrudni mu walki na Żmudzi. Udał , iż tego nie słyszał. Arcybiskup oświadczył „ Nieprzyjaciół Litwy za swoich uważamy wrogów, jeśli uderzycie na Litwę to my uderzymy na was”. Ulryk odparł , że woli uderzyć na głowe niż na członki i 6 sierpnia 1409 r wielki mistrz wysłał na piśmie wypowiedzenie wojny Polsce. Poza odzyskaniem ziem, sojusz polsko-litewski nie odniósł większych korzyści finansowych. Jednak wskutek zwycięstwa wzrosło znaczenie Polski i Litwy w Europie. Pogorszyła się natomiast sytuacja zakonu krzyżackiego, który stracił szansę na połączenie się z zachodem Europy. Był to największy upadek zakonu, a jego potęga nigdy nie została już odbudowana. Dodatkowo traktaty lubowelskie (1412) powodowały, że tracił on na korzyść Polski jednego ze swych największych sojuszników – Zygmunta Luksemburczyka. Co więcej, niezwyciężona do tej pory armia krzyżacka poniosła sromotną klęskę, co było możliwe dzięki połączeniu sił Polski i Litwy – znalazło to swój wyraz w unii horodelskiej (1413), która umocniła więzi obu tych krajów. UNIA W HORODLE 1413 r. Unia była rozwinięciem wcześniejszego związku zawartego w 1385 roku w Krewie. Potwierdziła wolę obydwu narodów dalszego zacieśniania wzajemnych stosunków przy zachowaniu odrębności państwa litewskiego. Bojarzy zobowiązali się powołać po śmierci Witolda nowego wielkiego księcia w porozumieniu z Polską, panowie polscy godzili się na wybór króla polskiego w porozumieniu z Litwą. Postanowiono także zwoływać wspólne sejmy polsko-litewskie w Lublinie lub Parczewie. Przyjęto do rodów herbowych 47 rodów bojarskich wyznania rzymskokatolickiego. Utrzymanie unii miało na celu przede wszystkim wspólne wystąpienia przeciw Krzyżakom i innym wrogom obydwu krajów

UNIA W LUBLINIE 1569 r. Unia była związana z dążeniami szlachty polskiej oraz litewskiej i Zygmunta Augusta, który nie posiadał dziedzica. Przeciwnikami unii była magnateria litewska, która obawiała się, że utraci swoją pozycję i nie będzie miała jak dotychczas możliwości decydowania o losach Litwy. Akty unijne mówiły o połączeniu dwóch suwerennych państw (Polski i Litwy) w jeden organizm polityczny. Organizmem tym była Rzeczpospolita Obojga Narodów. Elementami jedności Rzeczpospolitej były:

• wspólny monarcha- po śmierci Zygmunta miała nastąpić wspólna elekcja jego następcy
• wspólny sejm, w którym zasiadałyby oba narody
• jeden naród szlachecki
• wspólna polityka międzynarodowa Unia mówiła także o tym, że oba państwa zachowają osobną władzę wykonawczą (wyjątkiem był król), wojsko oraz skarb. Unia Polski i Litwy przyniosła rowój obu państw, wzrost ich potęgi i znaczenia w Europie. Polska Jagiellońska stała się bardzo ważnym i liczącym się państwem na arenie międzynarodowej, a królowie z dynastii jagiellońskiej panowali również na Węgrzech i w Czechach. -Kościół popierał połączenie chrześcijańskiej Polski i pogańskiej Litwy, ponieważ wiązał duże nadzieje z chrystianizacją rozległych terenów nad Bałtykiem -mieszczaństwo liczyło na szybki rozwój handlu i import z Litwy cenionych produktów leśnych -bojarowie (przedstawiciele litewskiej i ruskiej szlachty) zyskali możliwość otrzymania przywilejów podobnych do tych, które posiadało polskie rycerstwo
• na tronie polskim i litewskim zapoczątkowały się rządy dynastii Jagiellonów -możnowładcy litewscy sprzeciwiali się związkowi obydwu krajów, obawiając się uzależnienia od Polski.